برچسب: قران

ترجمه و نقد مقالة مادلونگ با عنوان “علی الرضا”

نوشتار حاضر به ترجمه و نقد مقالۀ (علی الرضا) به قلم ویلفرد فردیناند مادلونگ خاورشناس مشهور اختصاص دارد. نگارندۀ مقالۀ نقد، پس از معرفی نویسنده و آثار ترجمه شده از او به معرفی دانشنامۀ ایرانیکا پرداخته شده است. سپس به ترجمه مقاله اقدام نموده و به نقد و ارزیابی مقاله در دو بعد کلی و جزئی سامان یافته است.

مروری بر معنای عبارت «ادنی المعرفة» در حدیث امام رضا علیه السلام

معنای عبارت «ادنی المعرفة» که در حدیث امام رضا علیه السلام در باب توحید به کار رفته، موضوع اصلی این مقاله است. نویسنده، معنای «کمترین حدّ معرفت» را در برابر این عبارت نمی‌پذیرد و به جای آن، «حقّ المعرفة» و «حدّ المعرفة» را پیشنهاد می‌کند. به نظر وی ترجمۀ مورد نقد، به دلیل کلام محمد غزالی در کتاب احیاء العلوم مطرح شده است. لذا در بررسی خود، ابتدا اصل کلام غزالی را طرح می‌کند، و نقد آن را از کلام میرزا حبیب الله خویی می‌آورد. آنگاه معنای «ادنی» را در لغت، قرآن، حدیث و کلام محدثان از جمله میرزا مهدی اصفهانی پی می‌گیرد؛ سپس با طرح نکاتی در باب فطری و موهبتی بودن توحید، به مدعای خود می‌پردازد.

نگرشى نو به كذب و افترا بر خدا و رسول در حوزه حديث

كذب و افترا بر خدا و رسول بر نگرش ما نسبت به احاديث، اثرى مهم دارد. نويسنده، ابتدا معناى كذب و افترا، سپس زشتىِ كذب وافترا بر خدا و رسول و اقسام آنها، به ويژه انكار وحيانى بودن دين را بررسى كرده و نتيجه مى‌گيرد كه احتمال صدق حديث مانع از ردّ حديث مى‌شود.

عصمت خاتم پيامبران در نگاه برخى از مفسّران

براساس آيات و روايات، عصمت پيامبران و محبّت‌هاى الهى از ضرورت‌هاى هدايت است. برخى از مفسّران، ذيل آيه (سَنُقْرِئُکَ فَلاَ تَنْسَى) مطالبى را ذكر كرده‌اند كه با عصمت پيامبر 9 منافات دارد ازجمله نگرانى پيامبر از فراموش كردن وحى و نگرانى و اضطراب ايشان در زمان آغاز بعثت.
با توجّه به مفهوم و حقيقت وحى براساس آيات قرآن و اعطاى معرفت و هدايت به واسطه روح قدسى از طرف خداوند، پيامبران در دريافت و ابلاغ وحى، از هرگونه خطا و لغزش و ترديد مصون مى‌باشند.
برخى از مفسّران، پيامبر 9 را در دريافت وحى و در ابلاغ وحى از القاى شيطان در امان نمى‌دانند و افسانه غرانيق كه طبرى مطرح كرده است، براساس همين اعتقاد به لغزش در ابلاغ وحى است.
آيت‌الله ملكى ميانجى در تفسير مناهج البيان، پس از نقل و نقد برخى از اقوال مفسّران ذيل آيه، تفسير صحيح آيه را بيان مى‌كند.

رساله نامه حضرت زینب (سلام اللّه علیها)

در اين پژوهش، پس از ارائه شرح حال مختصري از حضرت زينب (س)، نوزده پايان‌نامه دانشگاهي و حوزوي در مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد در موضوع حضرت زينب (س) به ترتيب الفباي عناوين و در دو بخش: پايان‌نامه‌هاي مستقل و مرتبط، معرّفي شده است.ذيل هر عنوان: اطّلاعات توصيفي، چكيده، محلّ نگهداري و شماره بازيابي ذكر شده است. براساس بررسي آماري مختصري كه درباره پايان‌نامه‌ها به لحاظ موضوع، زبان، سال و مقطع تحصيلي انجام شده، فقط يك پايان‌نامه به زبان عربي در موضوع مربوط به دست آمد و قديم‌ترين پايان‌نامه‌هاي مستقل با عنوانهاي «نقش حضرت زينب(س) در حماسه عاشورا و ادبيّات فارسي» و «مقايسه خطبه حضرت فاطمه با خطبه حضرت زينب (س)» در سال 1378 و قديم‌ترين پايان‌نامه مرتبط در سال 1385 تحقيق و دفاع شده است. موضوعات اصلي پايان‌نامه‌هاي معرّفي شده به ترتيب تعداد پايان‌نامه در هر موضوع عبارت‌اند از: سرگذشت و شخصيّت حضرت زينب (س)، واقعه عاشورا (جامعه‌شناسي واقعه عاشورا، پيامهاي عاشورا) و نقش زنان در واقعه عاشورا (حضرت زينب (س) و ساير بانوان)، سيره عملي (اخلاق، عرفان، صبر، اسوه بودن، الهام‌گيري از ثقلين)، مشاركت سياسي و اجتماعي زنان، خطبه‌ها و ادبيات (مدايح، مرثيه‌ها و قصيده‌هاي زينبيّه).

نگرشی تطبیقی – تحلیلی به کافی کلینی و صحیح بخاری

مقاله حاضر به بررسى علمى و نگرش تطبيقى دو جامع حديثى كهن شيعه و سنّى، «كافى كلينى» و «صحيح بخارى» از پنج ديدگاه مختلف پرداخته است: 1. جايگاه كتب مذكور و نويسندگان آنها نزد دانشمندان شيعه و علماى اهل تسنّن، همراه با ذكر اقوال دانشمندان اهل تسنّن درباره بخارى و صحيح او، نمونه هايى از ستايشهاى دانشمندان شيعه از كتاب كافى كلينى و انگيزه نگارش كتاب كافى؛
2. شخصيّت، وثاقت و مقبوليّت نويسندگان هر دو كتاب نزد پيروان هر دو مكتب و شخصيّت علمى و وثاقت كلينى از منظر بزرگان اهل سنّت، از جمله بغوى و ابن‌اثير جزرى 3. صحّت انتساب كتب به نويسندگان و زمان تدوين و نگارش كتب 4. ترتيب و تنظيم هر دو كتاب، مقايسه كمّى آنها از نظر تعداد احاديث، تعداد ابواب، شكل و محتواى ابواب و مقايسه كيفى روايات با توجّه به: الف) محتوا و ب) عمق و ژرفاى معانى 5. صحّت احاديث دو كتاب با تكيه بر ملاكهاى گوناگون، از جمله فاصله تدوين و صدور، قرائن ضعف در متون احاديث صحيح بخارى و حصول اطمينان نسبت به صدور احاديث كافى از معصوم. برخى شواهد ضعف در اسناد و راويان صحيح بخارى و نمونههايى از تعصّب در اين كتاب، در موضوع كم‌رنگ جلوه دادن فضائل على (ع)، ترك حديث آل محمّد (ص) و تجاهل نسبت به حضرت صادق (ع) بررسى و اشاره شده است.

مروری بر احادیث معرفت خدا (4)

نويسنده در اين گفتار، نظرات برخى از محدّثان، فقيهان و انديشمندان قرن پانزدهم شيعه را در باب احاديث معرفةالله، به ترتيب زمان، نقل و نقد و بررسى میكند. علاوه بر جمعى از عالمان معاصر مانند حضرات آيات وحيد خراسانى، صافى گلپايگانى، مكارم شيرازى و…
مصباح يزدى، ديدگاه هاى برخى ديگر از دانشمندان اخير مانند آيت‌الله شيخ محمّدباقر ملكى ميانجى، آيت‌الله شيخ حسنعلى مرواريد، شيخ على محدّث خراسانى و شيخ اسماعيل معتمد خراسانى نيز نقل و نقد و بررسى می شود. از آنجا كه اين مقاله در ادامه ى گفتارهاى ديگر نويسنده در شماره هاى 6 تا 9 سفينه آمده، در اين گفتار، تمام اقوالِ نقل شده در معناى معرفةالله بالله را در ضمن سه قول، خلاصه كرده است.

از شمار خرد هزاران بیش (یادنامه محمدباقر محمودی)

اين گفتار، درباره ی زندگى علمی ، اساتيد، شيوهى تحقيقى و آثار مكتوب علّا مه محقّق مرحوم شيخ محمّد باقر محمودى (1341 ـ 1427 ه ق ) است. نگارنده، سفرهاى علمی علّا مه محمودى، از شهرستان علامرودشت در جنوب استان فارس تا نجف و كربلا و پس از آن به قم توضيح داده است؛ آنگاه اساتيد او و سپس به تفصيل ويژگى هاى اخلاقى و رفتارى او را برمی شمرد. روش كار و تحقيق علّا مه محمودى، ديدگاه هاى بزرگان معاصر درباره ی ايشان، فهرست 33 اثر تأليف علّا مه محمودى يا تحقيق متون كهن به دست ايشان ـ به ويژه كتاب 14 جلدى «نهج‌السعادة فى مستدرك نهج‌البلاغه»ـ در اين گفتار، بيان شده است.

حكم و حاكم

منظور از حاكم و حكم او در مسئله رؤيت ماه چيست؟