برچسب: کربلا

شعر عاشورایی؛ آتش اصفهانی(1)

آتش اصفهانی از شاعران قرن 13 و 14هـ ق است.
سال تولّدش را 1284 يا 1386 قمری و زادگاهش را اصفهان نوشته‌اند. شاعري را با تخلّص «بي‌نوا» شروع كرد و در سال‌هاي 1320 تا 1330 به «آتش» تغییر داد. سرانجام در 21 ماه رجب 1349ق برابر با 1309ش خاموش شد و در قبرستان تخت فولاد (تكيه‌ي فاضل سراب يا همان تكيه‌ي ملّا‌مهدي جويباره‌اي) آرمید.
دیوانش چندین بار چاپ شده است كه در نوشته‌هاي پيشين بدان‌ها اشارت شده و در اين جا صرف نظر مي‌شود.
آتش اصفهانی در حوزه‌ي شعر عاشورايي غير از چند غزل، دو ترکیب‌بند هم دارد و جالب اين كه هيچ كدام در وزن عروض تركيب‌بند محتشم كاشاني نسيت. تركيب‌بند زير یکی از آن دو می‌باشد؛ شاعراني چون ميرزا محمود سرخوش، ساكت اصفهاني و غمگين اصفهاني هم، تركيب‌بندهاي عاشورايي با همين وزن و همين قافيه و رديف‌ها دارند كه تذكرةالشّعراي محمّدعلي عارفچه به برخي از آنان اشاره دارد. اين تذكره، سه بند از تركيب‌بند ذیل را نيز آورده كه اختلاف واژگان در پانوشت با «تع» نقل مي‌شود:

چرا خداوند براي قوم امام حسين علیه‌السلام عذاب آسماني نفرستاد؟

واقعه عاشورا آن چنان دردناک است، که هر آینه آدمی را بر این فکر می دارد که چرا خداوند بر آن قوم نامرد عذاب الهی را صادر نکرد. چنین سؤالی برای انسان کور دل، دلیلی برای عدم صحت عاشورا و برای انسان بصیر، سؤالی بزرگ است که ذهن وی را درگیر خواهد کرد. برای رهیافت به این پاسخ، به متن ذیل رجوع کنید.

تعارض گزارش‌های آماری در بررسی‎های تاریخی؛ نمونه موردی، شمار زخم‎های امام حسین علیه السلام

تعارض گزارش‌های آماری در بررسی‎های تاریخی، یکی از مسائل دانش تاریخ و به ویژه تاریخ‎نگاری است. این مسئله زمانی اهمیت خواهد یافت که گزارش‌های آماری فراوانی از یک رویداد در دسترس باشد. درباره حادثه کربلا، گزارش‌های آماری فراوانی در منابع یافت می‌شود. یکی از این گزارش‌ها، شمار زخم‎های امام حسین علیه السلام است. براساس استقرای نویسنده، حدود چهارده گزارش آماری در این زمینه ثبت شده است که سازگاری آنها با یکدیگر دشوار است. نویسنده در این مقاله سعی می‎کند با استفاده از روش تاریخ‎گذاری گزارش و تفکیک گزارش‎های زخم از گزارش‎های پارگی لباس، تعیین لباس امام علیه السلام در صحنه نبرد، بررسی تطبیقی روایت‎های شیخ مفید، ابن اعثم و خوارزمی از لحظات پایانی زندگانی امام حسین علیه السلام و بازسازی صحنه نبرد با تکیه بر روایت شیخ مفید، به گزارش آماری صحیح نزدیک شود.

اقدامات عمرانی شاهان صفوی در عتبات عالیات

اماکن مقدس شیعیان در عراق عرب، همواره در طول تاریخ، مورد علاقه و توجه مسلمانان، به ویژه شیعیان بوده است؛ به این سبب، اکثر دولت مردان و سران حکومتی با توجه خاص­شان به این اماکن، آبادانی و تکریم جایگاه و قبور ائمه(ع) را در برنامه سیاسی و مذهبی خویش قرار می­دادند.
پس از تشکیل دولت صفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع از سوی آنان، هم­چنین به جهت اهداف مذهبی، فرهنگی و سیاسی صفویان در ایران و عراق عرب؛ عتبات عالیات رشد و توسعه چشم­گیری یافت و اقدامات عمرانی در شهرهای مقدس سامراء، کاظمین، کربلا و نجف به اوج خود رسید.
این مقاله، به اقدامات عمرانی و ساختن بناها از سوی دولت صفوی در عتبات می­پردازد.

کربلا مهم‏ترین زیارتگاه شیعى‏

ین نوشتار که فصلى از کتاب «مذهب شیعه» است، به مباحثى چون موقعیت شهر کربلا، فضیلت زیارت آن، کربلا در نگاه جغرافى‏دانان و سیاحان، زیارت و عزادارى امام حسین‏علیه السلام و وصف کلى کربلاى معلى مى‏پردازد. مؤلف از آغازگران مطالعات مستند امامیه در غرب انگلیسى زبان است که با وجود کهنگى نگاشته‏اش (1933)، هنوز آثارش – آن چنان که در جاى دیگرى مفصلاً توضیح داده‏ایم‏3 – مرجع محققان غربى و علاقه‏مند به مطالعات شیعى است. مترجم سعى نموده با توضیح پاره‏اى مواضع، درک نادرست نویسنده از شعائر شیعى را تصحیح نماید.

عزت مداری در حادثه عاشورا

نهضت سيّدالشهدا يك حماسه بزرگ اسلامي ـ الاهي بود كه عزت و كرامت انساني را در ميان مسلمانان زنده كرد. در حالي كه يك قيامِ به ظاهر شكست‌خورده بود. براي اسراي اين قيام عزّت و كرامت چه مفهومي داشت؟ تبيين نقش عزّت و عزّت‌مداري در واقعه عاشورا و همچنين پرداختن به عزّت نفس و اقتدار حضرت زينب(س) در اين نوشتار مورد بحث قرار مي‌گيرد.اين پژوهش كه به شيوه توصيفي تحليلي انجام شده است مي‌رساند كه: حادثه كربلا از بدو امر بر مبناي پاسداري از عزّت و كرامت انسانها شكل گرفته است، و عزّت محوري در گفتار و كردار امام حسين (ع) نمود بارزي دارد. درخشان‌ترين الگوي عزّت‌محوري پس از امام حسين (ع) در عملكرد حضرت زينب(س) قابل مشاهده است. حفظ اقتدار و عزّت در لباس اسارت، كار بزرگي است كه تنها عقيله بني‌هاشم توان انجام آن را دارد.

گزارش حضرت زینب سلام اللّه علیها از رویداد کربلا

امام سجّاد (ع) در روايتي مفصّل، گزارشي از رويداد كربلا و مقدّمات و پيامدهاي آن از عمّه گرامي خود حضرت زينب (س) نقل مي‌كند. اين روايت در كتاب «كامل الزيارات» نوشته ابن‌قُولَوَيه قمّي (متوفّاي قرن چهارم هجري) آمده و يكي از مستندترين روايات درباره حادثه عاشوراست.

نگارنده در اين گفتار، ترجمه فارسي اين روايت را با مقدمات لازم و برخي نكات توضيحي آورده است.

شرافت کربلا بر کعبه!

بیان ثواب چندین حج و عمره برای زیارت امام حسین(علیه السلام) یا سایر ائمه(علیهم السلام)، پایین آوردن حج و عمره نیست؟

عاشورا و پيوند دين و سياست

آيا قيام امام حسين (عليه‌السلام) و فرهنگ عاشورا، مى‌تواند دليلى بر بطلان طرفداران جدايى دين از سياست (سكولاريسم) باشد؟