دولت، جامعه مدنی، دموکراسی و آینده اسلام گرایی در خاورمیانه
در اکثر کشورهای خاورمیانه ای، نظیر مصر، ترکیه، الجزایر، اردن، سودان، تونس، یمن و فلسطین، گروه های سیاسی اسلام گرا به قوی ترین نیروهای مخالف تبدیل شده اند و در برخی از این کشورها بیش ترین آرا را در جریان مبارزات انتخاباتی و پارلمانی کسب کرده اند. بحث پیرامون جامعه مدنی در خاورمیانه به دنبال تحولات سیاسی اوایل دهه 1980 به بعد شروع شد که در ادامه توضیحات بیشتری در این زمینه بیان خواهد شد.
نقش عربستان‌سعودی در منطقه خاورمیانه (پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران)
بطورکلی استفاده رهبران عربستان‌سعودی از عوامل و فاکتورهای سیاسی – اقتصادی خویش ، نقش محوری آنان را در روند تحولات منطقه تحکیم بخشیده است . اما پاره‌ای از اختلاف نظرها در میان برخی از کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج‌فارس ، نکته‌ای است که تا حدی این مساله را خدشه‌دار می‌کند. اختلافات ارضی و مرزی در میان شش کشور عضو شورای همکاری می‌تواند بعنوان عامل بالقوه تهدید و آتش زیرخاکستر موجب اختلال شورا و نگرانی در نگرش امنیتی رهبران سعودی گردد. چراکه بعد از خاتمه جنگ ایران و عراق، چه بسا ممکن است دامنه این اختلافات بواسطه منافع اقتصادی معتنابه موجود در جزایر مورد اختلاف گسترش یابد و بدنبال این دعاوی، روابط عربستان‌سعودی با برخی از این کشورها دچار چالش خواهدشد و در این میان دعاوی احتمالی عراق با عربستان‌سعودی ; خصوصا” پس از پایان جنگ ایران و عراق، قابل تامل می‌باشد. همچنین، آینده نقش عربستان‌سعودی در رابطه با حفظ امنیت در منطقه خلیج‌فارس بدون توجه به ویژگیهای کشوری که تمامی کرانه‌های شمالی آن را در اختیار دارد و پرجمعیت‌ترین و قدرتمندترین کشور منطقه است ، نمی‌تواند کامل باشد. ایران به عنوان کشوری که دارای طویل‌ترین مرزهای موجود در خلیج‌فارس است ، با موقعیت ژیوپولیتیکی خاص خویش باعث گردیده تا نقش جدایی ناپذیری با سرنوشت خلیج‌فارس پیدا نماید. این نقش تاریخی و استراتژیک اثرات خود را به شکلی اجتناب ناپذیر بر استراتژی منطقه‌ای عربستان‌سعودی برجای خواهد گذارد و احتمالا” رهبران سعودی در آینده بر سر مسائل منطقه ناچار تنش‌هایی با ایران خواهند داشت ، زیرا از یکطرف تامین واقعی امنیت منطقه خلیج‌فارس جز با همکاری کشورهای منطقه تحقق نخواهد یافت . از طرف دیگر، تلاش هرچه بیشتر عربستان برای تحکیم و توسعه موضع خود بالاجبار مغایر با همکاری مورد نظر خواهدبود. بنابراین نقش آینده عربستان‌سعودی در منطقه خلیج‌فارس منوط به انتخاب یکی از دو راه مورد بحث است : یکی کوشش برای برتری جویی نسبی، دیگری همکاری با کلیه کشورهای ساحلی خلیج‌فارس بویژه ایران، بدون تردید تحولات بین‌المللی و رویدادهای سیاسی در منطقه در انتخاب یکی از دو راه مزبور بی‌اثر نخواهدبود.
تأثیرات دوسویه وهابیت و القاعده در خاورمیانه ( با تأکید بر عربستان )
موضوع القاعده و چگونگی توسعه آن از وهابیت و همچنین عملکرد آن یکی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر در محافل مختلف سیاسی – دینی، بحث برانگیز بوده و فضای جامعه بین‌الملل را نسبت به رفتار آنان در مواجه با کشورها، دولتها و اندیشه‌های مختلف متأثر ساخته است. در این تحقیق ضمن بررسی برای پاسخگویی به این سوال سعی گردیده تا از فرضیه این پژوهش پیرامون سیاستها، عملکرد و رفتار عربستان سعودی با استفاده از ابزاری و دوگانه از علمای وهابی در صدور فتوا که موجب تسریع نفوذ اسلام رادیکالی در قالب القاعده می‌شود ارزیابی مناسبی بدست آید، تحقیق حاضر با پرداختن به اندیشه ابن‌تیمیه بعنوان ریشه‌های فکری وهابیت شکل یابی حکومت وهابی با وحدت محمد بن عبدالوهاب و آل‌سعود در مهمترین حوزه جغرافیایی اسلام و نقش قدرتهای استعماری وقت در تشکیل حکومت مورد توجه قرار داده و در نتیجه ایجاد دولت وهابی با تفکر افراطی، توسعه‌طلبی و روشنفکری اخوان‌المسلمین بعنوان پشتوانه فکری مذهبی – سیاسی و جامعه عربستان بعنوان تأمین‌کننده نیازهای مالی می‌باشد و همچنین نقش فتواهای علمای وهابی سعودی در تشویق به رفتار جهادی موجب گردید در تسریع نفوذ اسلام رادیکالی و افراطی القاعده مؤثر باشد و نتیجه اقدامات آنان پیامدهای مثبتی برای مسلمانان به دنبال نداشته و موجب وهن اسلام گردیده است.
آیا داعش ناجی «بن‌بست‌های جنگی» آمریکاست؟
دکتر «سیّد هادی سیّد افقهی» از کارشناسان برجسته جهان اسلام در سال 1335 در نجف اشرف به دنیا آمد. دروس حوزوی را در عراق به اتمام رساند و دروس دانشگاهی را در دو گرایش فنی و علوم انسانی در ایران ادامه داد. دکتر سیّد افقهی مدّتی به عنوان کاردار سفارت ایران در بیروت فعّالیّت کرده است. از او مقالات زیادی در حوزه مسائل غرب آسیا و شمال آفریقا متشر شده است و کتاب‌های «مسیحیت صهیونیستی از درون» و «مسیحیت صهیونیستی و خطر آن برای امنیت جهانی» از جمله آثار برجسته اوست. دکتر سیّد افقهی اعتاد دارد اتفّاقات رخ داده در آسیای غربی رشته‌ای از اتفّاقات به هم پیوسته‌اند که از یک اتاق فکر غربی هدایت می‌شود.