اوضاع سیاسی ماوراءالنهر در دوران اسلامی تا تشکیل دولت صفوی

این پژوهش، اوضاع سیاسی ماوراءالنهر را در قرون اولیه اسلامی تا تشکیل دولت صفوی در ایران مورد بررسی قرار می‌دهد. روند تأسیس دولت‌های مستقل و نیمه مستقل و پیدایش نیروهای محلی در شرق فلات ایران به تشکیل دولت صفوی و ایجاد دولت واحد کمک شایانی کرد. از سوی دیگر تحولات سیاسی ماوراءالنهر به پیدایش دولت تیموریان و اندکی بعد ازبکان در آن منطقه انجامید. تحولات درونی و حیات سیاسی و مذهبی تیموریان و ازبکان و رویارویی عقیدتی و سیاسی آنان با دولت صفویه در حوادث سده‌های نهم و دهم هجری / پانزدهم و شانزدهم میلادی، تأثیر زیادی داشته است.

روابط صفویان و گورکانیان هند

ایرانیان و هندیان از دوران باستان با یکدیگر ارتباط داشته و دارای ریشه­های نژادی و تاریخی مشترکی هستند. در اوایل سده دهم هجری همزمان با قدرت­گیری دولت صفویه در ایران، جانشینان تیمور با کمک شاهان صفوی در هندوستان به قدرت رسیدند.این دو سلسله در بیشتر دوران حکومتشان روابط دوستانه و نزدیکی داشتند و در تحولات یکدیگرتأثیرگذار بودند.
این مقاله به بررسی عمق و گستره این روابط در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی پرداخته است.

سفرهاى زیارتى پادشاهان صفوى‏

با رسمیت یافتن مذهب شیعه در دوره‏ى صفوى (907 – 1135 ق) توجه و اهتمام شاهان صفوى به زیارت مقابر و ائمه(ع)، امام‏زادگان، و برخى از بزرگان تصوف (هم چون: شیخ صفى، شیخ زاهد و شیخ شهاب‏الدین اهرى) افزایش یافت. در این نوشتار، بر اساس آگاهى‏هاى موجود، به سفرهاى زیارتى در طول دوره‏ى صفوى، چگونگى انجام سفر و اعمالى که به جا مى‏آوردند و اهداف سیاسى و اقتصادى احتمالى که در نظر داشتند اشاره شده است.
نکته‏ى دیگرى که در این نوشتار مورد بررسى، قرار گرفته است روند انجام سفرهاى زیارتى است که از آغاز حکومت صفوى تا دوره‏ى عباس اول، روز به روز، افزایش و پس از آن کاهش یافت.