بررسی احادیث موهِم سیزده امام در الکافی
در کتاب الحجة کافی بابی تحت عنوان «ما جاء فی الاثنی عشر و النص علیهم علیهم السلام »[3] وجود دارد. مرحوم کلینی، بیست روایت دراین باره آورده است که بیشتر آن ها با عنوان باب مطابقت دارند؛ مگر چند روایت که ظاهراً بیان می دارند ائمه سیزده تن هستند. آن چند روایت عبارت اند از:
تمایز صفات ذات و صفات فعل، از دیدگاه کلینی
يكى از موضوعات مهمّ علم كلام، بحث صفات خدا و تمايز صفات ذات از صفات فعل است. مرحوم كلينى در كتاب التوحيدِ كافى، هفت حديث در باب صفات خدا روايت كرده و به دليل اهمّيّت موضوع، دانشمندان بزرگى چون ملّا صالح مازندرانى، علّا مه مجلسى، ملّا صدرا و ديگران به شرح و تفسير حديثهاى روايت شده و توضيح كلينى در ذيل احاديث، پرداخته‌اند.
در اين مقاله، پس از بيان كلام مرحوم كلينى، اقوال شارحان ذكر و مورد نقدو بررسى قرار گرفته و در پايان، نويسنده تفسير خود را از كلام كلينى بيان كرده است. بر اساس اين تفسير، درستى و استحكام قاعده كلينى در تمايز صفات ذات از صفات فعل، به خوبى، مشخّص شده است.
بايسته هاى پژوهشى در مسأله ى مهدويّت
نويسنده در اين گفتار، پس از بيان پيشينهى بايستهنگارى پژوهش مهدوى، بايستههاى پژوهشى در باب مسألهى مهدويّت را در ضمن پانزده بخش مي‌آورد. از جمله: منشأ عقيدهى مهدويّت، بررسى اثرپذيرى اسلام از اديان ديگر در باب مهدويّت، مهدويت نوعى يا شخصى؟ معنا و مفهوم غيبت، بررسى ارتباط ادّعاها با مهدويّت، مطالعات تطبيقى، اعتبار احاديث مهدويّت، متن پژوهى مهدويّت، آيين عرض ادب به محضر امام عصر7، تفقّه در احاديث مهدوى، شرح و تبيين حكمتهاى مهدوى، پژوهش در دعاها و زيارات مهدوى، نظرسنجى علمى در مورد آثار عقيده به مهدويّت در جامعهى ما، آسيبشناسى نگارشهاى مهدويّت و تقويت روح يقين.
مبانی اخلاقی در صحیفه سجادیه
تبيين مبانى اخلاقى اسلامى بر اساس آموزههاى صحيفه سجاديه، محور اصلى اين گفتار است. نويسنده پس از بيان نكات مقدّماتى در مورد صحيفه، توحيد را به عنوان مبناى اخلاق در صحيفه شناسانده و شش نكته را در اين زمينه برمی شمرد: معرفت خدا، لطف خدا بدون استحقاق مردم، خوف و رجاء، اميد به رحمت الهى، تكيه بر توفيق، توكل بر خدا. آنگاه هفت راه از راههاى تعالى معنوى را كه در صحيفه مطرح شده، توضيح مي‌دهد: قرآن، ماه رمضان، تولّى و تبرّى، شفاعت، توسّل، شهود اعمال، صلوات بر محمد و آل محمد. نويسنده، تمام اين موارد را با تكيه بر متن صحيفه سجاديه توضيح داده است.
کافی و اصول اربعماة
اصول اوليه حديث اماميه در چهارصد رساله حديثى كه بيشتر آنها در دوران صادقين عليهما السلام نگاشته شده، ثبت بوده است. پس از دوران حضور ائمه عليهم السلام نويسندگان كتب اربعه به ثبت آن اصول در كتابهاى خود بطور مبوب و مضبوط اقدام كرده‌اند و كتاب كافى تأليف ثقه الاسلام كلينى جامعترين آنها است.