ارتباط تقوا و بسط عدل در دعای مکارم الاخلاق امام سجاد (ع)
صحیفه سجایه که آن را اخت القرآن نامیدند دریای بی بیکرانی است که دعای مکارم الاخلاق چشمه آسمانی بی‌پایانی از این دریای عظیم است. امام معصوم (ع) در قسمتی از این دعای شریف از پیشگاه باری‌تعالی می‌خواهد که او را با زیور صالحین بیاراید و زینت‌های متقین را بر وی پوشاند تا بتواند در پرتو این دو عطیه بزرگ الهی مردم را به صفات حمیده و خصال پسندیده که مایه سعادت مادی و معنوی است متصف نماید و آنان را از خطراتی که ناشی از فقدان صفات است برهاند. در این مقاله، با روش تحلیل محتوایی عبارات دعا به ترسم چهره صالحان و پرهیزکاران پرداخته تا درنتیجه، راه‌کار دستیابی به رستگاری و آراستگی به تقوا و کلمه عدالت را از بیانات اما استخراج نماییم.
تحقیقی درباره اربعین حسینی
مسئله اربعين سیدالشهدا (ع) و این‌که آيا خاندان آن حضرت پس از رهايى از اسارت يزيد قصد عزيمت به كربلا را داشته و نيز آيا توانسته‌اند در آن روز به زيارت آن مضجع شريف نائل آيند و مرقد مطهرش را زيارت كنند، ازجمله مسائلى است كه از ديرباز صاحب‌نظران درباره آن اختلاف‌نظر داشته و هريك با استشهاد به ادله تاريخى براى اثبات يا نفى آن تلاش کرده‌اند. در اين مقاله با توجه به متون تاريخى معتبر احتمالات ممكن را تبيين كرده و ضمن بيان نظر مدافعان اين واقعه، ديدگاه خود را مبنى بر نبود دليل كافى و قابل‌اعتماد بر مسئله اربعين سيدالشهدا (ع) تبيين خواهيم نمود. همچنین امكان رسيدن كاروان اسرا را نيز به كربلا در اربعين اول تقریباً ناممكن دانسته و در پايان، دليل الحاق سر مطهر امام حسين (ع) را به جسم شريفش مورد خدشه قرار داده و وجود حديث شريفى كه زيارت اربعين را از علائم مؤمنان می‌شمارد براى استحباب و فضيلت آن زيارت كافى دانسته‌ایم.
بررسی شیوه مناظرات انبیا و امام حسن (ع)
ائمه اطهار علیهم السلام در طول دو قرن حضور پس از رحلت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، همواره اسوه و سرمشق مومنین بودند. با توجه با این که سیره آنان باید همواره الگوی ما باشد، لذا بررسی و تحلیل زوایای گوناگون سیره ایشان ضروری به نظر می رسد. همچنین با وجود آن که ائمه هدی علیهم السلام، حجت خدای تعالی و نور واحدند و هدف مشترکی را دنبال می نمودند، امّا به واسطه شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دوران زندگی هریک از آنان که برحسب زمان و مکان با یکدیگر تفاوت داشته است، دارای خط مشی های متفاوت با یکدیگر بودند، از این رو آشنایی با ابعاد گوناگون شخصیت این نمایندگان الهی، برای سالکان راه حقیقت ضروری است.
امامت علی (ع) و توجیه‌های مخالفان
این نوشتار به این پرسش پاسخ می‌گوید که چرا اهل سنت باوجود نصوص فراوان بر امامت حضرت علی (ع)، آن حضرت را از مقام امامت و خلافت حذف کرده‌اند؟ نویسنده با استقراء در آثار اهل سنت و نیز در آثار برخی معاصران، به ده توجیه دست یازیده و در ذیل آن‌ها به بررسی این توجیه‌ها پرداخته است.
محورهای اساسی مبارزات سیاسی حضرت زهرا (س)
پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، امیرالمومنین علیه السلام سیاست سکوت اعتراض آمیز و در عین حال توأم با همکاری حساب شده با خلفا را به عنوان بهترین زاه نجات امت اسلامی از هلاکت و گمراهی برگزید. دلیل این امر را در موارد زیر می خوانید.
عرفان و عبادت در سیره پیامبر اعظم (ص)
عرفان و عبادت از مهم‌ترین محورهای بحث در سیره نبوی (ص) است. عبادت، فرع و مترتب بر معرفت است و از همین روی، پیامبر اعظم (ص) تحت تربیت الهی مسیر کسب معرفت را چنان طی کرد که آماده پذیرش رسالت عظیم الهی شد. درجات بالای معرفتی آن حضرت، حالتی قرین با ذکر و احساس حضور دائم در پیشگاه حق به او بخشیده بود. این حالت به‌صورت خشوع و خداترسی و خوف حقیقی از سخط الهی در عبادات آن حضرت متجلی می‌شد. جلوه‌های عبادت در سیره پیامبر اعظم (ص) در نماز و ذکر، تهجد و نوافل، روزه، اعتکاف و حج رخ نموده است. نماز ایشان که آن را نور چشم خود می‌خواند، همراه بود با اوج توجه و حضور دل. حضرت رسول (ص) بر تهجد و نوافل نیز اهتمام خاصی داشتند. همچنین عبادات سنگین و طولانی همراه با فراهم‌سازی لوازم و مقدمات آن از قبل و نیز آداب خاصی چون تقسیم نماز بر ساعات شب، بیداری پس از ثلث یا نصف شب و قرائت قرآن و مناجات در گزارش‌های مربوط به سیره عبادی آن حضرت به چشم می‌خورد.
ویژگی‌های یاران خاص امام زمان علیه السلام
ریشه‌کنی ستم و درهم کوبیده شدن پایه‌های کفر و استکبار و شرک و نفاق در صحنه عـالم و تـحـقـّق آرمان حاکمیت توحید و عدالت در جهان، افزون بر وجود رهبری شایسته و مـعـصـوم، قـانـونـی جـامـع و جهان‌شمول و فراهم آمدن زمینه‌ها و شرایط لازم، به وجود یارانی زبده، کاردان و لایق و پا به رکاب وابسته است؛ یارانی که قابلیت‌هایی در حد مـطـلوب و ایـده آل داشـته باشند تا بتوانند منویّات رهبر و مقتدایشان را در گستره گیتی جامه عمل بپوشند. مـقـاله حـاضـر بـا عـنـوان «ویژگی‌های یاران خاص امام زمان (ع)» نوشتاری است درباره یـاران حـضـرت مـهـدی (ع)، مـاهـیت یاران خاص و خصوصیات آنان. از این رو، پس از ذکر مقدمه‌ای کـوتـاه، یاران حضرت، ستاد فرماندهی حکومت جهانی و ماهیت یاران خاص مورد بحث قرار گرفته است. پس از آن ویژگی‌های آنان بررسی شده و در پایان نکاتی به صورت نتیجه ارائه گردیده است.
احمد بن اسحاق، نماینده ویژه امام حسن عسکری علیه السلام
این مقاله پیرامون یکی از نمایندگان ویژه امام حسن عسکری علیه السلام می باشد
نامه‌های امام هادی علیه السلام
این مقاله پیرامون نامه های امام هادی علیه السلام می باشد
امام‌‌شناسی در محضر حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
در این گفتار، مطالبی از امام رضا علیه‌السلام تحلیل می‌شود در این زمینه که: امامت منصبی الهی است و اختلاف مردم درباره جایگاه آن، ناشی از جهلی است که به اندیشه بشری متکی است. خداوند با انتصاب امام در غدیر خم دین کاملی را به مردم عرضه کرد. شأن امام واجب الاطاعة بودن است که مستلزم عصمت می‌باشد و مردم قدرت تشخیص و شناخت فرد معصوم را ندارند. مقام امامت حضرت ابراهیم بعد از نبوت ایشان برتری مقام امامت به‌عنوان جانشینی خداوند در زمین را نشان می‌دهد. امام در امور دینی و دنیایی مردم نقش هدایت‌گری دارد و همچون خورشید نورانی، سرچشمه هدایت و نجات‌بخشی از تباهی و گمراهی است. امام، امین و حجت خدا بر خلق، خلیفه در بلاد، دعوت‌کننده به‌سوی خدا، معصوم، خزانه‌دار علم الهی، و با حلم و بردباری مایه انسجام دین و عزت مسلمین است. مهم‌ترین عامل مخالفت با امامت الهی، حسادت و فریب شیطان معرفی‌شده که عاقبت آن، آتش دوزخ خواهد بود.
گفتمان و زمانه سیاسی امام موسی کاظم علیه السلام
غیر از شناخت گفتمان سیاسی امامان معصوم شیعه که در تعارض با گفتمان سیاسی امویان و عباسیان بود، توجه به عنصر مقتضیات زمانه یا فضا و شرایط حاکم بر دوره آنان ضرورت تام دارد؛ زیرا تأثیر این عنصر، سبب اختلاف در مواضع و عملکرد سیاسی آنان در دوره‌های مختلف تاریخی است. در این پژوهش بر آنیم با استناد به شواهد تاریخی و تحلیل آن‌ها، تأثیر عنصر زمانه را به لحاظ سیاسی، بر مواضع سیاسی امام موسی کاظم (ع) بررسی کنیم و نشان دهیم که هرچند آن حضرت متناسب با زمانه سیاسی دوره امامت خود، سیاست تقیه را اتخاذ و از هرگونه همکاری با عباسیان و یا اقدام بر ضد آنان کناره‌گیری کرد، اما بنا به‌ضرورت و بر مبنای گفتمان سیاسی پدران خود، نسبت به حکومت عباسی، به اعتراضِ آشکار یا ضمنی می‌پرداخت و سرانجام همین مواضع و مبارزه با سلطه و اقتدار بلامعارض سیاسی عباسیان در عصر خلافت هارون بود که به حبس و شهادت آن حضرت انجامید.
امام صادق علیه السلام و شکل‌گیری مکتب جعفری
حضور و نقش امامان شیعه تنها در حوادث سیاسی و اجتماعی مؤثر نبوده است، بلکه نقش فرهنگی و علمی آن شخصیت‌ها توانسته است در شکل‌گیری و بنیاد فرهنگ اسلامی به‌طور عام و فرهنگ تشیع به‌طور خاص غیرقابل‌انکار باشد. امام صادق (ع) به‌عنوان شخصیتی دانشمند به پایه‌گذاری مکتبی پرداخته است که علاوه بر ایجاد روشی نوین در آموزش، اصلاح افکار و بنیان‌گذاری فرهنگ اصیل شیعه، به‌نوعی باعث تحول اساسی در اجتماع زمان خود و حتی قرون آینده‌ی فرهنگ و تمدن اسلامی شده است که بی‌شک حیات و حضور فرهنگ تشیع در جهان امروزی و حتی در افق‌های آینده مدیون مجاهدت و زحمات آن مرجع و امام دانشمند می‌باشد و تنهاترین افتخار ما حضور در فرهنگی است که شایستگی اسم‌گذاری‌اش به نام فرهنگ و تمدن جعفری و یا تشیع امامیه به‌عنوان میراث گران‌بهای ایشان است.
ادبیات سخنان امام سجاد علیه السلام و صحیفه سجادیه
نیایش‌های امام سجاد (ع) در صحیفه، سرشار از مضامین لطیف و دلپذیر است. این دعاها نشانة ذوق سرشار، روح متعالی، بزرگی شخصیت و دردآشنایی آن حضرت (ع) است. خوانندة این دعاها با اندکی ژرف‌نگری و تأمل، لذتی معنوی و روحانی احساس می‌کند که همة لذت‌های مادی با آن برابر نیست و درمی‌یابد که این کتاب، صحیفة معرفت است. باوجود پژوهش‌های فراوانی که پیرامون این کتاب انجام پذیرفته است، جنبة ادبی و هنری آن کمتر موردبررسی قرارگرفته است. در این مقاله پس از مقدمه و نگاهی به اوضاع سیاسی- اجتماعی زمان امام سجاد (ع)، ضمن تبیین ادبیات عصر امام سجاد (ع)، ادبیات کلام امام (ع) در صحیفه سجادیه موردبررسی قرار می‌گیرد.
امام مجتبی علیه السلام و تربیت فرزندان شجاع
این مقاله به سه نکته مهم درباره شخصیت حضرت مجتبی (ع) اشاره دارد: 1. صلح امام حسن (ع) زمینه‌ساز قیام عاشورا است و این دو حادثه مکمل همدیگرند. 2. پیشوای دوم همانند سایر امامان شیعه، شخصیتی کامل در تمام ابعاد و در علم و فضایل اخلاقی به‌ویژه شجاعت و سیاست است؛ 3. بسیاری از شخصیت‌های انقلابی و ظلم‌ستیز در تاریخ عصر اموی و عباسی از فرزندان امام مجتبی (ع) به شمار می‌آیند.