برچسب: خراسان

اولین تکاپوهاى تشیع در خراسان

از دیر باز تا کنون ارتباط تشیع و ایران از جمله موضوعات بحث انگیز مورخان و محققان بود ونظریات گوناگون وگاه متضادی در مورد منشا و خواستگاه تشیع چگونگی و چرایی انتشار آن در ایران ارائه شده است.مقاله حاضر سعی دارد اولین تماس های ایرانیان (خصوصا اهل خراسان)یا تشیع در دو قرن اول هجری را به نقد گذارد.تشیع مورد نظر در این مقاله عام تر از مفهوم شناخته شده آن در قرون بعدی است.از این رو علاوه بر علویان و هوادارانشان و تحرکات کیسانه و عباسیان در خراسان را نیز در بر گرفته وبه این نتیجه گیری نایل آمده که در دوره مورد بررسی.تشیع بیشتر با زمینه هایه سیاسی-اجتماعی همراه و عنوان شیعه بیشتر سرپوشی بر فعالیت هایه ضد اموی بخش هایی از مردم ایران بوده است.به همین دلیل بود که با پیروزیه عباسیان از تعداد و وسعت جنبش هایه با ماهیت شیعه(از نوع علوی)در خراسان کاسته شد وهمراه با محبت به اهل پیامبر(صلی اللّه علیه وآله وسلم).به تدریج مذهب رسمی و مورد تایید خلافت در میان مردمنواحی شرقی ایران تثبیت گردید.

صوفیان خراسانی و صحیفه الرضا 

از آثار مشهور و در دست منسوب به امام هشتم، اثری است به نام صحیفةالرضا مشتمل بر احادیثی که آن حضرت به صورت مسند از پدران خود از پیامبر نقل کرده است. متن مذکور به دلیل همین ویژگی در میان اهل سنت نیز روایت شده و شناخته شده بوده است. نوشته حاضر در دو بخش نخست از تداول صحیفة الرضا در سنت شیعی بحث کرده و پس از آن به طرح نکاتی درباره اهمیت صحیفة الرضا در میان صوفیان خراسانی پرداخته و نشان داده که دست‌کم از اواخر قرن سوم و در قرن چهارم شهرت اثر مذکور در میان صوفیان خراسانی باعث شده تا سند آن برای نقل برخی مطالب تفسیری صوفیانه که نسخه نهایی آن توسط ابوعبدالرحمن سلمی به بخشی از میراث صوفیان خراسان تبدیل شده، مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تحریرهایی از متن مذکور در قرون بعدی وجود داشته که حاوی حدیثی درباره‌ي عشق بوده که تحریر مذکور در منازعات میان صوفیان و متشرعه در عصر صفویه مورد استناد صوفیان قرار گرفته است.