بازخوانی سند نوروز در روایات اسلامی مطالعه موردی: روایت مُعَلّی بن خُنَیس

آیین سنتی نوروز، به‌عنوان میراث زنده فرهنگی، با اعتقادات مذهبی درآمیخته و یکی از مؤلفه‌های پیوند هویت ملّی و دینی ایرانیان بدل محسوب می‌شود. از این‌رو، بررسی منابع روایی و فقهی نوروز، به‌عنوان بزرگ‌ترین جشن ملی بازمانده از ایران باستان، بسیار بااهمیت است. از آنجا که مبنای همه منابع و مصادر حدیثی و فقهی درباره نوروز روایت مُعَلّی بن خُنَیس، به نقل از امام صادق×، است، در این پژوهش ضمن اشاره مختصری به سیر تطوّر نوروز، با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی روایت معلّی و صحت و سقم آن می‌پردازیم. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که روایت معلی درباره نوروز پذیرفتنی نیست؛ چراکه این روایت با وقایع تاریخی مطابق نیست. همچنین در نسخه‌های نخست مصباح المتهجدِ شیخ طوسی، نخستین اثر مورد استناد منابع پسین، چنین روایتی دیده نمی‌شود و در نسخه‌های پسین به آن افزوده شده است.

بررسى صدور ادعيه ماه رمضان بر اساس مصباح المتهجد

كتاب مصباح المتهجد نخستين كتاب جامع و روشمند در زمينه گردآورى كتاب ادعيه شيعى به شمار مى‌رود. در اين كتاب ادعيه ماه رمضان از ميان ماههاى قمرى جايگاه ويژه‌اى دارد. انتخاب نُه دعا از ادعيه ماه رمضان، و تحليل آن از نظر سند بر اساس كتاب مصباح، محور اين نوشتار است. ادعيه مذكور به علّت مرسل بودن در كتاب مصباح، در مهم‌ترين كتابهاى معتبر شيعه مورد بررسى قرار گرفت. با بررسى اعتبار سند و راويان، از مجموعه دعاها، شش دعا با دلايل ضعيف بودن راوى، موقوف و مرفوع و يا مرسل بودن، باعث ضعف سند گرديد؛ كه اين ضعف را كثرت نقل، متنى محكم و متين كه عدم مغايرت با قرآن كريم و احاديث و سيره قطعى معصوم 7 را شامل مى‌شود، جبران كرده است.