حکومت و رهبری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در قرآن کریم
اسلام برای تربیت و تکامل انسان، نظام‌های متعدد از قبیل نظام حقوقی و قضایی، نظام تربیتی، نظام اقتصادی و نظام سیاسی و… پیش‌بینی کرده است. در این میان، نظام سیاسی جایگاه ویژه‌ای دارد. نظام سیاسی اسلام بر مفهوم عمیق و دقیق ولایت مبتنی است. در عصر حاضر، عده‌ای تحت تأثیر اندیشه‌های سکولاریستی غربی به‌طورکلی منکر نظام ولایی گردیده و حتی ولایت و حکومت پیامبر (ص) را بشری و غیر مرتبط با رسالت الهی و دینی آن بزرگوار دانسته‌اند. با توجه به اهمیت بحث ولایت و حکومت در اسلام، این مقاله به بررسی و نقد این اندیشه پرداخته است و با استناد به آیات قرآن کریم، اثبات می‌کند که حکومت و رهبری اجتماعی از لوازم قطعی و جدایی‌ناپذیر ادیان آسمانی به‌ویژه دین اسلام است.
بررسی جایگاه عدالت اجتماعی در سیره پیامبر اعظم (ص)
عدالت اجتماعی از بزرگ‌ترین آرمان‌های بشر بوده و در جوامع مختلف، اعتبار و ارزش بالایی دارد. اسلام نیز به‌عنوان کامل‌ترین دین، خود را مدافع عدالت معرفی نموده است، به‌گونه‌ای که این موضوع، در سیره رهبران این دین، برجستگی و موقعیت کم‌نظیری دارد. ازآنجاکه پیامبر اعظم (ص) پس از هجرت، فرصت رهبری اجرایی جامعه را نیز پیدا کرد، مقوله عدالت اجتماعی در سیره ایشان، سخت موردتوجه بود. در این نوشتار، جایگاه عدالت اجتماعی را در سیره پیامبر اکرم (ص) بررسی می‌نماییم.
اصول برجسته در سیره اجتماعی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله
در این مقاله اصول برجسته‌ای که پیامبر اکرم (ص) در تعامل با مردم، اعم از مسلمان و کافر، به آنها پایبند بوده، موردبررسی قرارگرفته است. در یک دسته‌بندی، اصول حاکم بر سیره اجتماعی پیامبر (ص) به سه دسته تقسیم شده است: 1. اصولی که نسبت به همه انسان‌ها، اعم از مسلمان و کافر رعایت شده است. 2. اصولی که در تعامل با مؤمنان موردتوجه قرارگرفته است. 3. اصولی که در تعامل با کفار محارب و مسلمانان فاسق رعایت شده است.
تحریف ویژگی های سلمان فارسی
سلمان فارسی از شخصیت های برجسته ی تاریخ اسلام و ایران است. قاطبه ی مسلمانان، از شیعه و سنی، او را به عنوان یکی از اصحاب بلند مرتبه پیامبر صلّی الله علیه و آله و علی علیه السلام می شناسند. در مورد جایگاه و منزلت سلمان فارسی در میان اصحاب پیامبر صلّی الله علیه و آله و یاوران حضرت علی علیه السلام بحث های مفصلی شده، و روایات فراوانی به دست ما رسیده است که به جرأت می توان گفت کسی را در طول تاریخ نداریم که به اندازه سلمان از زبان معصومین علیهم السلام تعریف و تمجید شده باشد. در این میان عده ای تلاش می کنند برخی از ویزگی ها و صفات سلمان را تعریف نمایند و یا از موضع خود خارج نمایند که در این نوشتار به یک نمونه اشاره می کنیم.
پیامبر و زبان انسان، حیوان، جماد و حکمت آن
روایات بسیاری دلالت دارد که رسول خدا صلّی الله علیه و آله زبان همه حیوانات را می‌فهمید. سلام کردن سنگ و درخت به حضرت و تسبیح سنگ‌ریزه‌ها در کف دست او و… از سوی دیگر، متون فراوانی دلالت دارد که رسول اکرم صلّی الله علیه و آله زبان‌های مختلف مردم را نیز می‌دانست و در مناسبت‌های چندی بدان سخن هم گفته است. شناخت زبان حیوانات و آگاهی از بسیاری از اسرار خلقت و نوامیس طبیعت، ضرورت گریزناپذیر رهبری الهی است که می‌بایست همه چیز را در رعایت، تربیت، حمایت و حفاظت خویش گیرد و حق، موجودیت و نقش هر چیزی را در زندگی حفظ کند؛ زیرا باید که در موارد بسیاری به صورت مستقیم دخالت کند. زمام امور و کنترل اوضاع را در اختیار گیرد و سلامت مسیر را هر چه بیشتر حفظ کند.
پایداران و فراریان احد – 2
مسأله فرار تعدادی از مسلمانان، یکی از نقاط مهمّ و حساس و از عوامل شکست مسلمانان در جنگ احد به شمار می‌آید؛ زیرا اگر آنان هم مانند مجروحان و شهیدان، مقاومت می‌کردند و همانند تیراندازان، میدان را در اختیار دشمن قرار نمی‌دادند، شکست مسلمانان جبران و سرنوشت جنگ عوض می‌شد و پیروزی را به دست می‌آوردند. و لذا می‌توان گفت ضربه‌ای که از ناحیه آنها بر سپاه اسلام وارد آمد، کمتر از ضربه تیراندازان نبود که در اثر تخلّف از دستور پیامبرخدا صلی الله علیه و آله و سرپیچی از فرمان عبداللَّه بن جبیر به مسلمانان وارد گردید. در این نوشتار به فراریان مشهور احد که برخی تلاش دارند بر ثبات آنان تأکید کنند، امّا روایات و متون تاریخی بر فرار آنان به صراحت یا اشاره دلالت دارد می پردازیم.
بررسی رابطه فقه و سیاست در عصر پیامبر اکرم (ص)
دين اسلام ديني سياسي است و فقه، يعني علم مناسك و احکام آن نيز ناگزير وجه سياسي دارد، درنتیجه، منظومه‌ی احكام اسلامي (فقه) به‌گونه‌ای چينش شده‌اند كه تحقق كامل آنها جز در قالب تأسيس حكومت اسلامي مدينه ميسر نمي‌شد اما به‌رغم وضوح در تعامل دو حوزه‌ی فقه و سياست در عصر پيامبر تعامل اين دو امروزه بر ما چندان روشن نيست (سؤال) البته نبايد فراموش کرد که فهم رابطه‌ی فقه و سياست تنها در نگرش منظومه‌اي به احکام اسلامي، دست‌يافتني است. (فرضيه) اين امر روشن است که پاسخ به سؤال پيش‌گفته ما را در دستيابي به ابزارها، خصايص، اهداف، نيات و … درگذر از «جامعه‌ی قبيله‌محور» حجاز به «جامعه‌ی وليّ‌محور» مدينه رهنمون مي‌شود. (هدف) در پژوهش حاضر تلاش مي‌شود فقه سياسي اسلامي در نخستين دوره‌ی خود يعني عصر پيامبر از زاويه‌ی قدرت‌زايي‌اش در حوزه‌ی سياست، بازبيني گردد. (روش) از نتايج مقاله مي‌توان به اين نکته اشاره کرد که با درکِ پسيني نمي‌توان به تعامل فقه و سياست در عصر پيامبر دست يافت اما راه براي اجراي فقه سياسي در حکومت اسلامي در دوران معاصر با درکِ پيشيني رابطه‌ی فقه و سياست ميسر است. (يافته)
پایداران و فراریان احد – 1
یکی از مهم ترین وقایعی که در زمان پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله اتفاق افتاد، جنگ احد بود. نظر به این که این جنگ از اهمیت بالایی برخوردار بود؛ از این رو می بینیم که قرآن کریم در سوره آل عمران نسبتاً به طور مفصل به اتفاقات این جنگ پرداخته است. در این جنگ ابتدا مسلمانان پیروز شدند ولی بر اثر عدم اطاعت از فرامین پیامبر، پیروزی آنان تبدیل به شکست گشت. پس از شکست همه مسلمانان از جمله اصحاب خاص پیامبر پا به فرار گذاشتن و جز علی و پیامبر علیهماالسلام کسی نماند. در این نوشتار ابتدا به خلاصه ای از این ماجرا می پردازیم و سپس به معرفی پایمردان و فراریان این جنگ می پردازیم.
بازگشت سنن جاهلی در دوران پس از پیامبر (ص) و نقش آن در تحول منزلت زن
اسلام در روزگار و در سرزمینی ظهور کرد که زن به لحاظ حقوقی و اجتماعی در موقعیتی فروتر از مردان قرار داشت. پیامبر اکرم (ص) کوشید تا تحولی بنیادین در فرهنگ جامعه جاهلی آن روز ایجاد کند. از سویی زمینه رشد و تعالی همه‌جانبه زنان را فراهم سازد و از سوی دیگر دیدگاه جامعه را نسبت به ایشان متحول نماید. این امر در عصر آن حضرت به نحوی چشمگیر محقق گردید اما ازآنجاکه پس از وی تداوم این حرکت فرهنگی با موانعی جدی مواجه شد، لذا تعالیم اسلام درباره منزلت انسانی زنان کم‌رنگ و دیدگاه جامعه نسبت به ایشان دگرگون گردید. پژوهش حاضر بررسی نقش بازگشت سنن جاهلی در تحول منزلت زنان در دوران پس از پیامبر (ص) می‌باشد.
بحثی درباره آزادی سلمان فارسی 2
سلمان فارسی از شخصيت هاى اسلامى بلندآوازه و از صحابه معروف پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله است. وى با اين كه ايرانى نژاد بود در ميان عرب ها و مسلمانان حجاز كه غالباً عرب نژاد بودند به مقامى رفيع و مرتبه اى بلند دست يافت. شاید اهمیّت سلمان و عظمت و جلال او در میان مسلمانان موجب شده که برخی افراد برای شخصیّت‌های مورد احترام خود و کسانی که در گردآوری فضایل و مناقب برای آنان در تلاشند، نصیبی در این شخصیّت بزرگ دست‌و‌پا کنند و نشان دهند که آنان بر شخصیّتی چون سلمان برتری دارند؛ در نوشتار قبلی و این نوشتار به اختصار درباره شخصیت سلمان و کیفیت آزادی سلمان می پردازیم.
بحثی درباره آزادی سلمان فارسی 1
سلمان فارسی از شخصيت هاى اسلامى بلندآوازه و از صحابه معروف پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله است. وى با اين كه ايرانى نژاد بود در ميان عرب ها و مسلمانان حجاز كه غالباً عرب نژاد بودند به مقامى رفيع و مرتبه اى بلند دست يافت. شاید اهمیّت سلمان و عظمت و جلال او در میان مسلمانان موجب شده که برخی افراد برای شخصیّت‌های مورد احترام خود و کسانی که در گردآوری فضایل و مناقب برای آنان در تلاشند، نصیبی در این شخصیّت بزرگ دست‌و‌پا کنند و نشان دهند که آنان بر شخصیّتی چون سلمان برتری دارند؛ در این نوشتار و نوشتار بعدی به اختصار درباره شخصیت سلمان و کیفیت آزادی سلمان می پردازیم.
ایمان فاطمه بنت اسد سلام الله علیها و تکریم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم
فاطمه بنت اسد، مادر امام علی علیه السلام، همسر ابوطالب و از زنانی است که جزو اصحاب پیامبر صلّی الله علیه و آله به شمار می‌روند. او اولین زنی است که با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله بیعت کرد. از پیامبر صلّی الله علیه و آله سخنانی درباره فاطمه بنت اسد نقل شده است که نشان از جایگاه ویژه او نزد آن حضرت دارد. ز آنجا که پیامبر اسلام در کودکی، پدر، مادر و جدش را از دست داد، از ۸ سالگی تحت سرپرستی عمویش ابوطالب درآمد. فاطمه بنت اسد به عنوان همسر ابوطالب در سرپرستی رسول خدا صلّی الله علیه و آله شریک بود. در این نوشتار به جملات و رفتارهای پیامبر که حاکی از عظمت روحی فاطمه بنت اسد دارد اشاره ای می کنیم.
مشروعیت توسل برای طلب باران
نمونه‌های متعددی از مشروعیت توسل به پیامبران خدا و اولیای الهی درطول تاریخ نقل شده است که نشان دهنده ی این نکته است که این موضوع از جمله ی مسلمات نخستین نزد همه مسلمانان بود و کوچک و بزرگ آن را می‌شناختند. بنابراین سخنان گروه‌های باطل خصوصاً ناصبیان، بی معنا و غیر قابل توجیه است که با اصرار تمام مردم را از توسل باز می‌دارند و آن را شرک و کفر می‌خوانند! در این نوشتار به چند نمونه از توسل به پیامبر برای طلب باران اشاره می کنیم.
مباهله و فضیلت اصحاب کساء
زمخشری می‌گوید: «در این مسئله (مباهله) دلیلی است بر فضیلت اصحاب کساء که هیچ دلیل دیگری از آن قوی‌تر نیست». در این نوشتار به این نکته که مباهله چگونه به اثبات فضیلت و برتری برای اهل بیت می پردازد، اشاره مختصری می کنیم.