ذوالخُوَیْصِره‏

از جمله اخبار غیبى روایت شده از پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله و معجزات آن حضرت، پیش‏گویى ظهور گروهى به نام مارقین‏2 بود. ایشان در این پیش‏گویى به فردى اشاره مى‏فرمایند که منابع تاریخى و روایى از او به نام ذوالخویصرة3 یاد کرده‏اند. پیامبرصلى الله علیه وآله ضمن این‏که او را اصل و ریشه‏ى مارقین (خوارج) معرّفى فرمودند علامتى نیز براى یکى از یاران او به این شرح ذکر کردند: شخصى سیه چُرده در میان آنان است که زایده گوشتى بر بازوى او است (ذوالثَّدَیَّه).4 بسیارى از منابع تاریخى، روایى و تفسیرى، ذوالخویصره را حُرْقُوص بن زُهَیْر سعدى تمیمى دانسته‏اند که در جنگ نهروان کشته شد. عده‏اى نیز ذوالثُّدَیَّه را همان حرقوص بن زهیر دانسته‏اند. در این پژوهش خواهد آمد که حُرْقُوص بن زُهَیر و ذوالخُویصره یک تن بودند، ولى انطباق او بر ذوالثَّدَیَّه جاى تأمل و تردید است.

نقدى بر آمار تلفات جنگ هاى امام على علیه السلام (جمل, صفین, نهروان)

آن چه در این نوشتار مورد بررسى قرار خواهد گرفت, آمار تلفات جنگ هاى جمل, صفین و نهروان است که در منابع قدیم و جدید با رقم هاى بسیار بالایى گزارش شده و تاکنون تحقیقى درباره آن انجام نگرفته است. با آن که در میان آمار فراوان و متضاد این سه نبرد, دست یابى به رقم واقعى تقریبا غیر ممکن است, اما در این نوشتار تلاش شده است با توجه به مجموع گزارش ها و قراین, بخش نادرست و مبالغهآمیز این آمار مشخص شود و تا آن جا که ممکن است رقم نزدیک به واقع ارایه گردد. در عین حال, نگارنده بر این باور است که آمار واقعى از آن چه در این جا هم گفته مى شود کم تر است, ولى اثبات این نظریه با استدلال به متون تاریخى موجود امکان پذیر نیست.