غدير آخرين جايگاه اعلام عمومی جانشيني اميرالمؤمنين علیه السلام

غدیر یادآور امامت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) و انتصاب رسمی ایشان بر این مقام والاست. امامت عهد و پیمانی بسان نبوت است و به دست خدای متعال بوده و هیچ کس بدان مقام نایل نمی گردد، مگر اینکه او اراده کند.
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) از آغازین روز رسالت خویش در هر فرصت و موقعیت و در میان هر گروه و جماعت مردم را به امامت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) فرا می خواند و با عبارات و کلمات گوناگون آن را به امت خویش می رساند؛ تا اینکه در غدیر هر آنچه را که به صورت پراکنده دربارۀ امامت و ولایت علی(علیه السلام) فرموده بود، در یک مجلس بیان کرد.
این نوشتار مراحل اعلام جانشینی امیر المؤمنین(علیه السلام) را از آغاز بعثت در شش مرحله بر شمرده، و غدیر را آخرین جایگاه اعلام عمومی جانشینی آن حضرت می‌داند. سپس با نقل واقعۀ غدیر، به بیان خطبه و معانی واژۀ «مولی» و دلالت آن بر امامت امیر المؤمنین می‌پردازد و در ادامه به تشکیکها و ایرادهای برخی از اهل سنت، پاسخ می دهد.
** مدرس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم و مؤلف آثار متعدد در زمینه امامت.

آفرینش نوری امیرالمؤمنین علیه السلام در میراث مکتوب امامی

آفرینش نوری امیرالمؤمنین علیه السلام با قید کیفی همگون و همراه با آفرینش نوری رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم ،
از موارد کاربرد واژگانی نور در میراث مکتوب اسلامی بوده و دادههای آن در میراث مکتوب امامی در دو ساحت کلان گزارشهای مأثور و رویکردهای عالمان آن، جلوهگر گشته است. گزارشهای مربوط به این موضوع را ـ که حدیث نور نیز خوانده شده ـ در بسیاری از معتبرترین میراثهای مکتوب امامی ـ با وجود جریانهای متنوع حدیثی و کلامی در میان مؤلفان آن ها ـ می توان مشاهده کرد. تنها مسندهای آن با دستکم هجده طریق، از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم و نیز برخی امامان معصوم علیهم السلام قابل دسترسی است که بر پایه معیارهای سنجش اعتبار حدیث، در دستة والاترین گونة حدیثی یعنی «احادیث متواتر» طبقهبندی میکردند. در ساحت رویکردهای عالمان امامی در میراث مذکور، علاوه بر همگرایی با ساحت گزارشها، کارکردهایی نیز از آن به ثبت رسیده که از آن جمله می توان به کارکردهای تاریخی، کلامی و تفسیری اشاره کرد.

اربعينيات در فضايل اميرمؤمنان علیه السلام

يكى از سنّت هاى پسنديده و خدمت هاى شايسته كه از دير زمان تا كنون بين محدثان و عالمان شريعت و سالكان طريقتْ معمول بوده است، اهتمام ورزيدن به تأليف آثارى با عنوان هايى مانند «اربعين»، «الأربعون حديثاً»، و آوردن چهل حديث درباره يك موضوع يا موضوع هاى گوناگون است. علّت خلق آثار پُرشمار خطّى و چاپى از اين دست، وارد شدن احاديث مستفيض، بلكه متواتر از طريق عامّه و خاصّه است كه در آنها، حفظ چهل حديث، فراوانْ توصيه شده است. [1] در يكى از اين رواياتْ آمده است كه رسول خدا فرمود:
هر كس از امّت من چهل حديث از آنچه در امور دين به آنها نيازمند است، حفظ كند، پروردگار در روز رستاخيز، او را فقيهى (دين شناسى) دانشمند بر مى انگيزد. [2]
اين ذخاير بسيار ارزشمند كه بخشى از منابع حديثى فريقين را به خود اختصاص داده است، [3] كمك شايانى به اشاعه حديث و فرهنگ اسلامى كرده است.

شرح قصیده لامیه حضرت ابوطالب علیه السلام از مرحوم علامه سردار کابلی

سال‌ها پیش، در اواخر دهه شصت که مشغول گردآوری، شرح و تحقیق اشعار عموی گرامی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ، جناب ابوطالب علیه السلام ، بودم[1] در بین آثار معاصران، به نام مرحوم علّامه سردار کابلی برخوردم که قصیده لامیه ابوطالب را شرح کرده بود؛ اما نسخه آن را نیافته و تنها به ذکر نام آن در کتاب خود بسنده کردم[2]. چندی پیش فاضل متتبّع جناب آقای عبدالحسین طالعی به این‌جانب خبر داد که نسخه این شرح به خطّ خود آن مرحوم پیدا شده است و از این بنده خواست که مقاله‌ای درباره معرفی این نسخه بنگارم. من نیز با کمال میل پذیرفتم و اینک این نوشتار را تقدیم می‌دارم:
حضرت ابوطالب علیه السلام به‌اصطلاح جزء شاعران مُخَضرَم[3] بود که هم دوره جاهلیت و هم دعوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را درک کرده بود.

اربعينيات در فضايل اميرمؤمنان علیه السلام

يكى از سنّت هاى پسنديده و خدمت هاى شايسته كه از دير زمان تا كنون بين محدثان و عالمان شريعت و سالكان طريقتْ معمول بوده است، اهتمام ورزيدن به تأليف آثارى با عنوان هايى مانند «اربعين»، «الأربعون حديثاً»، و آوردن چهل حديث درباره يك موضوع يا موضوع هاى گوناگون است. علّت خلق آثار پُرشمار خطّى و چاپى از اين دست، وارد شدن احاديث مستفيض، بلكه متواتر از طريق عامّه و خاصّه است كه در آنها، حفظ چهل حديث، فراوانْ توصيه شده است. [1] در يكى از اين رواياتْ آمده است كه رسول خدا فرمود:
هر كس از امّت من چهل حديث از آنچه در امور دين به آنها نيازمند است، حفظ كند، پروردگار در روز رستاخيز، او را فقيهى (دين شناسى) دانشمند بر مى انگيزد. [2]
اين ذخاير بسيار ارزشمند كه بخشى از منابع حديثى فريقين را به خود اختصاص داده است، [3] كمك شايانى به اشاعه حديث و فرهنگ اسلامى كرده است.