بررسي مسأله اسراء با تأكيد بر مقايسه ديدگاه الميزان و مفاتح الغيب
بررسی مسأله إسراء با تأکید بر مقایسه میان دیدگاه علّامه طباطبایی و فخر رازی موضوع مقاله حاضر است. این مقاله می کوشد تا با بررسی آیات مرتبط با مسأله إسراء در سوره های «الإسراء» و «النّجم» و مقایسه نظر این دو مفسر بزرگ، وجوه اشتراک و افتراق را دریابد و به جمع بندی مناسب برسد. در این راستا بررسی نظر مفسران دیگر نیز ضروری بوده که تا حدّی بدان پرداخته شده است.
موعود در قرآن (4)
اراده ما بر اين است كه بر مستضعفان روى زمين منتبگذاريم و آنها را پيشوايان و وارثين زمين قرار دهيم، و حكومت آنها را در زمين پابرجا بسازيم.
پيام اين آيه، بشارت به يك سنت الهى در همه قرون و اعصار است كه هر جا مستضعفان تحتسلطه زورمندان قرار گيرند، اراده خداوند بر اين قرار گرفته است كه زمانى فرا مى رسد كه اينها طعم شيرين پيروزى حق بر باطل را مىچشند و سرانجام حكومت و رهبرى زمين به آنها اعطا مى شود.
آيات اخلاق در سيماى حسينى علیه السلام
به حسن خلق و وفا, كس به يار ما نرسد
ترا در اين سخن, انكار كارما نرسد
اگرچه حسن فروشان به جلوه آمده اند
كسى به حسن و ملاحت, به يارما نرسد
هزار نقد به بازار كائنات آرند
يكى به سكه صاحب عيار ما نرسد
هزار نقش برآيد ز كلك صنع و يكى
به دلپذيرى نقش نگار ما نرسد
بسوخت ((حافظ)) و ترسم كه شرح قصه او
به سمع پادشه كامكار ما نرسد
زيبايى هاى صفاتش دلربا و روح نواز است و نگاه و رفتارش ظهور آيات حق, و مكارم اخلاقش تجلى بخش فلسفه بعثت پيامبر(ص) است كه فرمود: ((بعثت لاتمم مكارم الاخلاق))(1) عصمت و قداست او در آيه تطهير با جلوه اى پرفروغ انعكاس يافته و برعشق الهى و ايثار او كريمه (ويطعمون الطعام على حبه) شاهد و گواه است. زيبايى و جمال روح و اعتدال جسمانى اش با نام حسين عليه السلام شكوهى افزون يافته است; زيرا كه ((حسين)) يعنى زيبايى و براساس روايت, نامى است كه خداوند آن را برايش برگزيده است.
گفتمان امامت مناظره‌اي پيرامون غدير در كلام الهي (قسمت اول)
مناظره بهترين و مناسب‌ترين روشي است كه از رهگذر آن مي‌توان به نقطه نظرها و فراز و فرود انديشه‌ها و عقايد پي برد؛ و همچنين به تفاهم بيشتر ميان آنها دست يافت. البته با اين شرط كه مباني، تبيين و موضوع بحث روشن شده باشد و هدف طرفين حقيقت جويي بوده باشد، چنانچه خداي متعال مي‌فرمايد: “… فَبَشِّرْ عِبَادِي *الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الألْبَابِ.”1
متن زير مناظره‌اي است در موضوع ولايت امام علي (ع) در قرآن كه شما را به مطالعه دقيق آن و قضاوت منصفانه دعوت مي‌كنيم تا به “أَحْسَنَ الْقول” راه يابيد. در اين نوشته، پيرامون آيه ولايت و آيات مربوط به حماسه غدير خم در سال دهم هجري مناظره‌اي صورت پذيرفته و با شنيدن برداشتها و استدلال‌هاي برادر اهل سنت(كه در اينجا به “حق‌جو” تعبير شده است)، پاسخ‌هاي مناسبي را با بهره گيري از آيات شريفه و روايت‌هاي نبوي و كتاب‌هاي استوار تاريخي ارائه داده‌ايم.
شخصیت حضرت فاطمه سلام الله علیها از دریچه منابع اهل سنّت
در منابع تفسیری، حدیثی، رجالی و تاریخی اهل سنت صدها آیه (با پژوهش نگارنده، 135 آیه به دست آمد) در شأن فاطمه(س) و صدها روایات در باره فضایل و کمالات معنوی و شخصیت بی نظیر امابیها، سرور زنان همه عالم، دختر یگانه رسول اکرم(ص) یافت میشود. بحث و تحلیل و جمعآوری آنها نیازمند چندین جلد کتاب سترگ است.
در این مقاله برتری فاطمه(س) بر مریم(س) از دیدگاه قرآن، روایات شیعی و سنی و دیدگاه دانشمندان اهل سنت بحث شده است، به امید اینکه همه ما از شفاعت ایشان در روز محشر بهره مند شویم.
مشتركات قرآن و حجّت زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف
قرآن چراغي است پرتوافكن كه ابداً خاموش نمي‌شود و تا دنيا برقرار است مردم از هدايت او منقطع نشده، از پرتو آن كسب نور خواهند كرد. همين ملاك در وجود نازنين پيامبر اكرم(ص) و اوصياي گرامي او نيز بنا به آية مباركة: إنّا أرسلناك شاهداً … و سراجاً منيراً. موجود است.
با امام حسين(ع) در محضر قرآن
دنيا براى بسيارى از مردم جاى زينت, تفاخر, تكاثر, لهو و لعب است; اما گروهى از مردان خدا هرگز فريب لذت هاى زودگذر را نمى خورند و بر اساس گفته قرآن كريم ((تجارت, آنها را از ذكر خدا غافل نمى كند)). آنان در دنيا زندگى مى كنند; اما هرگز وابسته به دنيا نيستند. آرى فقط به خدا دل بسته اند و آنچه كه در مسير كمال است.
مونس آنان كتاب خدا و آيات الهى است; آن گونه كه اگر تمام مردم كره زمين بميرند, اما اين كتاب همراهشان باشد, هرگز احساس تنهايى و وحشت نمى كنند.
سيماي حضرت علي(ع) در قرآن
سيصد آيه از قرآن درباره علي(ع) و مدح او نازل شده است؛ ما در اين مجموعه فقط به حدود سي آيه اشاره كردهايم و بنابراين بوده كه آيات روشنتر را گزينش نموده و به شأن نزول آنها اشاره كنيم.
جایگاه حضرت فاطمه و مریم علیهماالسلام در آیات و روایات
خداوند متعال دارای تقدس اصیل و ذاتی است و برخی از اشخاص و اشیاء به میزان انتساب خاص به خداوند متعال و تجلی خداوند در آنها و تجلی خدایی آنها از قداست نسبی برخوردارند. از میان مردان، پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله و از میان زنان، فاطمه زهرا علیهاالسلام دارای بالاترین تقدس بعد از خداوند متعال میباشند. رفتار و گفتار رمزآلود پیامبر گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله نسبت به فاطمه زهرا علیهاالسلام و آیات قرآنی که به کنایه از آن حضرت یاد کرده و یا در شأن ایشان نازل شده و کلمات معصومین علیهمالسلام به روشنی تقدس بانوی اسلام را بیان میکند. مقایسه میان حضرت زهرا علیهاالسلام و حضرت مریم(س) نیز روشن مینماید که اگر حضرت مریم(س) به خاطر صفاتی که در قرآن آمده مقدس بود، فاطمه زهرا علیهاالسلام به طریق اولی مقدستر است. قرآن نزدیک به بیست ویژگی برای حضرت مریم بیان کرده و روایات اسلامی آنها را به نزدیک چهل ویژگی رسانده است. در قرآن، روایات و تاریخ اسلامی همین چهل ویژگی در رتبه بالاتر و شدت بیشتر برای فاطمه علیهاالسلام ثبت شده است.
امام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف در قرآن كريم
بحث از ظهور پر بركت حضرت حجت(عج)، با استناد به آيات قرآنى، به مقدمهاى كوتاه نياز دارد.
اگر ما خواسته باشيم اين مسأله را از صريح آيات به دست آوريم، شايد خواستهاى بى مورد باشد. اساساً پيغمبر اكرمصلى الله عليه وآله از روز اول اين تذكر را به عامه مسلمانان داد و فرمود: قرآن داراى ظهر است و بطن؛
«ما من القرآن آية الاولها ظهر و بطن(21)».
اين حديث از متواترات است، يعنى كتب حديثى اهل سنت و شيعه اتفاق دارند اين حديث از پيغمبر اكرمصلى الله عليه وآله صادر شده است.
قرآن و جلوههاي عزّت و آزادگي در نهضت امام حسين علیه السلام
واژه «عزّت» و بزرگ منشي در فرهنگ واژه شناسان به معني عزيز، دوست داشتني، گرامي، نيرومند، بي نظير1، كمياب، ناياب،2 ارجمند، ارجدار، سخت، گران و دشوار، انجام ناشدني، غيرقابل نفوذ و شكست ناپذير آمده،3 و نيز وصف و حالتي است كه اگر در دنياي وجود انسان راه يافت و فرد، جامعه و تشكيلاتي به آن گوهر گرانبها و زندگي ساز آراسته گرديد، آن حالت اجازه مقهور شدن و تن سپردن به ذلّت و فرومايگي را به او نميدهد، و وي را در برابر مشكلات، موانع رشد، دشواري هاي طاقت فرسا، دشمنان ددمنش، فراز و نشيبهاي تند و سخت و انواع وسوسه ها و دمدمه هاي ويران گر و لغزاننده، شكست ناپذير و بيمه ميسازد.
احتجاج امام على علیه السلام به آيه ولايت
إنّما وليّكم اللّه و رسوله والذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزكوة و هم راكعون.اگر اين آيه درباره حضرت على(ع) نازل شده بود و مقصود امامت آن حضرت بود، بر ايشان واجب بود كه اين مسئله را آشكارا اعلام و در منازعات سياسى به آن احتجاج كند كه در اين مقاله در صدد بررسى اين مسئله از منابع فريقين مى باشيم.
قرآن و فاطمه سلام الله علیها
شأن نزول آياتي از قرآن كريم درباره حضرت زهرا (س) در تفاسير بيان شده است و اهل سنت و جماعت اتفاق نظر دارند كه سوره هل اتي ( انسان ) درباره فاطمه (ع) و همسر و پسرانش نازل شده است.1
هنگامي كه رسول خدا (ص) آماده مباهله با اهل كتاب مي‌شد اين آيه شريفه نازل شد: … فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابنائكم و نسائنا و نسائكم و انفسنا و انفسكم … ( آل عمران ): « بگو بياييد فرزندان ما و فرزندان شما و زنان ما و زنان شما و خود ما و خود شما را بخوانيم …» آن گاه رسول خدا (ص) فاطمه و علي و حسنين را همراه برد و فرمود: « اللهم هولاء أهلي2».
رسول الله (ص) كسي از همسران خويش را نبرد ، بلكه از ميان زنان فقط فاطمه (س) را همراه برد؛ بنابراين فاطمه مصداق ” نسائنا“ بود.
شيوه‌هاي كافران در مبارزه با پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم
كفّار در مبارزه با پيامبر صلي الله عليه و آله شيوه‌هاي گوناگوني را به كار مي‌گرفتند. براي پي بردن به اين شيوه‌ها از آيات قرآن استفاده مي‌شود تا بهتر متوجه شويم كه كفار چه شيوه‌هاي را در پيش گرفته‌اند.