سبک زندگی – برگه 21

سیره ائمه: در مراسم و مواسم دینی؛ بررسی سبک زندگی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در ماه رمضان

مراسم و موسم‌های اجتماعی جلوه‌ای از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و دیگر مؤلفه‌های فکری و مذهبی یک جامعه هستند. یکی از نکاتی که موجب اهمیت بررسی تاریخی مراسم و مواسم‌ دینی می‌شود واکاوی اصالت و بدعت‌گرایی در شعائر و نمادهای دینی است؛ زیرا امکان دارد برخی با رویکردی نص‌گرایانه به مخالفت با هر نماد و آیین نوپیدای تصریح نشده از سوی معصومان: بپردازند و برخی دیگر با استناد به کلیات و نکته‌های عمومی دلایل، دست خود را در ابداع آیین‌های خودساخته‌ منسوب به دین، باز ببینند. بر اساس درک چنین ضرورتی، این مقاله می‌کوشد با این فرض که مواسم و مراسم دینی، یکی از منابع مهم تقویت باورهای دینی است، رفتار امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را در محدوده زمانی ماه رمضان به عنوان یک مناسبت و موسم دینی در سه محور اصلی سیرة شخصی، سیرة اجتماعی و سیرة سیاسی بررسی کند. سیرة شخصی امیرالمؤمنین علیه السلام نشان‌دهندة اهتمام به نظافت، آراستگی، بهداشت، سلامت، خضوع، خلوص، خیرخواهی، اعتدال و هدف‌گذاری معنوی در زندگی مادی است. سیرة اجتماعی آن حضرت، آموزه‌هایی مانند همگرایی و تعامل، اهتمام به تبلیغ و مسئولیت اجتماعی، توجه به مساجد به عنوان یک نهاد مؤثر اجتماعی ـ سیاسی، جانمایی شعائر مذهبی در حقوق اجتماعی، تأکید بر نتایج اعتقادی و عرفانی و اخلاقی تکالیف دینی، مبارزه با بدعت‌ها و توجه به جنبه‌های اقتصادی شعائر مذهبی را نشان می‌دهد. توجه به جهاد، مسئولیت پذیری سیاسی و استفاده از عوامل و محرک‌های معنوی در تدابیر سیاسی در سیرة سیاسی آن حضرت علیه السلام جایگاه ویژه‌ای دارند.

سبک زندگی زن ایرانی از نگاه سفرنامه نویسان غیر ایرانی عصر صفوی

سبک زندگی به مجموعه‌ای از انتخاب‌ها گفته میشود که فرد آنها را به‌کار می‌گیرد تا نیازهای جاری خود را برآورد و روایت خاصی را که وی برای هویت شخصی خود برگزیده است در برابر دیگران مجسم سازد. این مقاله می‌کوشد با گزینش برخی از مؤلفه‌های شکل دهنده سبک زندگی و واکاوی این مؤلفهها در آثار ایران گردان عصر صفوی، سبک زندگی بانوی ایرانی را از میان نوشتههای این سفرنامه‌نویسان شناسایی نماید. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که زنان ایرانی در آن دوران، ضمن حفظ حس زنانگی خود به ویژه در نوع پوشش و نیز حضور مؤثر در جامعه، حریم امن خویش را پاس می‌داشتند و مردان نیز مجبور به رعایت آن بودند.