بررسی تطبیقی رواداری مذهبی آل‌بویه و سلاجقه در امور علمی و فرهنگی

در سایه رواداری مذهبی و دوری از تعصب است که اندیشه‌های مختلف و گاه متضاد اجازه ظهور پیدا می‌کنند و زمینه شکوفایی علمی و فرهنگی فراهم می‌شود. رواداری عامل پویایی، بالندگی و رشد اندیشه‌های مختلف است و باعث بالا بردن ظرفیت پذیرش و تحمل عقاید مختلف جامعه در معرض تضارب آرا می‌شود. نقش رواداری مذهبی در توسعه علم و فرهنگ و مراکز علمی و فرهنگی و در پی آن وضعیت عالمان در دو دوره آل‌بویه و سلاجقه برجسته می‌باشد. این نوشتار با رویکرد تطبیقی و مقایسه‌ای بر آن است ضمن واکاوی، توصیف و تحلیل عناصر برجسته و اثرگذار، رواداری مذهبی در امور علمی و فرهنگی را در دو دوره آل‌بویه و سلاجقه مورد بررسی، مقایسه و سنجش قرار دهد.

دیدگاه مادلونگ درباره اختلاف امام حسن(علیه السّلام) و امام علی(علیه السّلام))

ویلفرد مادلونگ (متولد 1930م) از جمله اسلام‌شناسان غربی است که می‌توان گفت رویکردی تقریبا منصفانه و انگیزه‌ای علمی در بررسی تاریخ اسلام دارد. وی در نوشته‌های خود درباره تاریخ زندگی امام حسن(ع) به موضوعاتی چون ازدواج‌ها و طلاق‌های امام، صلح امام، مفاد صلح‌نامه و زندگی خانوادگی ایشان پرداخته و کوشیده است شبهات مطرح شده از سوی دیگر اسلام‌شناسان غربی درباره امام حسن(ع) را پاسخ دهد. اما خود وی مطرح‌کننده مطالبی است که منشأ شبهاتی درباره امام حسن(ع) شده است؛ مانند اختلاف نظر آن حضرت با اهداف و برنامه‌های امیرالمؤمنین علی(ع)، تمایل نداشتن ایشان به تصدی خلافت و تأیید روش حکومت عثمان از سوی ایشان. این نوشتار به بررسی انتقادی این شبهات و پاسخ به آن‌ها بر اساس منابع تاریخی و روایی شیعی و سنی پرداخته است.

سبک زندگی زن ایرانی از نگاه سفرنامه نویسان غیر ایرانی عصر صفوی

سبک زندگی به مجموعه‌ای از انتخاب‌ها گفته می­شود که فرد آنها را به‌کار می‌گیرد تا نیازهای جاری خود را برآورد و روایت خاصی را که وی برای هویت شخصی خود برگزیده است در برابر دیگران مجسم سازد. این مقاله می‌کوشد با گزینش برخی از مؤلفه‌های شکل دهنده سبک زندگی و واکاوی این مؤلفه­ها در آثار ایران گردان عصر صفوی، سبک زندگی بانوی ایرانی را از میان نوشته­های این سفرنامه‌نویسان شناسایی نماید. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که زنان ایرانی در آن دوران، ضمن حفظ حس زنانگی خود به ویژه در نوع پوشش و نیز حضور مؤثر در جامعه، حریم امن خویش را پاس می‌داشتند و مردان نیز مجبور به رعایت آن بودند.