«اُمُّ الخَیر سلام الله علیها» سردارِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در صفّین

برگرفته از قسمت یازدهم فصل دوم برنامه تلویزیونی “ماه من”؛ سه شنبه مورخ ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹
علل وقوع جنگ صفین و نهروان

علل وقوع جنگ صفین و نهروان چه بوده است؟
سرنوشت «ابراهیم اشتر»

ابراهیم اشتر، فرزند مالک اشتر کجا و چگونه از دنیا رفت؟ بعد از شهادت مختار، سرنوشت او چه شد؟
صرف نظر از کشتن فرماندهان سپاه معاویه

در میان کارزار صفین، دو تن از فرماندهان سپاه معاویه کشف عورت کرده تا جان خویش را نجات دهند! آیا اگر امام علی(ع) در همان حال آنان را کشته و نبرد را به نفع خویش خاتمه میداد، گناهی مرتکب میشد که از قتلشان صرف نظر کرد؟!
بازشناسی جنگ های امیرالمؤمنین علی علیه السلام از دیدگاه فرقه های کلامی

سلسله حوادثی که از اواسط دوره خلافت عثمان آغاز شد و به قتل او انجامید و همچنین حوادث دوره پنجساله خلافت علی به خصوص جنگهای جمل، صفین و نهروان، در پیدایش دیدگاههای تازه سیاسی و عقیدتی نقش بسیار مهمی داشت. مسائلی چون کفر و ایمان، که در این زمان ذهن جامعه اسلامی را به خود مشغول کرده بود به صحنه مجادلات فکری مسلمانان کشیده شد. همین امر سبب شد تا فرقههای کلامی که بعدها به وجود آمدند، آرای گوناگونی را درباره این جنگها، شرکت کنندگان و کشته شدگان در آن بیان دارند. مقاله حاضر به بررسی این دیدگاهها میپردازد.
بُسر بن ابى ارطاه

عُمیر بن عُوَیمَر بن عمران بن الجُلَیس مشهور به بسر بن ابى ارطاه (متولد سال نهم هجرى) یکى از فرماندهان خونآشام و بىرحم معاویه و از سرسپردگان امویان به شمار مىرود که فعالیتهاى سیاسى قابل توجهى داشته است. وى نقشى چشمگیر در عرصهى سیاسى دوران خلافت معاویه ایفا کرد.
در این مقاله با ارائهى تصویرى کلى از جوانب مختلف زندگى بسر بن ابى ارطاه در عرصهى منازعات سیاسى میان معاویه و امام علىعلیه السلام از جمله نقش وى در غارات و تحکیم پایههاى قدرت امویان، به بیان فعالیتهاى سیاسى بسر در دوران خلافت معاویه مىپردازیم.
نقدى بر آمار تلفات جنگ هاى امام على علیه السلام (جمل, صفین, نهروان)

آن چه در این نوشتار مورد بررسى قرار خواهد گرفت, آمار تلفات جنگ هاى جمل, صفین و نهروان است که در منابع قدیم و جدید با رقم هاى بسیار بالایى گزارش شده و تاکنون تحقیقى درباره آن انجام نگرفته است. با آن که در میان آمار فراوان و متضاد این سه نبرد, دست یابى به رقم واقعى تقریبا غیر ممکن است, اما در این نوشتار تلاش شده است با توجه به مجموع گزارش ها و قراین, بخش نادرست و مبالغهآمیز این آمار مشخص شود و تا آن جا که ممکن است رقم نزدیک به واقع ارایه گردد. در عین حال, نگارنده بر این باور است که آمار واقعى از آن چه در این جا هم گفته مى شود کم تر است, ولى اثبات این نظریه با استدلال به متون تاریخى موجود امکان پذیر نیست.
بررسی تطبیقی دیدگاه وهابیت و اخوان المسلمین درباره بنی امیه

بنی امیه در میان مسلمانان به دلیل دشمنی با اهل بیت علیهم السلام و به انحراف بردن تاریخ اسلام و حوادث ناگواری که به وجود آورده اند، جایگاه مطلوبی ندارند. اما وهابیت به دفاع از آنان پرداخته، سعی در تبرئه آنها داشته اند. معاویه را پادشاهی عادل و قدرتمند و سیاست مدار و صاحب فتوحات غرب جهان اسلام دانسته اند و علاوه بر اینکه از معاویه به بزرگی و قداست یاد می کنند، دامن یزید بن معاویه را نیز از کشتن امام حسین علیه السلام پاک می دانند. اخوان المسلمین اما در نگاهی منصفانه به تاریخ اسلام به انتقاد از معاویه و یزید پرداخته، با پذیرش جنایات منتسب به آنها، حکومت آنها را مبدأ انحراف از سیره خلفا و ریشه مشکلات سیاسی جهان اسلام به حساب آورده اند. اختلاف نظر میان وهابیت و اخوان در مسائلی همچون مشروعیت حکومت بنی امیه، ضخصیت و اعمال معاویه، و حوادثی چون جنگ صفین، صلح امام حسن علیه السلام، و شهادت امام حسین علیه السلام و حجر بن عدی به وضوح اشاره می شود.
چرا حکومت معاویه طولانی تر از حکومت امیرالمومنین و امام حسن علیهم السلام شد؟

حجت الاسلام کاشانی روز پنجشنبه مورخ 20 آبان 1395 در محضر آیت الله باقری کنی به سخنرانی پیرامون این سوال مهم «چرا حکومت معاویه طولانیتر از حکومت امیرالمومنین و امام حسن علیهم السلام شد؟» پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.
حكميت درصفين

پس از واقعه صفين كه حضرت اميرالمؤمنين سلام الله عليه مجبور به پذيرش حكميت شدند، چرا ايشان و ياران باوفايشان نتيجه حكميت را نپذيرفتند؟ به هر حال تحت هر شرايطي كه بود، هر دو طرف راضي به حكميت شده بودند. متشكرم
تحلیلی از مبادی صلح امام حسن مجتبی علیه السلام

حجت الاسلام کاشانی در شب پانزدهم ماه مبارک رمضان به بحث «تحلیلی از مبادی صلح امام حسن مجتبی علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد. (این بحث به نوعی تکمله ی جلسات 23 و 24 جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام می باشد).
جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 24

حجت الاسلام کاشانی در شب چهاردهم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.
جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 23

حجت الاسلام کاشانی در شب سیزدهم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.
جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام – 22

حجت الاسلام کاشانی در شب دوازدهم ماه مبارک رمضان به ادامه بحث شیرین «جستارهایی در حکومت امیرالمومنین علیه السلام» پرداختند که مشروح آن تقدیم حضور می گردد.