بررسی سبک رهبری و روش های جلب اطاعت پیروان در قیام های شیعی دوران حکومت امویان
فراگذشتن از تاریخ نقلی و گام نهادن در عرصه تاریخ تحلیلی، مستلزم بهره‌گیری از اندوخته دانش بشری در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است. با توجه به این مهم، تحقیق حاضر با اتخاذ رویکرد جامعه‌شناختی، در راستای تحلیل تحولات اجتماعی ـ سیاسی برهه‌ای خاص از تاریخ اسلام کوشیده است. در این تحقیق، ضمن بررسی قیام‌های شیعی حادث شده در سال‌های 62 ـ 132 ق، با بهره‌گیری از روش تاریخی ـ تطبیقی، رگه‌های اشتراک و افتراق آنها براساس دو شاخص «سبک رهبری» و «روش‌های جلب اطاعت پیروان» بررسی و گونه‌شناسی گردیده است.
براساس یافته‌های تحقیق، قیام‌های «توابین»، «زید بن علی»، از حیث سبک رهبری و روش جلب حمایت پیروان در یک گونه قرار می‌گیرند اما قیام‌های «مختار» و «عبدالله بن معاویه» در دسته دیگری جای می‌گیرند.
سبک رهبری نظام تشیع در عصر امام باقر علیه السلام
در نوع رهبری امام باقر(ع) تمام شاخصه های ذاتی و اکتسابی ایشان، سبک های رهبری آمرانه، مشارکتی، متقاعد‌کننده و تفویضی به گونه ای منظم دخیل است. علاوه بر آن، موقعیت درون سیستم رهبری شونده یعنی تشیع، بر نوع رهبری امام باقر(ع) تأثیر داشته است. در این نوع رهبری علاوه بر نقاط مشترک، شاخصه های متمایزی از سبک رهبری ایشان با الگو‌های نظری مطرح نیز وجود دارد.
این شاخصه ها در برخی ویژگی های شخصیتی نظیر علم و عصمت، خط مشی ها و اصول حاکم بر سبک های آمرانه و تفویضی رهبری ایشان، در توجه به موقعیت بیرون از سیستم تشیع، علاوه بر وضعیت درون نظام رهبری حضرت و… قابل بررسی است. گویا وجود این شاخصه های متمایز در اصول رهبری و مواردی از جزئیات، به تفاوت دو مفهوم یا واژه «رهبری» و «ولایت» مرتبط است.