پیآمدهای اجتماعی مهاجرت قبایل عرب به خراسان در قرون نخستین اسلامی

عربها در دورههای متعدّد و به دلایل گوناگون به ایران مهاجرت کردند. پیش از اسلام، قحطی، خشکسالی، تنگ دستی و شکست سدّ مأرب و سیل العَرِم و پس از اسلام، انگیزه های دینی و اقتصادی از مهمترین عوامل مؤثر بر مهاجرتها بود. خراسان به دلیل برخورداری از موقعیت جغرافیایی، مزایای اقتصادی، و دوری از مرکز خلافت از مقاصد مهم مهاجران به شمار میرفت. پیآمدهای اجتماعی این مهاجرتها عبارت بود از رشد شهرها، تغییر ساختار طبقات اجتماعی، ظهور موالی و افزایش اختلافهای قبیلهای بین عربهای مهاجر که در این مقاله به تفصیل به آنها پرداخته شده است.
مهاجرت قبایل عرب به آسیای مرکزی و پیآمدهای آن در قرون اولیه هجری

یکی از آثار فتوحات اعراب در آسیای مرکزی، مهاجرت برخی از اعراب جزیرة العرب به مناطق تازه فتح شده بود. با وجود اینکه اندیشه اسکان دائمی اعراب در شرق به نخستین دورة فتوحات بازمیگشت اما در دوره امویان، به این امر بیشتر توجه میشد. حضور مهاجران در منطقه شرق، حفاظت از سرزمینهای فتح شده را آسان تر میکرد. همچنین میتوانست زمینه های لازم برای افزایش جمعیت و تأمین نیروی جنگی برای فتوحات بعدی در مشرق را فراهم سازد. مهاجرت اعراب هرچند به ظاهر انگیزة نظامی داشت، اما بیتردید، ریشههای اقتصادی و سیاسی نیز در آنها مؤثر بود. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانهای درصدد بررسی عوامل مؤثر در اسکان قبایل عرب در آسیای مرکزی و پیآمدهای گوناگون آن تا اواسط قرن دوم هجری (فروپاشی امویان) است.
مدّت عمر و رسالت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله 2

مرحوم شیخ کلینی در کتاب اصول کافی گفته است: پیامبر خدا (ص) بعد از مبعوث شدن به رسالت، سیزده سال در مکّه، اقامت نمود؛ آنگاه به مدینه مهاجرت کرد و ده سال در آن شهر بود، سپس در سنّ شصت و سه سالگی از دنیا رحلت کرد. آن حضرت دو ماه بود که پدرش عبدالله […]
ماجرای معاهدهی قریش و محاصرهی رسول خدا صلی الله علیه وآله 1

ابن هشام در کتاب خود از ابن اسحاق، نقل میکند: زمانی که قریش دیدند یاران رسول خدا (ص) در شهری، اقامت گزیدند (مهاجرت مسلمانان به حبشه، به دستور پیامبر اکرم (ص)) و در پرتو پناه جستن از نجاشی، (حاکم حبشه)، امنیت و آرامش پیدا کردند و عمر، اسلام آورد و او و حمزة بن عبدالمطلب […]