فلسفه و اهداف قیام عاشورا از دیدگاه امام حسین علیه السلام
با توجه به این که بهترین و مطمئن ترین سند برای شناخت فلسفه و اهداف نهضت سید الشهدا(ع) ،کلمات خود آن حضرت یا امامان دیگر در این باره است با بررسی مجموعه خطبه ها ، سخنان ،نامه ها و وصیت نامه امام حسین (ع) که در باره اهداف و انگیزه های قیام عاشوراست به تفسیر و تحلیل آنها می پردازیم . اهداف اصلی حضرت از قیام عاشورا عبارتند از :احیای مظاهر و نشانه های اسلام اصیل و ناب محمدی ، اصلاح و بهبود وضع مردم سرزمین های اسلامی، تامین امنیت مردم ستم دیده ، فراهم کردن بستری مناسب برای عمل به احکام و واجبات الهی ،امر به معروف ونهی از منکر، عمل به سیره رسول خدا (ص) و امیر مومنان (ع) ، از بین بردن بدعت هاو ترک فرمان برداری ازخدا و اطاعت شیطان وآشکار شدن فساد در زمین وتعطیل شدن حدود الهی و حلال نمودن حرام خدا و بالعکس و نیز اختصاص دادن بیت المال به حاکمان بنی امیه ،لذا همه اینها دلایل نپذیرفتن زندگی ذلت بار و ننگین دنیا و انتخاب زندگی با سعادت اخروی از سوی سید الشهدا (ع) بود.
مهم ترین و مشهورترین دیدگاه ها در باره فلسفه قیام کربلا(بخش اول)
تحلیلگر تاریخ عاشورا در مورد انگیزه قیام کربلا اگر بخواهد به تحلیلی نسبتا جامع و صحیحی دست یابد و منصفانه داوری کرده و از آسیب های فکری به نتایج درستی برسد لازم است اولاً شناخت لازم در باره آن حضرت پیداکرده و سنخیّتی بین خود و رهبر نهضت ایجاد کند تاروح و رفتار امام حسین (ع) را با جان و دل لمس کند وثانیادر بررسی ابعاد و زوایای قیام کربلا ،شخصیت امام حسین (ع) را به مثابه امام معصوم و کسی که اطاعتش واجب است دانسته و به آن عنایت داشته باشد .
مشهورترین دیدگاه ها ی اندیشمندان مسلمان پیرامون فلسفه قیام امام حسین (ع) عبارتند از:1-دیدگاه و برداشت دنیاگرانه :یعنی قیام برای طلب قدرت و بدست آوردن حکومت و ریاست دنیوی که از سه جهت قابل خدشه است ،اولا وجود عصمت درحضرت مانع از هرنوع پلیدی (پلیدی دنیا پرستی و ریاست طلبی ) است ،ثانیا حضرت باید برای مغلوب کردن دشمن از هر وسیله و هر گونه دروغ و حیله و تزویر استفاده می کرد و هرگز از پیروزی ظاهری دشمن سخن نمی گفت تا لشگر را از اطراف خود پراکنده نسازد حال آنکه حضرت از آغاز تا پایان قیام سخن از شهادت می زند و پایان کار خود را شهادت و اسارت اهل بیت اعلام می دارد ،ثالثا با توجه به بصیرت نافذ امام(ع) از تحریف حوادث کربلا و اهداف آن ، ایشان همواره انگیزه قیام خویش را طلب اصلاح در امت جدشان و امر به معروف و نهی از منکر اعلام می کردند .2- نگرش عارفانه وصوفیانه :که عاشورا را میدانی برای سلوک سالکان و امام حسین (ع) را قطب عارفان و مرشد سالکان و اصحاب او را مریدان و رهپویان وصال دانسته است. اشکال این نظریه دریک سو نگربودن آن است یعنی تولّی ،اما از تبرّی و محکوم کردن یزیدیان خبری نیست و قابل نقد و خدشه است . 3-بینش مسیحیانه یا کلیسایی : همان آموزه نجات ،یعنی امام حسین (ع) قیام کرد تا خود را فدای امت جدّش کند و دوستان اهل بیت (ع)را که مرتکب گناهانی شده اند در قیامت شفاعت نماید . اشکال این نظریه ناشی از ارائه تصویر وارونه ازمسئله شفاعت است حال آنکه برخورداری از شفاعت ائمه و انبیا و اولیا شروطی دارد لذا چنین باوری منجر به مسخ کلی اهداف این نهضت می شود یعنی ترویج نوعی اباحه گری که با اقامه ماتم بر سید الشّهدا (ع) راه برای ارتکاب هر گناه و خلافی باز است حال آنکه هدف ،نگاه داشتن اساس اسلام است تا مردم با تاسّی به آن امام بیشتر پایبند به برپایی فرائص و حدود الهی باشند.
غزوه بنی نضیر
قسمت اول: علی علیه‌السلام؛ فاتح بنی نضیر
نوشته‌اند که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با یهودیان بنی نضیر پیمان صلح بست و آنها را متعهد ساخته بود تا دست از پا خطا نکنند. وقتی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دریافت تا آنها مترصد یک موقعیت برای قتلش هستند، برآن شد تا آنها را برای دفع توطئه، از مدینه اخراج کند. اما آنها از این کار سر باز زدند و خواستند در برابر لشکر اسلام بایستند. برای همین پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله آنها را محاصره کرد و سرانجام آنها را شکست داد. جانفشانی امیرالمؤمنین در مصاف یهودیان پیمان شکن، از جمله وقایع خواندنی تاریخ است که علامه سید جعفر مرتضی عاملی در کتاب الصحیح من سیرة الامام علی علیه‌السلام بدان پرداخته است. متن پیشرو اقتباسی از این نگاره است. تهیه و تنظیم: مرتضی میرکو.
حمراء الاسد
حمراء الاسد منطقه‌ای در نزدیکی مدینه است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله آن را برای انتقام جویی از کفار انتخاب کرد. در منابع تاریخی آمده است: پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله بلافاصله بعد از احد تصمیم می‌گیرد که به انتقام قریش بشتابد. ایشان، تنها مجروحین باقی مانده از احد را برای این منظور انتخاب می‌کنند. و باقی اصحاب که جملگی از فراری‌های احد بودند را رها می‌کنند. کیفیت این نبرد یکی از وقایع شنیدنی است که علامه سید جعفر مرتضی عاملی آن را در کتاب الصحیح من سیرة الامام علی علیه‌السلام بدان پرداخته‌اند. متن پیش رو شمه‌ای از آن تحقیق ارزشمند است. تهیه و تنظیم: مرتضی میرکو.
علی علیه‌السلام و تهیه گزارش از لشکر کفر
قسمت اول: بررسی روایی
در منابع حدیثی و تاریخی آمده است که پس از جنگ احد، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله به علی علیه‌السلام فرمان می‌دهد که به رزمگاه رفته و احوال مشرکین را برای ایشان گزارش دهد. یعنی در واقع امیرالمؤمنین مسئول آن بود که ببیند لشکر کفر آرایش نظامی گرفته است یا نه؟ که در این صورت مسلمین، خود را برای رویارویی آنان آماده کنند. در این باره روایاتی وجود دارد که علامه سید جعفر مرتضی عاملی در صفحات 251 تا 260 جلد 3 کتاب الصحیح من سیرة الامام علی علیه‌السلام آنها را آورده و به شرح و تفصیل آن پرداخته است. ما نیز به نوبه خود قسمتی از آن را در ذیل عنوان این تیتر گرد آوردیم. تهیه و تنظیم: مرتضی میرکو.
حرکت حکومت محلى اموى در مكه برای جلوگیری از شکل گیری قیام حسینی
در مكه، والى شهر با همه توان حركاتِ كوچك و بزرگ امام عليه السلام را زير نظر گرفت و از آن حضرت خواست كه در مكه بماند؛ و تعهد كرد كه به آن حضرت امان بدهد و مال ببخشد. پس از پافشارى امام براى بيرون رفتن، مى بينيم كه اين والى نيروهاى نظامى اش را […]
هدف تبلیغی امام حسین علیه السلام در پافشارى بر حركت در را ه اصلی
امام حسین علیه السلام به چه علت اسرار بر حرکت در را ه اصلی را داشتند؟؟!! آیا این عکس العمل استراتژی تبلیغی حرکت کاروان حسینی می باشد؟؟!! روايت تاريخى در توصيف راهى كه كاروان حسينى به كاروان سالارى امام حسين عليه السلام هنگام رفتن از مدينه به مكّه پيمود، چنين مى گويد: آن گاه حسين […]
بررسى افق هاى پيروزى حسينى
به طور کلی می توان گفت در مقطع زمانی که حزب اموی بر سر کار بودند و حاکمييت سياسی جامع را در ظاهر بر عهده داشتند، عوام فريبی معاويه آنچنان دقيق و هدفمند انجام پذيرفت که ديدگاه مردم نسبت به حزب حاکم دارای رويکردی جديد گشت ، يعنی طبق اين هدف راهبردی و استراتژيک معاويه اسلام و امويت با هم يکی پنداشته گرديد و قيام امام حسين عليه السلام موجب جدايی اين دو و مقدمه ی انقلاب فکری واجتماعی مردم گشت ، و اين قيام برد اثر گذاری اش تا مقطع ظهور امتداد يافت و موجب شکل گيری ابدی جبهه حق در مقابل جبهه باطل بر پايه اين قيام گرديد.
خروج امام حسین علیه السلام از مدینه
شیخ مفید گوید: امام همان شب، شب یکشنبه 28 رجب به سوی مکّه بیرون آمد، در حالی که فرزندان و برادرزادگانش و برادرانش و بیشتر بستگانش همراهش بودند مگر محمّد حنفیه، و آن حضرت این آیه را می‌خواند: «بیمناک و نگران از شهر بیرون رفت، در حالی که می‌گفت: پروردگارا! مرا از ستمکاران نجات بخش». […]
اعتراض بر یزید 1
عمر بن سبینه گفته است: یزید در زمان پدرش به حج رفت. چون به مدینه رسید به شراب نشست. ابن عبّاس و حسین (ع) برای دیدار با او اذن خواستند. به یزید گفته شد: اگر ابن عبّاس بوی شراب از تو یابد آن را می‌شناسد. پس به ابن عبّاس راه نداد ولی حسین (ع) را […]
تولد امام حسین علیه السلام 7
شهید اول گفته است: وی آخر ربیع الاوّل سال سوم هجری در مدینه به دنیا آمد. نیز گفته شده روز پنج‌شنبه سیزدهم ماه رمضان. می‌گوییم: مشهور و قول برگزیده آن است که حضرت در روز سوم ماه شعبان سال چهارم هجری در مدینه‌ی منوّره به دنیا آمده است. قال الشّهید الاول: وُلِدَ بِالْمَدِينَةِ […]
دفاع از موجوديت دولت نوپادر مدینه
غزوه بدر بزرگ با صدور فرمان جنگ از سوى خداوند، رسالت اسلامى در نبرد با قدرت هاى شرك و گمراهى وارد مرحله جديدى شد.مهاجران براى بازگرداندن حقوق از دست رفته قبلى خود، تمايلى جدّى در دلشان راه يافت زيرا قريش تنها به جرم اين که مسلمانان به خداى يگانه ايمان آورده بودند، حقوق آن ها […]
ردّ خويشاوندى سببى امويان توسط امام حسن علیه السلام
معاويه خواست با برقرارى خويشاوندى سببى با بنى هاشم ، به عزت و سربلندى دست يابد. از اين رو ، به مروان حكَم فرمانروايش بر مدينه نوشت که زينب دختر عبد الله بن جعفر را با هر مهريه اى که پدرش تعيين نمايد و پرداختن بدهى وى به هر اندازه اى که باشد و ايجاد […]