تأثیر جدایی فقه و اخلاق در ضعف فرهنگ اخلاقی در تمدن اسلامی
اخلاق در هندسه تمدن اسلام بسان ریشه‌ای است که ساقه و پایه بقیه معارف دینی، یعنی فقه و عقاید را فراهم می‌آورد. فقه‌ورزی نیز که با نوعی وسعت فهم و درک عمیق و ماهرانه در مجموعه معارف دین و با هدف مدیریت حیات طیبه انسان و راهبری و هدایت او انجام می‌گرفت، به‌تدریج در احکام عملی و رفتارهای ظاهری انحصار پیدا کرد و در شریعت و تشخیص حلال و حرام و ادای تکلیف در خصوص ظواهر رفتاری ویژه گشت و رفته‌رفته دانش مستقلی به اسم علم فقه را تأسیس نمود که با بیرون راندن صفات و بر محور فعل مکلف متکفل احکام آن گردید. به نظر می‌رسد فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی اگر بخواهد سهم لازم و موقعیت واقعی خود را در نظام معرفتی و سبد علوم اسلامی و مدیریت فرهنگی و تولیت جامعه متمدن دینی بازیابد، بازشناسی عوامل این آسیب و آفت‌شناسی موانع درون‌دینی آن ضرورت دارد؛ عواملی چون تنزل از جایگاه اصلی به رتبه زائد و زینتی و انحصار فقه در احکام عملی و رفتاری که خاستگاه تاریخی جدایی دستگاه فقه از اخلاق می‌باشد.
نجاست غذا
اگر صاحب خانه در بین غذا خوردن، بفهمد غذا نجس است (مانند دیدن فضله موش در غذا)، آیا لازم است به میهمانان بگوید؟
نجاست فرش
اگر فرش کسی نجس باشد و ببیند دیگران با پای مرطوب بر آن قدم می گذارند، تکلیف چیست؟
ظرف شراب
اگر به ظرف شراب دسترسی داشته باشیم و بدانیم می خواهند آن را بنوشند، وظیفه ما چیست؟ آیا باید آن را از بین ببریم؟
نهی شراب خوار
آیا جایز است با غیرمسلمــان اهل شـراب، هم نشین شــد؟
نگاه به زنان
هرگاه نهی از منکر باعث نگاه به زنان کم توجّه و آرایش کرده شود، آیا باز هم واجب است؟
دخالت مأمورین
گاهی در عروسی ها به پخش نوارهای موسیقی – که بعضی از آنها از صدا و سیما هم پخش می شود – می پردازند؛ آیا نیروی انتظامی و یا بسیج و یا نهاد دیگری، می تواند آنها را از این عمل باز دارند و نهی از منکر کنند؟
شکستن CD های مبتذل
کسی که CDهای مبتذل گوش می دهد و نهی از منکر را قبول نمی کند، بی اجازه، برداشتن CDها و شکستنشان چه حکمی دارد؟
آهنگ های صدا و سیما
گاهی از صدا و سیما و یا نوار ضبط صوت، آهنگ هایی پخش می شود که به نظر می رسد مناسب با مجالس لهو و خوش گذرانی است؛ در حالی که در نظر دیگران این چنین نیست! آیا می توانم آنان را از گوش دادن به آن منع کنم؟
انواع موسیقی
آیا میان انواع موسیقی ها – از قبیل اصیل(سنتی)، کلاسیک، محلی، پاپ و… – تفاوتی در حکم هست؟
موسیقی در محل کار
من در مکانی کار می کنم که صاحب آن همیشه به نوارهای موسیقی مبتذل و حرام گوش می دهد و من هم مجبور به شنیدن آن هستم؛ آیا این کار برای من جایز است یا خیر؟
موسیقی اجباری
در صورتی که در مجلسی، مجبور باشیم موسیقی مطرب و لهوی را تحمل کنیم، آیا باز هم مرتکب گناه شده ایم؟
موسیقی در خوابگاه
با کسانی که در خوابگاه های دانشجویی به موسیقی های مبتذل گوش می دهند، چه باید کرد؟
موسیقی
شرکت در مجالسی که موسیقی و ترانه مبتذل پخش می کنند – در حالی که تذکر دادن فایده ندارد – چگونه است؟