روش‌شناسى تبيين در علم كلام

موضوع علم كلام اعتقادات دينى است و متكلّم در شش بخش به فعاليت مى‌پردازد: استنباط آموزه‌هاى اعتقادى، تبيين، تنظيم، اثبات ‏آنها، پاسخ به شبهات و نقد و بررسى مكاتب معارض. اين مقاله به بررسى روشهاى تبيين در علم كلام اختصاص دارد. تبيينْ بيان گزاره‌هاى ‏استنباط‌شده به زبان مخاطب است، به گونه‌اى كه براى وى قابل فهم باشد. هر تبيينى نيازمند رعايت شروطى چون: رعايت سطح فهم و ‏پيش‌فرضهاى مخاطب، لحاظ موضوع و محتواى مورد تبيين، لحاظ شرايط زمان و مكان و در نهايت لحاظ شروطى نسبت به تبيين‌گر است. در ‏تبيين مى‌توان از روشهاى مختلف بهره گرفت كه اهم آن عبارت‌اند از: تعريف مفردات، ذكر تاريخچه، ذكر مبانى، بيان لوازم، مطرح كردن ‏احتمالات مختلف و برگزيدن احتمال درست، طرح سؤال و بيان مثال و تشبيه.‏