برچسب: وراثت

ارزيابي رهيافت هاي مفسران فريقين ذيل آيه 5 سوره قصص

در قرآن کريم و روايات معصومان (ع)، آياتي وجود دارند که در خصوص آينده زمين و وارثان حقيقي آن و حکومتي سرشار از عدل و داد سخن مي گويند. از جمله آياتي که در اين موضوع سخن مي گويد، آيه پنجم سوره قصص است که از پيشوايي و وراثت مستضعفان سخن گفته است. در منابع روايي و تفسيري فريقين ذيل اين آيه، رواياتي نقل شده که بر اساس آن ها مصاديق متفاوتي براي وارثان زمين معرفي مي شوند. ديدگاه عموم مفسران شيعه اين است که تنزيل و تفسير آيه، بني اسرائيل است و بر اساس مفاد آيات و احاديث شيعي که با ظاهر آيات شريفه هماهنگ مي باشند، تاويل يا مصداق اتم وارثان زمين، ائمه اطهار (ع) و امام مهدي (عج) و ياران آن حضرت هستند و وعده وراثت بر زمين، به عصر ظهور امام مهدي (عج) اختصاص يافته است؛ اما مفسران اهل سنت؛ ضمن عدم توجه به روايات اهل بيت (ع) اين تنزيل و تفسير را براي آيه پذيرفته؛ اما به تاويل يا مصداق اتم آيه (يعني ائمه طاهرين (ع)) اشاره اي نکرده اند.

جستارى در بحث وراثت اعمام و وراثت بنات

وراثت اعمام و وراثت بنات بحثى است که یک طرف آن بنى عباس و طرف دیگر آن علویان مى باشند. در عصر جاهلیت, تنها فرزندان ذکور, از ارث بهره مى بردند ولى با ظهور دین اسلام این قانون برداشته شد.
عباسیان که در روى کار آمدن خود و مبارزه با بنى امیه از شعارهاى علویان و پیروان آن ها استفاده زیادى بردند و ابتدا مشروعیت حکومت خود را از طریق وصیت ابوهاشم به على(ع) مى رساندند, به تدریج از علویان فاصله گرفتند و ادعا کردند خلافت, میراث عباس عموى پیامبر(ص) است. آن ها با تکیه بر این اصل جاهلى, که دختر ارث نمى برد, وارث پیامبر(ص) را عباس ـ تنها پسر عبد المطلب که تا زمان رحلت پیامبر(ص) زنده بود ـ معرفى کردند.
در مقابل, علویان به ویژه اهل بیت با استناد به آیات قرآنى و احکام عقلى در صدد رد ادعاى عباسیان بر آمدند و بدینگونه بحث وراثت اعمام و وراثت بنات مطرح شد.
در این مقاله, به بیان چگونگى پیدایش اندیشه وراثت اعمام و سابقه آن و عکس العمل علویان به ویژه اهل بیت به طور مختصر پرداخته ایم.

نقد نظريه ناسازگاری خاتميت نبی با ولايت امام

سخنرانی آقای دکتر سروش با عنوان «تشیع و چالش مردم سالاری» در آبانماه 1384ش (در دانشگاه سوربُن) واکنش هایی را میان قشر دانشگاهی و حوزوی در پی داشت که مهمترینِ آنها، نامه های حجۀ الاسلام دکتر محمد سعید بهمن پور در نقد سخنان ایشان بود.
نوشتار حاضر در نقد مباحث ایشان حاوی دو بخش می باشد؛ ابتدا تئوری و نظریه آقای دكتر سروش و رأی ایشان در باب ولایت امامان و نسبت آن با ختم نبوت، طبقه بندی و مطرح شده است. در این بخش تلاش شده تا مقوّمات و تفصیلات این رأی، از سایر آثار ایشان استخراج و ارائه شود. در بخش دوم ضمن طرح اشكالات این نظریه، روشن شده است که در یك بحث تحلیلی دقیق، هیچ منافاتی میان ختم نبوت و دوام ولایت در امامان وجود ندارد. پس از آن نیز ـ به اختصار ـ پشتوانه های نقلی و كلمات بزرگان در این مورد ارائه شده است.

وراثت اصطفائی مقامات الهی

یکی از دلایل عمدة حجیت اهل بیت علیهم السلام و ولایت آنان بر دین و امت، ارث بردن ایشان از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم است؛ به طوری که اصل وراثتِ مقامات و مناصب الهی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم، این ولایت را برای اهل بیت علیهم السلام اثبات می  کند.
در آیة شریفة «النَّبِيُّ أوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أنْفُسِهِمْ وَ أزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا اْلأرْحامِ بَعْضُهُمْ أوْلى بِبَعْضٍ في كِتابِ اللهِ مِنَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُهاجِرينَ إلاّ أنْ تَفْعَلُوا إلى أوْلِيائِكُمْ مَعْرُوفًا كانَ ذلكَ فِي الْكِتابِ مَسْطُورًا»،[1] خداوند متعال ضمن اشاره به ولایت عامة پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بر امت، این نکته را بیان می دارد که اولوا الارحام از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در دستیابی به این مقام و منصب (ولایت بر امت) نسبت به مؤمنین ـ خواه از مهاجرین و خواه از انصار ـ اولویت دارند.[2]
نکته  ای که باید به آن توجه نمود این است که اهل بیت علیهم السلام ـ غیر از مقام نبوت و رسالت ـ وارث همة مقامات الهی، غیبی، اعطایی و لدنی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم هستند و این مسئله، منافاتی با وراثت اموال که از مفهوم لفظ وراثت برداشت می  شود ندارد.
در مصادیق آن چه که انبیا به ارث می  گذارند بین اهل سنت و امامیه اختلاف زیادی وجود دارد؛ چنان که برخی آن را فقط در علم و نبوت خلاصه کرده  اند و برخی نیز میراث پیامبران را همانند میراث سایر مردم ـ یعنی هر آن چه که از مورّث به وارث منتقل می  شود اعم از اموال و حقوق قابل انتقال ـ پنداشته  اند. اما قول صحیح آن است که ارث را شامل تمامی موارد فوق بدانیم؛ طوری که هم مقامات معنوی را دربرگیرد ـ مثل علم و نبوت ـ هم شئون مالی را و هیچ دلیلی که ارث را مخصوص یکی از این دو دسته بدانیم وجود ندارد.
در این نوشتار، ابتدا اقوال فریقین را در این باب ذکر می کنیم و سپس با استفاده از آیات قرآن، نظریة امامیه را در مسألة وراثت انبیا به اثبات می  رسانیم.

رفتارهای ارثی فرزند

پسر پانزده ساله ای دارم که خیلی از رفتارهای او مانند پدر بزرگش است؛ آیا رفتارهای او ارثی است؟

مقبولیت از محبوبیت نشات می‌گیرد

سوال: چرا فرزندان پسر از مادر الگو نگرفته و از پدر الگو می‌گیرند؟ آیا واقعاً این قانون بوده و یک مسئله وراثتی است؟ جواب: معمولاً بچّه‌ها از کسی الگو می‌گیرند که نزد آن‌ها شخصیّت محبوبی داشته باشد. همان‌طور که می‌دانید پسرها در طول روز بیشتر با مادرشان هستند؛ لذا ممکن است بین آن‌ها تنش‌هایی رخ […]

نقش وراثت در تربیت

سؤال: با توجّه به نمونه های تاریخی و قرآنی مانند پسر حضرت نوحعلیه السلام، یا پسر حضرت لوطعلیه السلام و نمونه های دیگر و با توجّه به اینکه گاهی والدین تمام نکات محیطی را در تربیت لحاظ می‌کنند، امّا تأثیرات وراثت وجود دارد، از نظر شما کدام موضوع واقعاً در تربیت تأثیر گذار است؟ وراثت […]