تجزیه و تحلیل ادبی خطبه حضرت زینب (سلام اللّه علیها) در کوفه

خطبه حضرت زينب(س) در اجتماع مردم كوفه با حمد و ستايش خدا و معرّفي خود به عنوان دختر پيامبر (ص) شروع مي‌شود و با توبيخ و سرزنش مردم كوفه ادامه و با همين مضمون خاتمه مي‌يابد. از اين رو، سياق كلّي خطبه توبيخ كوفيان است. حضرت زينب(س) گريه ظاهري مردم را زير سوîال مي‌برند و آنان را بسان احمقي فرض مي‌كنند كه رشته‌هاي ايماني خود را بعد از تابيدن محكم، پاره‌پاره كردند و همه اعمال نيك خود را در نزد خدا ضايع كرده و از اين رو، مستحقّ خشم خدا و جاودانگي در عذاب شده است. در جاي جاي اين خطبه زيبا، استفاده از ايجاز، مجاز، اقتباسات قرآني و ديگر شيوه‌هاي بياني، به خصوص استعاره تمثيليّه، بسيار چشمگير بوده و به زيبايي خطبه افزوده؛ به گونه‌اي كه با استفاده از مثلهاي قرآني و شيوه‌هاي بياني زيبا، اعمال زشت كوفيان به وضوح در نظرشان به تصوير كشيده شده است.فصاحت و بلاغت، ويژگي بارز اين خطبه است و مخاطبان آن تحت تاîثير بيان شيواي حضرت زينب (س) واقع شدند و ايشان با سلاح سحرآميز بيان، به افشاگري و رسوايي دولت اموي پرداختند.