دلایل و زمینههای قتلهای سیاسی ـ مذهبی در جهان اسلام در قرون پنجم و ششم هجری با تأکید بر ایران

قتل غافلگیرانه یا ترور به مفهوم امروزی؛ یکی از محورهای مهم تاریخ تحولات سیاسی جهان اسلام و ایران در قرون پنجم و ششم هجری قمری است. منابع تاریخی این دوره، تعداد زیادی از این نوع قتلها را با انگیزههای مذهبی، سیاسی و اقتصادی ثبت کردهاند. شرایط سیاسی جهان اس÷لام و پیدایش نهضت اسماعیلیه نزاری و در پی آن تأسیس حکومت به دست حسن صباح موجب گردید تا یکی از بی نظیرترین و در عین حال شدیدترین دورههای قتلهای سیاسی ـ مذهبی در تاریخ ایران و اسلام، با پیآمدها و نتایج بسیار و در ابعاد و زمینههای مختلف شکل بگیرد. قتل گروههای مختلفی از صاحبان قدرت مانند خلیفه، سلطان، وزیر، امیر و فقها یکی از مشخصههای این نوع قتلها در این دوره است. پژوهش حاضر با بهرهگیری از منابع متقدم، همراه با روایتی دقیق و صحیح از قتلها به دلایل و زمینههای وقوع آنها توجه میکند و در نهایت آمار و فراوانی آن را در جدولها و نمودارهایی به تصویر میکشد.
اندیشه هاى حسن صبّاح در باب امامت و حجّت

این پژوهش ضمن بررسى نوآورىهاى مذهبى حسن صبّاح، به نقش وى در بنیان نهادن دعوت جدید اسماعیلى و بحث از آراى او دربارهى جایگاه امام در سلسله مراتب این آیین و ضرورت تعلیم از امام، همچنین تأثیر این اصلاحات مذهبى در جامعهى اسماعیلى ایران و چگونگى قرار گرفتن این داعى اسماعیلى در رهبرى جنبش نزاریان مىپردازد.
یافتههاى این پژوهش بیانگر آن است که حسن صبّاح با ارائهى آموزههاى تازهى مذهبى، ضمن اصلاحات بنیادىِ ساختارِ این آیین، آن را با مقتضیات سیاسى و اجتماعى آن عهد هماهنگ ساخت. این رویکرد مصلحتجویانه و عمیقاً مذهبى سبب شد تا تعالیم این داعى تحت عنوان «دعوت جدید» شهرت پیدا کند. وى به یارى این اندیشههاى تازه، ضمن متحد ساختن نزاریان ایران، نیرو و آرمانهایى تازه بدانان داد و با رهبرى خویش، در مقام «حجت» امام غایب، جامعهى نزارى را به سمت کسب توانمندىهاى سیاسى نیز سوق داد.