بررسى تحليلى انتشارات علمى توليدشده در حوزه اسلام

هدف از پژوهش حاضر، بررسى توليدات علمى در حوزه اسلام، در سطح جهان است. اين پژوهش با استفاده از روش علمسنجى انجام شده است و شاخصهايى را براى ارزيابى و سنجش ميزان اطّلاعات توليد شده در زمينههاى گوناگون و در كشورهاى مختلف، در اختيار پژوهشيان قرار مىدهد. در اين مقاله، با استفاده از شيوههاى علمسنجى، ميزان انتشارات علمى توليد شده در حوزههاى اسلام در پايگاه Web of Scienceطى سالهاى 1978ـ2010 مطالعه و تحليل شد و تمامى پيشينهها در حيطههاى موضوع، زبان، كشور، نويسنده، سال انتشار، نوع مدرك، مجلّه و موسّسه و دانشگاهها تجزيه و تحليل گرديد. آن گاه كلّيه پيشينهها براى ترسيم ساختار علم به نرم افزار Hist Citeوارد شد و 30 مقاله اوّل حوزه مورد بررسى در
WOSانتخاب و به وسيله نرمافزار فوق، تجزيه و تحليل شدند. يافتههاى پژوهش نشان داد كه در مجموع 93 كشور در نگارش مدارك حوزه موضوعى اسلام در سطح جهانى، نقش داشتهاند كه از اين ميان، كشورهاى ايالات متّحده آمريكا، انگلستان، كانادا در رتبههاى اوّل تا سوم و ايران در مرتبه هفدهم قرار دارند. همچنين، مشخّص شد كه 83% از مدارك به زبان انگليسى است. 2224 مؤسّسه توليدكننده متون علمى اسلاماند كه عمدتآ امريكايى و انگليسىاند. يافتهها نشان داد كه 53% عناوين منتشر شده در قالب نقد كتاب بوده است و پس از آن، مقالات (6/37%) قرار داشتهاند. از مجلّات برتر در زمينه اسلام، مىتوان به ترتيب، به مجلّه بينالمللى مطالعات خاورميانه، جهان اسلام و مجلّه خاورميانه اشاره كرد. از لحاظ كمّى سالهاى 2008 و 2009 بيشترين مدارك را در خود جاى دادهاند و اين امر استقبال بيشتر جامعه علمى از مقولههاى مورد پژوهش را نويد مىدهد.