گونه‌شناسى تفسير قرآن كريم درنهج‌البلاغه

با دقّت در كتاب نهج‌البلاغه، به دست مى‌آيد كه اميرالمؤمنين 7 در برخى از سخنان خود با اشاره مستقيم به آيات متعدّدى از ‏قرآن كريم، گونه‌ها و روشهاى مختلفى را براى تفسير و تبيين كلام وحى مورد استفاده قرار داده‌اند؛ همچون: تفسير قرآن به قرآن، تفسير قرآن ‏به سنّت، بيان معنى مفردات آيات، استناد به آيات در برخى از خطبه‌ها و نامه‌ها، بيان چرايى و تفسير آيات، تبيين بدفهمىِ برخى از آيات، ‏استفاده از قيدهاى توضيحى، ذكر مصاديق آيات، توجّه به اهداف تربيتى و اخلاقى آيات و… در اين مقاله، با مرورى به نهج‌البلاغه ‏اميرالمؤمنين7 گونه‌شناسى تفسير قرآن، تبيين و تحليل مى‌شود.‏

اطاعت از خاتم پيامبران در قرآن كريم

رسول و امّت، هر يك مسئوليّتى دارند. رسول، مسئول تبليغ آيات و احكام الهى است و امّت اسلامى، مسئول فهم و پذيرش دعوت الهى. در واقع، حقيقت اطاعت، كوشش براى رسيدن به هدف والاى رسول است.
مسئوليّت خاتم پيامبران، بلاغ آشكار و وظيفه مؤمنين، اطاعت در مقابل وظيفه رسول، يعنى بلاغ است. اطاعت مؤمنين از رسول اكرم موجب هدايت، قبولى اعمال، وحدت و دورى از گناه مى‌شود و سرپچى از دستورات، باعث عذاب دنيوى و اخروى است. بنابراين، اطاعت از رسول يكى از موارد امتحانات الهى براى مؤمنان است.

خطبه فدكيه تفسيرى بر آيات قرآن كريم

حضرت زهرا عليهاالسلام پس از معرفى خود در اين قسمت به عنوان دختر رسول خدا، درباره شيوه زندگى مردم در زمان ظهور پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و روش برخورد آن حضرت با اين اوضاع، با استشهاد به آيه «لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنفُسِكُم» (توبه/ 128) مى‏فرمايد: پيامبرى از خود شما برايتان آمد كه آنچه شما را به زحمت مى‏انداخت بر او دشوار بود، نسبت به (خير و صلاح) شما علاقه شديد داشت، و به ايمان‏آورندگان مهربان و دلسوز بود. سپس در تبيين آيه مزبور ادامه مى‏دهد: «… آن حضرت رسالت خويش را ابلاغ و بيم و انذار و اندرز خود را اظهار و از مسلك و روش مشركان بركنار بود، كمر آنان را شكست و حلقوم ايشان را فشرد و با حكمت و پند نيكو، ايشان را به راه پروردگارش دعوت نمود، بت‏ها را شكست و گردن‏فرازان را سركوب كرد تا آنكه جمع ايشان شكست خورده پا به فرار گذاشتند.»