برچسب: مام چهارم

رابطه عرفان و سياست در صحيفه سجاديه

در این مقاله محقق سعی بر آن دارد تا با طرح پرسش‌هایی در باب رابطه عرفان و سیاست و غواصی در اقیانوس صحیفه، متن را به نطق وادارد و پاسخ‌های خود را از آن اخذ کند. برخلاف دیدگاه‌هایی که قائل به امتناع تأسیس اندیشه سیاسی و رفتار سیاسی در حوزه عرفان می‌باشند، فرضیه و مدعای نویسنده بر این است که تعالیم دینی امام در قالب ادعیه موجود در صحیفه سجادیه می‌تواند به تأسیس اندیشه سیاسی، گرایش سیاسی و رفتار سیاسی بیانجامد.

دکترين و سياست‌هاي دفاعي – امنيتي در صحيفه سجاديه

با توجّه به اهميت دينى و سياسى مفهوم «امنيت»، نوشتار حاضر بررسىِ اين مفهوم و آموزه‌های دفاعى ـ امنيتى را در آراى امام چهارم (ع) وجهه همت قرارداده است. بر مبناى مستندات اين پژوهش، اين فرضيه اثبات می‌گردد كه صحيفه و مصحف شريف سجاديه، به‌ویژه دعاى بيست و هفتم آن، شامل دكترين و آموزه‌های دفاعى ـ امنيتى بسيار منسجم و کم‌نظیری است كه امام سجاد (ع) با رويكرد ظلم‌ستیزان و در عين عدم‌تأیید حکومت‌های جائر وقت و به خاطر حفظ اسلام و مصالح امت اسلامى و مقابله با تهديدها و تهاجمات بيگانگان طراحى كرده و انديشيده است و اكنون با قطعيت می‌توان بدين آموزه‌ها اتكا و استناد كرد. صحیفه سجاديه شامل آموزه‌های دفاعى امنيتى بسيار منسجم و کم‌نظیری است كه امام سجاد (ع) با رويكردى ظلم ستيزانه به خاطر حفظ اساس اسلام و مصالح امت اسلامى طراحى و انديشيده است.

درآمدي بر ابعاد و زمينه‌هاي تربيت در صحيفه سجاديه

طرح مفاهیم بلند اخلاقی تربیتی و حقائق دینی با زبان دعا در صحیفه سجادیه، شاهکاری است که تنها امام سجاد (ع) در روزگار اختناق اموی توانست از عهده آن برآید. در این مقاله، نگاه فراگیر امام (ع) به مسأله تربیت در ابعاد ششگانه اعتقادی، عبادی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به همراه ابواب و زمینه‌های مصداقی آن، مورد بررسی تحلیلی و آماری، قرار گرفته است.

حاشيه ابن ادريس بر صحيفه سجاديه

نويسنده در اين گفتار، حاشيه محمد بن ادريس حلّى، فقيه شيعى نامدار قرن ششم هجرى بر صحيفه سجاديه را به‌عنوان نخستين شرح لغوى صحيفه كه به دست ما رسيده، می‌شناساند. اين حاشيه مختصر، بيشتر به لغات صحيفه پرداخته و در راستاى اهتمام ابن ادريس به تحقيق و ترويج صحيفه ارزش دارد. نويسنده، شرح‌حال ابن ادريس، سند روايتى او، راويان نسخه او از صحيفه، روش ابن ادريس در اين حاشيه را بر اساس تنها نسخه خطى شناخته‌شده از اين كتاب تبيين كرده و شرح دو دعاى صحيفه را به‌عنوان نمونه‌اى از كتاب نقل كرده است.

جلوه‌هاي عرفاني دعا در صحيفه سجاديه

در این مقاله با محوریت صحیفه سجادیه دعا از سه منظر فیلسوفانه، تجربه‌گرایان و عارفانه موردتوجه قرارگرفته و فلسفه و ویژگی‌های خاص آن به‌قرار زیر ارائه‌شده است: الف- دعا در منظر عارفانه زیبا است؛ زیرا نفس دعا کردن مطلوب است و دعا تابع نتیجه نیست. ب- دعا در نگاه عارفانه تابع اذن خداوند است و به همین دلیل دعا کردن لذت‌بخش است. ج- دعا دارای مراتبی است که عبارت‌اند از: دعای تاجرانه (دعا در مرتبه درک تجلی افعالی خداوند)، دعا در مرتبه تجلی صفاتی خداوند و دعا در مرتبه تجلی ذاتی خداوند.

توضيح دعاي چهل و دوم صحيفه سجاديه، با نگاهي به کمال علمي قرآن

علم و دانايى – با وجود اختلاف دانشمندان بشرى در تعريف آن – از روشن‌ترین مفاهيم نزد بشر است، كه حقيقت نورى آن، درجات و مراتب دارد. «قرآن» به‌عنوان برترين كلام خدا، بر اساس محتواى علم خود، از علمِ بی‌پایان الهى نشأت‌گرفته و آخرين پيامبر خدا، حضرت محمد (ص) بر مبناى همين علم، آواى هماورد جويى (تحدّى) سر مي‌دهد، گرچه ظاهر الفاظ آن نيز زيبا و جذّاب است. قرآن، براى تداوم هدايت خود، عالِمان به علم كتاب (اميرالمؤمنين على بن ابی‌طالب (ع) و امامان معصوم ع) را به مردم می‌شناساند. نگارنده، اين مطالب را حول محور دعاى چهل و دوم صحيفه سجاديه (دعاى امام سجاد (ع) در هنگام ختم قرآن) به‌تفصیل بيان می‌کند.

تجلي توحيد در ادعيه

توحید و دعاهای معصومین (ع) به ویژه ادعیه امام سجاد (ع) رابطه تنگاتنگ از جهت علمی و عملی دارند. این دعاها هم توحید و مراحل و اقسام آن را آموزش می دهند و هم خود تجلی گاه خالصانه ترین توحید نظری و عملی هستند. این مقاله می کوشد ظهور و حضور توحید و ابعاد آن را در دعاهای مأثوره از معصومین (ع) مورد بررسی قرار دهد. از این رو، پس از تبیین نقش محوری توحید در اسلام و اهمیت و حقیقت دعا، با استناد به فقراتی از ادعیه امام سجاد (ع) نشان می دهد که دعا در عین حال که نردبان توحید خود جلوه ای از توحید عملی نیز به شمار می آید.

بررسي مفهوم استغفار در صحيفه سجاديه

یکی از پرشمارترین فرازهای صحیفه سجادیه به توبه، انابه و استغفار از گناهانی مربوط است که نه‌تنها با مقام عصمت امام سجاد (ع) ناسازگار است بلکه با انسان‌های معمولی نیز مناسبت ندارد. این نوشتار در پی آن است که برخی از راه‌حل‌های تعارض یادشده را مطرح و بررسی کند. بر این اساس، در تبیین تعارض پیش‌آمده بین عصمت امام و اعتراف به گناهان در ادعیه، فرازهای مربوط به بحث به دودسته تقسیم می‌شود: دسته‌ یکم: برخی از فرازها به علت مضامین آن‌ها نباید به معصوم (ع) نسبت داده شود، به نظر می‌رسد که دعای معصوم و اعتراف به گناه وی در این موارد با سایر انسان‌ها به‌عنوان مراتب وجودی معصوم (ع) ارتباط دارد نه به ساحت ویژه آن حضرت؛ دسته دوم: ادعیه‌ای است که نوع اعتراف به گناهان در آن‌ها با عصمت اولیا منافات ندارد چراکه معنی گناه متعارف در آن‌ها لحاظ نمی‌شود؛ بلکه کوچک‌ترین دوری از خدا و اشتغال به ما سوی الله آن‌هم نه آن نوع از دوری و اشتغال به غیر که میان سایر انسان‌ها کم‌وبیش وجود دارد، ازنظر معصوم در قبال عزّ ربوبی بی‌ادبی و گناهی نابخشودنی به‌حساب آمده و نهایتاً سردادن هر ندایی گویی قد برافراشتن در برابر الله تعالی محسوب شده است که امام (ع) به خاطر آن‌ها استغفار می‌کند.

بررسي تطبيقي و تحليلي دو ترجمه انگليسي صحيفه سجاديه

ترجمه آثار اصیل اسلامی به زبان‌های زنده دنیا اگر به‌طور درست و دقیق صورت گیرد می‌تواند وسیله مناسبی برای توسعه افکار و عقاید اسلامی در جهان باشد و لذا بررسی تطبیقی و تحلیلی این ترجمه‌ها به‌منظور ارزشیابی میزان تعادل معنایی، تطابق سبکی و تناسب واژگانی آن‌ها با متون اصلی از ضروریات است. یک ترجمه ممکن است متنی سلیس و قابل‌فهم و زبانی طبیعی و درست داشته باشد؛ اما ازنظر معنی و مفهوم متفاوت از متن اصلی باشد و این تفاوت وقتی قابل‌تشخیص است که ترجمه به‌طور تحلیلی با متن اصلی تطبیق داده شود. به همین سبب است که در ترجمه متون دینی، وفاداری به متن اصلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مقاله حاضر تلاشی است در بررسی تطبیقی و تحلیلی قسمت‌هایی از چند جای مختلف دو ترجمه انگلیسی صحیفه سجادیه. ترجمه‌ی اول از سید احمدعلی موهانی و ترجمه دوم از ویلیام سی‌چیتیک است. این بررسی نشان می‌دهد به‌طور نسبی در هردوی این ترجمه‌ها تلاش زیاد و دقت بسیار در انتقال مفاهیم متن اصلی صورت گرفته و هر یک از آن‌ها در نوع خود ادبی و عرفانی زیبایی در زبان انگلیسی به شمار می‌روند؛ اما هیچ‌کدام از آن دو شکوه و زیبایی ظاهری و عمق و غنای معنایی و معنوی متن اصلی را ندارد؛ زیرا بسیاری از ویژگی‌های متن اصلی قابل‌انتقال به هیچ ترجمه‌ای نیست.

بايسته‌هاي پژوهشي درون‌مايه صحيفه سجاديه

نگارنده مقاله، پس از بيان پنج نكته مقدماتى در مورد درون‌مایه صحيفه سجاديه، بيست موضوع از موضوعات را كه براى تحقيق موضوعى درباره صحيفه مناسب مي‌داند، همراه با ريز موضوعات آن آورده تا راهنماى پژوهشگران باشد.

اوصاف قرآن کريم در صحيفه سجاديه

صحيفه سجاديه، يكى از آثار امامت بوده و به‌عنوان «اخت‌القرآن» مشهور است، اين كتاب گران‌قدر كه از امام سجـاد (ع) به يادگار مانده است، سرشار از نكـات ارزشمند و پربارى و در حقیقت راهنماى انسان‌ساز است. اين كتاب به قرآن كريم كه منشأ و اساس دين مبين اسلام است، تـوجه و دقت خاصى داشته، تا آنجا كه دعاى چهل و دوم خود را به اين امر اختصاص داده و در آن اوصاف متعددى را براى قـرآن برمى‌شمـارد، اوصافى كه در خـود قرآن كريم نيز، به آن‌هـا اشاره‌شده است. با توجه و بررسى اوصاف ذکرشده مى‌توان آن‌ها را در چند دسته عمده طبقه‌بندی كرد: اوصافى كه به بعـد مـبـدئـى و سـرچشمه‌اى قـرآن كريـم تـوجه دارد و به ايـن مى‌پردازد كه قرآن كريم از كجا و به چه طريق به رسول گرامى اسلام (ص) نازل‌شده و از طريق ايشان به انسان‌ها ابلاغ گـرديده است، اوصاف ساختارى كه به نـوع و چگونگى آيات و سـوره‌ها توجه دارد و این‌که آيات و سور نـازله به چه نحو بیان‌کننده احكام و موازين الهى مى‌باشند و درنهایت اوصافى كه به بعد هدايتى انسان اشاره دارند. بعدى كه هدف اصلى قرآن بوده است، البته بيشتر اوصاف ذکرشده در اين دسته جاى دارند كه آن‌ها نيز به دسته‌هايى قابل‌تقسیم هستند.