نگاهى به کتاب «خلافت اموى»
«خلافت اموى» عنوان کتابى است از عبدالامیر عبددیکسون که با ترجمه گیتى شگرى در سال 1381 توسط انتشارات طهورى روانهى بازار کتاب گردیده است. این اثر، تحقیقى ژرف در زمینهى تاریخ اسلام و یکى از پر آشوبترین دوران آن؛ یعنى دوران حکومت عبدالملک مروان (خلافت 65 – 86ق) است و در مقایسه با بعضى آثارى که در زمینهى تاریخ اسلام منتشر مىشود، بسیار دقیق و عالمانه نگارش یافته است مقاله حاضر به معرفى و نقد کتاب فوق اختصاص دارد.
ابن اشعث
تحقیق دربارهى شخصیتهاى قرن نخستین هجرى، مخصوصاً افرادى که خود و خاندانشان در حوادث آن دوره نقش مؤثرى داشتهاند، براى بررسى اوضاع سیاسى، اجتماعى و اقتصادى آن روزگار ضرورى است. یکى از این شخصیتها عبدالرحمن بن محمد بن اشعث مىباشد که مهمترین حادثهى زندگى وى قیام او علیه حجاج بوده که این قیام یکى از حوادث مهم دورهى مهم حکومت بنىامیه محسوب مىشود. در این مقاله سعى شده است علل این شورش، چگونگى گسترش آن، روند اوجگیرى مخالفتها و قیام بر ضد بنى امیه، ماهیت و اهداف قیام کنندگان، موضعگیرىهاى ابن اشعث در سراسر آن ماجرا (که نزدیک بود خلافت اموى را سرنگون سازد)، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
عبدالملک بن اعین
یکى از فرهیختگان سده دوم هجرى عبدالملک بن اعین, برادر زراره بن اعین, راوى معروف است. متإسفانه با آن که تعریف ها و توصیفات ارزنده اى از وى در لسان شریف امام صادق(ع) و اندیشمندان شیعه و سنى شده, ولى چهره وى بر برخى از رجالیون پوشیده مانده است. هرچند مقاله حاضر بحثى رجالى نیست اما تا اندازه اى زوایاى گوناگون زندگى عبدالملک را بررسى نموده و به علل تضعیف وى از سوى پاره اى رجالیون اهل سنت اشاره کرده و به گونه اى نسبتا مفصل درباره (خاندان) اعین سخن مى گوید.