تفاوت قشربندی اجتماعی در مناطق شمالی و جنوبی جزیرة العرب و منطقه حجاز در آستانه ظهور اسلام

قشربندی اجتماعی در جزیرة العرب قبل از اسلام، متأثر از نظام قبیله‌ای و سنت‌های حاکم بر آن، سلسله مراتبی پلکانی داشت. این قشربندی در مناطق شمالی و جنوبی، با توجه به توسعه سازمان اجتماعی و همچنین رشد سیاسی و اقتصادی این مناطق، تفاوت‌هایی با قشربندی منطقه حجاز یافت. این مقاله می‌کوشد با رویکردی توصیفی ـ تبیینی و با بهره‌گیری از منابع مربوط به دوره جاهلیت، تاریخ‌های عمومی، تاریخ‌های محلی، کتب رجالی و جغرافیایی این تفاوت را بررسی کند. بر اساس این پژوهش، توسعه نظام قبیله‌ای و سیاسی مناطق شمالی و جنوبی و رشد اقتصادی آن‌ها، بر نحوه توزیع ثروت، قدرت و منزلت مؤثر بوده و سبب شده است که اقشار اجتماعی این مناطق در لایه‌های بالایی و میانی، متفاوت از قشربندی اجتماعی در منطقه حجاز باشد.