صلح امام حسن علیه السلام (1)

این نوشتار به خواست خداوند متعال بر آن است تا واکاوی عمیق تری نسبت به شرح چرایی و چگونگی صلح امام حسن مجتبی علیه السلام داشته باشد.

تحليلي بر صلح امام حسن علیه السلام

مقاله حاضر، تحلیلی است از ماجرای صلح امام حسن (ع) با معاویه، در آغاز این مقاله، چشم‌انداز کلی پیمان صلح و مواد پنج‌گانه آن بیان گردیده و آنگاه به تحلیل آن در دو مرحله: 1. اسباب و عوامل صلح 2. اهداف و نتایج صلح پرداخته شده است. در قسمت اول، عوامل داخلی نظیر تعداد سپاهان، عناصر متضاد و ناهماهنگ، عافیت‌طلبی و نیز برخی از عوامل خارجی موردبررسی و تحلیل قرار گرفته است و در قسمت دوم، افشای چهره کفرآمیز معاویه و باند اموی به‌عنوان یکی از اهداف امام تبیین گردیده است. در این قسمت ضمن بیان قرائنی، نشان داده شده که سیاست مدبرانه امام در پذیرش صلح، برترین تصمیمی بوده است که امام به‌واسطه آن، مقدمات زوال دشمن را فراهم نموده است.

تاکتيک‌هاي عمليات رواني مؤثر در شکل‌گيري صلح امام حسن علیه السلام

ابعاد رواني و جسمي وجود انسان ضرورت كاربرد دو قدرت شمشير و فكر ـ اقدام مستقيم نظامي و عمليات رواني ـ را در جنگ‌ها براي كسب پيروزي بر دشمن مطرح ساخته است. عملیات رواني به‌مثابه اقدامي در جهت تأثير بر ذهن و عواطف آدمي براي ايجاد تغيير در رفتار او پا به‌پای رزم نظامي بلكه مقدم بر آن با حوزه‌ی نظامي گسترده و حوزه‌ی مكاني فراگير و همه‌جانبه صورت مي‌گيرد. طبق آيات و روايات عملیات رواني در دو جبهه حق و باطل ابتدا از سوي دشمنان پيامبران الهي و ائمه معصومين (ع) در ابعاد گوناگون و متنوع طرح‌ريزي و اجرا شد، اما با آغاز رسالت پيامبر اكرم (ص) به‌ویژه در دوران حكومتشان در مكه و در پوشش تهاجمي همه‌جانبه و گسترده (به‌کارگیری همه تاكتيك‌ها) براي نفي دعوت پيامبر اسلام (ص) و خاموش كردن نداي حق‌طلبي و عدالت‌خواهي او به كار گرفته شد كه قرآن از آن با عناويني چون كيد و مكر و … نام مي‌برد. در این دوران به دلیل نوظهور بودن اسلام و شور و هیجان مسلمین، عملیات روانی دشمنان کاربرد مورد انتظار آنان را نداشت، لیکن با رحلت پیامبر اکرم (ص) منافقین، کفار و مشرکین با توجه به تجربه‌ای که از این شیوه‌ی جنگ داشتند به‌صورت گسترده علیه جبهه حق استفاده کردند. یکی از مقاطعی که این جنگ توسط جبهه کفر به‌صورت وسيع، پيچيده و باظرافت به‌کارگیری شد و تأثیر چشمگیری در جبهه حق داشت دوران امامت و خلافت امام حسن مجتبی (ع) بود. اين حادثه تلخ، جهان اسلام را از دو بُعد وضعيت روحي رواني امت اسلام در آن دوران و روحيات معاويه به‌عنوان طراح و مجري اين جنگ موردبررسی قرار مي‌دهد. گفتنی است نوشتار حاضر که نتیجه یک طرح پژوهشی است، ماهیتی توصیفی- تحلیلی داشته و داده‌های موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از تارنماهای اینترنتی گردآوري شده است.

گذری در نصوص امیرالمؤمنین علیه السلام بر امامت امام حسن مجتبی علیه السلام

نويسنده در پاسخ به نامه و درخواست دكتر محمد حميد الله حيدرآبادى در سال 1387 قمرى، نصوص امامت امام اميرالمؤمنين (ع) بر امامت امام حسن مجتبى (ع) را در چند گروه نقل مى‌كند: اوّل، اخبار کلی امامت؛ مانند حديث ثقلين و سفينه. دوم، اخبارى كه نصب بر امامت دوازده امام را به‌اجمال مى‌رساند. سوم، اخبارى كه نام دوازده امام را به‌صراحت ياد مى‌كند. چهارم، اخبارى كه به‌طور خاص مربوط به حسنين (ع) است. پنجم، اخبارى كه در كلمات امام حسن مجتبى (ع) آمده است. منابع نگارنده مهم‌ترين منابع حديثى و تاريخى شيعه و سنّى است.

بررسی نیایش‌های امام مجتبی علیه السلام

يكي از راه‌های رسيدن به كمال، انجام عبادت و اطاعت خداوند است. از سويي عقل بشر مستقیماً نمی‌تواند به ماهيت تمام عبادات و چگونگی انجام آن پي ببرد؛ بنابراين ناچار است به معصومين (ع) رجوع كرده وبي کم‌وکاست شيوه آنان را به كار گيرد و در دعا و نيايش كه نوعي عبادت است بايد روش معصومين به كار گرفته شود. نيايش آن حالت روحي است كه ميان انسان و معبودش رابطه انس ايجاد كرده و او را در جاذبه ربوبي قرار می‌دهد، به تعبيري ديگر در آن هنگامي كه انسان موقعيت واقعي خود را در جهان باعظمت هستي درك می‌کند در حال نيايش به سر می‌برد. نیایش‌های امام حسن (ع) از زمره نیایش‌هایی است كه سرشار از معاني بلند و دريايي از معرفت است. معارفي كه هيچ انساني در زندگي خود از آن بی‌نیاز نيست. امام حسن مجتبي (ع) به‌عنوان مصداق قرآن ناطق در نیایش‌هایش به 3 محور: معرفت الهي، فضايل اخلاقي، دعا و مناجات اشاره دارند.

بررسی شیوه مناظرات انبیا و امام حسن (ع)

ائمه اطهار علیهم السلام در طول دو قرن حضور پس از رحلت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، همواره اسوه و سرمشق مومنین بودند. با توجه با این که سیره آنان باید همواره الگوی ما باشد، لذا بررسی و تحلیل زوایای گوناگون سیره ایشان ضروری به نظر می رسد. همچنین با وجود آن که ائمه هدی علیهم السلام، حجت خدای تعالی و نور واحدند و هدف مشترکی را دنبال می نمودند، امّا به واسطه شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دوران زندگی هریک از آنان که برحسب زمان و مکان با یکدیگر تفاوت داشته است، دارای خط مشی های متفاوت با یکدیگر بودند، از این رو آشنایی با ابعاد گوناگون شخصیت این نمایندگان الهی، برای سالکان راه حقیقت ضروری است.

امام مجتبی علیه السلام و تربیت فرزندان شجاع

این مقاله به سه نکته مهم درباره شخصیت حضرت مجتبی (ع) اشاره دارد: 1. صلح امام حسن (ع) زمینه‌ساز قیام عاشورا است و این دو حادثه مکمل همدیگرند. 2. پیشوای دوم همانند سایر امامان شیعه، شخصیتی کامل در تمام ابعاد و در علم و فضایل اخلاقی به‌ویژه شجاعت و سیاست است؛ 3. بسیاری از شخصیت‌های انقلابی و ظلم‌ستیز در تاریخ عصر اموی و عباسی از فرزندان امام مجتبی (ع) به شمار می‌آیند.

آداب معاشرت در كلام امام حسن مجتبى (ع)

ازآن‌رو كه توجه و بررسى در زندگى ائمّه اطهار (ع) به‌عنوان پيشتازان مسير كمال و سالكان حقيقى راه دوست، براى شيعيان متأسى بسيار حائز اهميت است و نيز به دليل آنكه انسان موجودى اجتماعى است و علم به آداب معاشرت در حسن معاشرت او بی‌تأثیر نمی‌باشد، بررسى كلام آن بزرگواران پيرامون اين مبحث لازم و ضرورى به نظر می‌رسد. تحليل مجموعه گفتار امام حسن مجتبى (ع)، به‌عنوان نمونه تمام‌عیار انسان كامل در باب آداب معاشرت، به‌طورقطع چراغ فروزانى براى دوست داران وصول به صراط مستقيم می‌باشد. هدف پژوهش، آشنايى با آداب معاشرت و سازوكارهاى آن در متون دينى با تأكيد بر كلام امام مجتبى (ع) است. تلاش در جهت كاربردى كردن آثار و دستاوردهاى حاصل اين تحقيق براى نسل جوان و آگاهى ايشان از «انديشه ناب امام حسن (ع)» به‌عنوان دومين راهبر دينى اين مقاله می‌باشد.

کارنامه ده‌ساله امام حسن مجتبی (ع) در مدینه منوره

کتاب «حقایق پنهان» نوشته محقق ارجمند احمد زمانی زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی علیه السلام را مورد بررسی قرار داده است. این کتاب که با مقدمه ای از حضرت آیت الله سبحانی و یک پیشگفتار آغاز می شود، مطالب متنوعی را در اختیار خواننده محترم قرار می دهد.