همسر و فرزندان امام هادی (ع)
همسر امام هادی علیه السلام «سوسن» نام داشت. وی کنیزی از اهالی نوبه بود.دست تقدیر او را به مدینه و خانه امام هادی علیه السلام رساند و پس از مدتی امام حسن عسکری علیه السلام از او متولد شد. وی از زنان عارف و فاضل عصر خود و به نام های «سلیل، حدیثه، حربیه» معروف و مشهور بود.
تحلیل راهبردی از «امامت» در دکترین امام رضا (ع)
بحث درباره مباحث راهبردی و استراتژیک به ویژه در حوزه سیاسی – اجتماعی، رشد فزاینده‌ای به خود گرفته است. با نگاه راهبرد شناسانه به راهبری جامعه از منظر امام رضا علیه‌السلام می‌توان راهبرد امامت را، نظام و برنامه جامعی دانست که بر اساس دین شکل گرفته و در آن، فن به کارگیری همه ظرفیت‌ها و امکانات معنوی و مادی برای سازماندهی و هماهنگی اجزا و فرایندهای راهبرد لحاظ شده است. تعبیر «نظام» درباره امامت در کلام رضوی، نشان از آن دارد که امامت نظام واره‌ای است که رشته اتصال و سبب انسجام تعاملات خدا، انسان و هستی است. این نظام و راهبرد از حیث مبدأ شناختی، خدامحور، از حیث غایت شناختی شامل سه هدف ابتدایی، میانی و نهایی، از حیث قلمرو شناختی جامع محور (پیوند و درهم تنیدگی دنیا و آخرت) و از حیث راهکارشناختی نیز بر اساس روش انتصاب ماورایی و اصطفایی سامان یافته است که محور اول یعنی ماورایی ناظر به مبدأ راهبرد و محور دوم (اصطفایی) ناظر به ملاک و معیار راهبرد است. راهبرد امامت بر اساس منشور و سند جاویدان قرآن کریم است که امام رضا علیه‌السلام بر جامعیت قرآن و اکمال آن تأکید ویژه می‌فرماید. امام علیه‌السلام جایگاه علمی، حقوقی و شرعی امام و رهبر جامعه را نیز بر اساس (الامام، عالم بالسیاسه، مستحق للرئاسه، مفترض الطاعه) تبیین کرده است. بر اساس کلام رضوی، راهبرد امامت را باید الگویی بی‌بدیل در نظام مدیریتی و سیاسی دنیا دانست که واجد بیشترین مزیت و کارکرد و کمترین عوارض و آسیب بوده، با هنر هماهنگی میان خرده سامانه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی قادر است راه سعادت و کمال فردی و اجتماعی را فراروی بشریت نهد. در نهایت تبیین و ترویج این راهبرد میان جهانیان و بیان کارکردها و شاخصه‌های آن در خرده سامانه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی (در حوزه فرافردی) اشتیاق و عطش جهانیان را به نظام ولایی فزون‌تر و گامی زمینه ساز برای طلوع دولت یار می‌باشد.
امام کاظم (ع) و سازمان وکالت
سازمان وکالت، مجموعهاى متشکل از امامان معصوم (ع) و عدهاى از پیروان نزدیک و وفادار آنان بود که با همکارى یکدیگر، تشکیلات هماهنگ و منسجمی را پدید آوردند تا با اتکا بر آن پیشبرد اهداف دینی خود را محقق سازند. وظایف این سازمان به امور مالی منحصر نبود و وظایف سیاسی، دینی و ارشادی را نیز شامل می‌شد. این تشکیلات از نیمه دوم عصر امامت، یعنى از زمان امام صادق (ع) به بعد آغاز به کار نمود و رفته‌رفته داراى نظم و گستردگی و هماهنگی بیش‌تری شد و تا پایان عصر غیبت صغرا استمرار داشت. در عصر امام کاظم (ع) ، این سازمان با مشکلاتی همچون دستگیرى و شکنجه حضرت و برخی از وکلا مواجه شد، ولی نواحی زیرپوشش وکلا و محدوده اقتدار آنان با تشدید فعالیتها گسترش مییافت. وکلاى آن حضرت در نقاطی مثل کوفه، بغداد، مدینه، مصر و برخی نقاط دیگر به فعالیت مشغول بودند. آن حضرت با وجود حبس و فشارهای موجود، توانستند تشکیلاتی را که پدرِ بزرگوارشان تأسیس کرده بودند، نه‌تنها حفظ کنند بلکه آن را گسترش دهند. در پژوهش حاضر، جایگاه و وضعیت این سازمان در عصر امام کاظم (ع) و نیز نقش آن حضرت در حفظ و گسترش آن بررسی خواهد شد.
اهمیت شعر و ادب از نگاه امام صادق (ع)
ادبیات سخنان امام جعفر صادق (ع) در آکنده از اسرار بلاغت و قوت بیان است که در قالب موضوعات اجتماعی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و فلسفی تجلی‌یافته است. در این مقاله ضمن بررسی ادبیات شیعی و نگاهی به ویژگی ادبیات در عصر صادقین؛ بارزترین ویژگی‌های اندیشه‌ی ادبی امام صادق (ع) موردبررسی قرارگرفته است و سعی شده احادیث امام (ع)، دعاها، مناظرات و گفتگوهای خطابی آن حضرت به‌عنوان یک عمل ادبی ازنظر شکل و مضمون بررسی شود و معیارهای فصاحت و بلاغت از دیدگاه امام (ع) تبیین گردد. در ادامه ضمن مطالعه جایگاه شعر در نزد امام (ع) و اهمیت ادبیات متعهد از نگاه ایشان، نمونه‌هایی از شعرهای حضرت نیز آورده شده و مورد تحلیل قرارگرفته است. درنهایت می‌توان گفت که ادبیات در دانشگاه بزرگ جعفری جایگاه ویژه‌ای داشته، به‌طوری‌که امام (ع) علاوه بر به‌کارگیری جنبه‌های بلاغت در سخنان خود و سرودن شعر، از تشویق شاعران نیز به سرودن شعرهای متعهد غافل نبودند تا جایی که شاعران تحت تاثیرسخنان امام (ع) قرار می‌گرفتند.
ارتباط تقوا و بسط عدل در دعای مکارم الاخلاق امام سجاد (ع)
صحیفه سجایه که آن را اخت القرآن نامیدند دریای بی بیکرانی است که دعای مکارم الاخلاق چشمه آسمانی بی‌پایانی از این دریای عظیم است. امام معصوم (ع) در قسمتی از این دعای شریف از پیشگاه باری‌تعالی می‌خواهد که او را با زیور صالحین بیاراید و زینت‌های متقین را بر وی پوشاند تا بتواند در پرتو این دو عطیه بزرگ الهی مردم را به صفات حمیده و خصال پسندیده که مایه سعادت مادی و معنوی است متصف نماید و آنان را از خطراتی که ناشی از فقدان صفات است برهاند. در این مقاله، با روش تحلیل محتوایی عبارات دعا به ترسم چهره صالحان و پرهیزکاران پرداخته تا درنتیجه، راه‌کار دستیابی به رستگاری و آراستگی به تقوا و کلمه عدالت را از بیانات اما استخراج نماییم.
تحقیقی درباره اربعین حسینی
مسئله اربعين سیدالشهدا (ع) و این‌که آيا خاندان آن حضرت پس از رهايى از اسارت يزيد قصد عزيمت به كربلا را داشته و نيز آيا توانسته‌اند در آن روز به زيارت آن مضجع شريف نائل آيند و مرقد مطهرش را زيارت كنند، ازجمله مسائلى است كه از ديرباز صاحب‌نظران درباره آن اختلاف‌نظر داشته و هريك با استشهاد به ادله تاريخى براى اثبات يا نفى آن تلاش کرده‌اند. در اين مقاله با توجه به متون تاريخى معتبر احتمالات ممكن را تبيين كرده و ضمن بيان نظر مدافعان اين واقعه، ديدگاه خود را مبنى بر نبود دليل كافى و قابل‌اعتماد بر مسئله اربعين سيدالشهدا (ع) تبيين خواهيم نمود. همچنین امكان رسيدن كاروان اسرا را نيز به كربلا در اربعين اول تقریباً ناممكن دانسته و در پايان، دليل الحاق سر مطهر امام حسين (ع) را به جسم شريفش مورد خدشه قرار داده و وجود حديث شريفى كه زيارت اربعين را از علائم مؤمنان می‌شمارد براى استحباب و فضيلت آن زيارت كافى دانسته‌ایم.
بررسی شیوه مناظرات انبیا و امام حسن (ع)
ائمه اطهار علیهم السلام در طول دو قرن حضور پس از رحلت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، همواره اسوه و سرمشق مومنین بودند. با توجه با این که سیره آنان باید همواره الگوی ما باشد، لذا بررسی و تحلیل زوایای گوناگون سیره ایشان ضروری به نظر می رسد. همچنین با وجود آن که ائمه هدی علیهم السلام، حجت خدای تعالی و نور واحدند و هدف مشترکی را دنبال می نمودند، امّا به واسطه شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دوران زندگی هریک از آنان که برحسب زمان و مکان با یکدیگر تفاوت داشته است، دارای خط مشی های متفاوت با یکدیگر بودند، از این رو آشنایی با ابعاد گوناگون شخصیت این نمایندگان الهی، برای سالکان راه حقیقت ضروری است.
امامت علی (ع) و توجیه‌های مخالفان
این نوشتار به این پرسش پاسخ می‌گوید که چرا اهل سنت باوجود نصوص فراوان بر امامت حضرت علی (ع)، آن حضرت را از مقام امامت و خلافت حذف کرده‌اند؟ نویسنده با استقراء در آثار اهل سنت و نیز در آثار برخی معاصران، به ده توجیه دست یازیده و در ذیل آن‌ها به بررسی این توجیه‌ها پرداخته است.
ویژگی‌های یاران خاص امام زمان علیه السلام
ریشه‌کنی ستم و درهم کوبیده شدن پایه‌های کفر و استکبار و شرک و نفاق در صحنه عـالم و تـحـقـّق آرمان حاکمیت توحید و عدالت در جهان، افزون بر وجود رهبری شایسته و مـعـصـوم، قـانـونـی جـامـع و جهان‌شمول و فراهم آمدن زمینه‌ها و شرایط لازم، به وجود یارانی زبده، کاردان و لایق و پا به رکاب وابسته است؛ یارانی که قابلیت‌هایی در حد مـطـلوب و ایـده آل داشـته باشند تا بتوانند منویّات رهبر و مقتدایشان را در گستره گیتی جامه عمل بپوشند. مـقـاله حـاضـر بـا عـنـوان «ویژگی‌های یاران خاص امام زمان (ع)» نوشتاری است درباره یـاران حـضـرت مـهـدی (ع)، مـاهـیت یاران خاص و خصوصیات آنان. از این رو، پس از ذکر مقدمه‌ای کـوتـاه، یاران حضرت، ستاد فرماندهی حکومت جهانی و ماهیت یاران خاص مورد بحث قرار گرفته است. پس از آن ویژگی‌های آنان بررسی شده و در پایان نکاتی به صورت نتیجه ارائه گردیده است.
احمد بن اسحاق، نماینده ویژه امام حسن عسکری علیه السلام
این مقاله پیرامون یکی از نمایندگان ویژه امام حسن عسکری علیه السلام می باشد
نامه‌های امام هادی علیه السلام
این مقاله پیرامون نامه های امام هادی علیه السلام می باشد
امام‌‌شناسی در محضر حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
در این گفتار، مطالبی از امام رضا علیه‌السلام تحلیل می‌شود در این زمینه که: امامت منصبی الهی است و اختلاف مردم درباره جایگاه آن، ناشی از جهلی است که به اندیشه بشری متکی است. خداوند با انتصاب امام در غدیر خم دین کاملی را به مردم عرضه کرد. شأن امام واجب الاطاعة بودن است که مستلزم عصمت می‌باشد و مردم قدرت تشخیص و شناخت فرد معصوم را ندارند. مقام امامت حضرت ابراهیم بعد از نبوت ایشان برتری مقام امامت به‌عنوان جانشینی خداوند در زمین را نشان می‌دهد. امام در امور دینی و دنیایی مردم نقش هدایت‌گری دارد و همچون خورشید نورانی، سرچشمه هدایت و نجات‌بخشی از تباهی و گمراهی است. امام، امین و حجت خدا بر خلق، خلیفه در بلاد، دعوت‌کننده به‌سوی خدا، معصوم، خزانه‌دار علم الهی، و با حلم و بردباری مایه انسجام دین و عزت مسلمین است. مهم‌ترین عامل مخالفت با امامت الهی، حسادت و فریب شیطان معرفی‌شده که عاقبت آن، آتش دوزخ خواهد بود.
گفتمان و زمانه سیاسی امام موسی کاظم علیه السلام
غیر از شناخت گفتمان سیاسی امامان معصوم شیعه که در تعارض با گفتمان سیاسی امویان و عباسیان بود، توجه به عنصر مقتضیات زمانه یا فضا و شرایط حاکم بر دوره آنان ضرورت تام دارد؛ زیرا تأثیر این عنصر، سبب اختلاف در مواضع و عملکرد سیاسی آنان در دوره‌های مختلف تاریخی است. در این پژوهش بر آنیم با استناد به شواهد تاریخی و تحلیل آن‌ها، تأثیر عنصر زمانه را به لحاظ سیاسی، بر مواضع سیاسی امام موسی کاظم (ع) بررسی کنیم و نشان دهیم که هرچند آن حضرت متناسب با زمانه سیاسی دوره امامت خود، سیاست تقیه را اتخاذ و از هرگونه همکاری با عباسیان و یا اقدام بر ضد آنان کناره‌گیری کرد، اما بنا به‌ضرورت و بر مبنای گفتمان سیاسی پدران خود، نسبت به حکومت عباسی، به اعتراضِ آشکار یا ضمنی می‌پرداخت و سرانجام همین مواضع و مبارزه با سلطه و اقتدار بلامعارض سیاسی عباسیان در عصر خلافت هارون بود که به حبس و شهادت آن حضرت انجامید.
امام صادق علیه السلام و شکل‌گیری مکتب جعفری
حضور و نقش امامان شیعه تنها در حوادث سیاسی و اجتماعی مؤثر نبوده است، بلکه نقش فرهنگی و علمی آن شخصیت‌ها توانسته است در شکل‌گیری و بنیاد فرهنگ اسلامی به‌طور عام و فرهنگ تشیع به‌طور خاص غیرقابل‌انکار باشد. امام صادق (ع) به‌عنوان شخصیتی دانشمند به پایه‌گذاری مکتبی پرداخته است که علاوه بر ایجاد روشی نوین در آموزش، اصلاح افکار و بنیان‌گذاری فرهنگ اصیل شیعه، به‌نوعی باعث تحول اساسی در اجتماع زمان خود و حتی قرون آینده‌ی فرهنگ و تمدن اسلامی شده است که بی‌شک حیات و حضور فرهنگ تشیع در جهان امروزی و حتی در افق‌های آینده مدیون مجاهدت و زحمات آن مرجع و امام دانشمند می‌باشد و تنهاترین افتخار ما حضور در فرهنگی است که شایستگی اسم‌گذاری‌اش به نام فرهنگ و تمدن جعفری و یا تشیع امامیه به‌عنوان میراث گران‌بهای ایشان است.