تحوّل نظام خاتم و نشان در تشکیلات اسلامى‏

ابزار و شیوه ‏هاى لازم براى مکاتبات و کاربرد نشان‏هاى خاص براى تأیید و اثبات رسمیت آن از سوى حکم‏رانان، از ارکان تشکیلات ادارى در دوره‏هاى مختلف تاریخى بوده است. به همین سبب، از زمان ظهور اسلام، به این موضوعات توجه خاصى معطوف گردید، به طورى که پیامبر(ص) در مکاتبه‏ هاى خویش با سران دولت‏ها و امپراطوران آن دوره، ظاهراً با استفاده از خاتم به عنوان مُهر، آن مرقومه‏ ها را رسمیت بخشیدند. با گذشت زمان، در دوره‏هاى مختلف تاریخى، شیوه نگارش و چگونگى انجام یافتن مکاتبه‏ ها و مراسله‏هاى ادارى دست خوش تغییراتى شده است. این مقاله، در صدد است تا ضمن ریشه‏یابى عنوان‏ها و اصطلاح‏ هایى، چون تَمغا، طُغرا و یَرلیغ، سیر تاریخى و تحولات حاصله در آنها در نظام ادارى دوره اسلامى را بررسى نماید.

معنای خاتم

آیا اگر خاتم به معنای زینت، یا ختم کننده (خاتم النبیین) باشد، دلیلی بر آن است که بعد از پیامبر، رسولی هم نخواهد آمد؟