نقد ابن تیمیه بر معارضان امام علی علیه السلام در صفین

این تیمیه در کتاب الفتاوی الکبری راجع به جنگ صفین میگوید بسیاری از بزرگان صحابه در این جنگ شرکت نکردند. امام علی (علیه السّلام) مجوزی برای جنگیدن نداشت و طبق نظر خود عمل کرد. وی همچنین مدعی است با توجه به روایت صلح امام حسن (علیه السّلام) میتوان فهمید که نظر پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) این بوده است که امام علی (علیه السّلام) در صفین منادی صلح باشد نه برپاکننده جنگ. به صفین و نهروان و جمل نباید به دید واحدی نگریست که ظلم و جهل است. چون درباره هر سه جنگ، دستور نبوی (صلّی الله علیه و آله و سلّم) وجود ندارد. رویکرد علما هم دربارهی این سه جنگ یکسان نیست. آنها مقتولان جنگ صفین را از هر دو لشکر تمجید کردهاند. در خصوص مقتولان جمل نیز اینگونهاند، ولی درباره نهران اینگونه نیستند و خوارج و کشتههای آنها نکوهش کردهاند. در این مقاله این عقاید ابن تیمیه در خصوص صفین نقد و بطلان آنها ثابت میشود.
بررسی انتقادهای ابن تیمیه بر آیه ولایت

مدرسه پربار و یقین آور ائمة اطهار (ع) همواره سیراب کنندة تشنگان معرفت بوده تا با حضور نزد این میراث گران بها، که در حقیقت میراث پیامبر خاتم (ص) است، برای مشکلات فکری خویش چاره ای جویند و به حقیقت ناب دست یابند. تبیین این مدرسه و تلاش برای شناساندنِ درست آن نیز وظیفة تمام کسانی است که بر درستی این راه و حقانیت این بزرگان آگاه اند. البته در این میان، برخی با وجود آفتاب، بیراهه پیموده اند و به جای آب، در پیِ سراب دویده اند و در انتها، هم چنان سرگردان اند. در این میان، ابن تیمیه، رهبر یک جریان فکری که ریشه های آن را می توان در میان برخی از گذشتگان نیز دید، به اظهار عقاید خاصی پرداخته که حجم فراوانی از آن مربوط به مبارزه با اندیشة شیعه است؛ به گونه ایی که برخی از علاقه مندانِ وی از صرف عمر ایشان در راه مبارزه با شیعه اظهار تأسف کرده¬اند. به نظر می رسد، ابن تیمیه به نحوی به مبارزه با مدرسة اهل بیت (ع) می پردازد و تمام توان خویش را در کم رنگ کردنِ این اندیشة ناب به کار می گیرد و چنان در این زمینه تندروی می کند که مدافعان امروزین او نیز در اثبات نداشتنِ عداوت و دشمنیِ ابن تیمیه با اهل بیت (ع) به نگاشتنِ کتاب می پردازند.[1] این نگاشته کلام ابن تیمیه را در مقابل آرایِ مرحوم علامه حلّی درباره آیة ولایت بررسی می کند و در پایان، اثبات خواهد کرد که انتقادهایِ ابن تیمیه بر کلام علامه حلی پذیرفته نیست.