بایسته‌های تمدنی سبک زندگی اسلامی از دیدگاه اهل بیت علیه اسلام؛ بررسی موردی جایگاه نظارت اجتماعی

یکی از شاخصه‌های مهم تمدن اسلامی، اسلامی بودن سبک زندگی است که نظارت اجتماعی می‌تواند به تحقق آن کمک کند. نظارت اجتماعی که در فقه اسلامی با عنوان امر به معروف و نهی از منکر شناخته می‌شود به‌عنوان ضامن بقای اسلام و واجبی که به سبب آن، اجرای همه واجبات صورت می‌پذیرد، معرفی شده است. این مقاله با رویکرد کاربردی می‌کوشد رابطه‌ای منطقی بین نظارت اجتماعی و ظهور، استمرار و انحطاط تمدن برقرار کند و با اثبات اهمیت و نقش تعیین کنندة آن در هر یک از این حوزه‌های سه‌گانه، شواهد قرآنی و روایی دلالت کننده بر این موضوع را ارائه کند.

سیره پویا؛ چالش‌های فراروی عمل به سیره و راه برون‌رفت از آن

تحقق سبک زندگی اسلامی در گرو عمل به سیرة معصومان: است. عمل به سیره در عصر حاضر با چالش‌ها و تنگناهایی روبه‌رو است که باید آنها را شناخت و راه برون‌رفت از آن را جست‌وجو کرد تا توصیه به بهره‌مندی از سیرة معصومان: برای تحقق سبک زندگی اسلامی، خالی از کاستی‌های روش­شناختی باشد. مطالعات تاریخی و دینی نشان می‌دهد، مهم‌ترین تنگناها و چالش‌هایی که عمل به سیره در حال حاضر با آن روبه‌رو است، عبارت هستند از: تنگناهای فقهی، خاموشی رفتار و امکان برداشت‌های چندگانه از آن، شرایط زمان و تغییر موضوع، شرایط فرهنگی سرزمین‌های مختلف، از دست رفتن توانایی اجرا در دنیای جدید، یکسان نبودن توانایی‌های انسان‌های عادی با معصومان:، اختلاف جایگاه انسان‌های عادی با معصومان:، ناهمسانی ظرفیت و توان‌مندی مکلفان، سلیقه‌ای بودن برخی مسائل و محدود بودن دلالت بخشی از سیره بر مباح بودن یک رفتار.
مقاله حاضر پس از برشمردن چالش‌های ده گانه، راه برون رفت از آنها را، پویایی سیره معرفی می‌کند. پویایی سیره به معنای توجه به چالش‌ها و پیروی از اصول ارزشی ثابت و تطبیق و اجرای آن متناسب با شرایط و نیازمندی‌های هر عصر است. به دست آوردن معیاری برای تحقق سبک زندگی اسلامی بر اساس سیرة معصومان: در گرو چنین نگاهی به سیره است.