معاویه و جنگ جمل‏

در جنگ جمل بنى‏امیّه در کنار ام المؤمنین عایشه، طلحة بن عبیداللَّه و زبیر بن عوام رو در روى سپاه خلیفه‏ى وقت، على‏علیه السلام ایستادند. گرچه در منابع تاریخى و روایى تصریح شده است که عایشه، طلحه و زبیر در شورش بر ضد عثمان نقش مهمى ایفاء کردند، ولى کمتر کسى درصدد برآمده است تا نحوه‏ى پیوستن بنى‏امیّه به اصحاب جمل را بررسى نماید. این پژوهش بر آن است که چگونگى در کنار هم قرار گرفتن بنى‏امیّه و اصحاب جمل را تبیین کند.

ذوالخُوَیْصِره‏

از جمله اخبار غیبى روایت شده از پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله و معجزات آن حضرت، پیش‏گویى ظهور گروهى به نام مارقین‏2 بود. ایشان در این پیش‏گویى به فردى اشاره مى‏فرمایند که منابع تاریخى و روایى از او به نام ذوالخویصرة3 یاد کرده‏اند. پیامبرصلى الله علیه وآله ضمن این‏که او را اصل و ریشه‏ى مارقین (خوارج) معرّفى فرمودند علامتى نیز براى یکى از یاران او به این شرح ذکر کردند: شخصى سیه چُرده در میان آنان است که زایده گوشتى بر بازوى او است (ذوالثَّدَیَّه).4 بسیارى از منابع تاریخى، روایى و تفسیرى، ذوالخویصره را حُرْقُوص بن زُهَیْر سعدى تمیمى دانسته‏اند که در جنگ نهروان کشته شد. عده‏اى نیز ذوالثُّدَیَّه را همان حرقوص بن زهیر دانسته‏اند. در این پژوهش خواهد آمد که حُرْقُوص بن زُهَیر و ذوالخُویصره یک تن بودند، ولى انطباق او بر ذوالثَّدَیَّه جاى تأمل و تردید است.