مقایسه ساختار و برنامه های مراکز آموزشی جهان اسلام (تا پایان قرن هفتم هجری) و اروپای قرون وسطا

جدای از موارد قطعی تأثیرگذاری فرهنگ و تمدن اسلامی بر غرب، مشابهت ها و تفاوت هایی میان برخی ابعاد فرهنگی و تمدنی این دو تمدن وجود دارد. در تحقیق‌های جدید و کتاب‌های تاریخ علم و تمدن به نکته‌های فراوانی در این زمینه اشاره شده است ولی مسئله اصلی این نوشتار تبیین وجوه اشتراک و افتراق جهان اسلام و اروپا در نظام و برنامه های آموزشی، شیوه های تدوین، ضوابط حاکم بر امر آموزش و مواد درسی است. به نظر ‌می‌رسد با توجه به وجوه اشتراک جهان اسلام و اروپا در این موارد و به دلیل تقدم زمانی تحولات جهان اسلام و راههای مختلف تعامل علمی و فرهنگی مسلمانان و اروپائیان، نظام و مراکز آموزشی مسلمانان تأثیر مثبت و عمیقی بر رشد آموزش در اروپا داشته است.

دلایل و زمینه‌های قتل‌های سیاسی ـ مذهبی در جهان اسلام در قرون پنجم و ششم هجری با تأکید بر ایران

قتل غافل­گیرانه یا ترور به مفهوم امروزی؛ یکی از محورهای مهم تاریخ تحولات سیاسی جهان اسلام و ایران در قرون پنجم و ششم هجری قمری است. منابع تاریخی این دوره، تعداد زیادی از این نوع قتل‌ها را با انگیزه­های مذهبی، سیاسی و اقتصادی ثبت کرده‌اند. شرایط سیاسی جهان اس÷لام و پیدایش نهضت اسماعیلیه نزاری و در پی آن تأسیس حکومت به دست حسن صباح موجب گردید تا یکی از بی نظیرترین و در عین حال شدیدترین دوره‌های قتل‌های سیاسی ـ مذهبی در تاریخ ایران و اسلام، با پی‌آمدها و نتایج بسیار و در ابعاد و زمینه‌های مختلف شکل بگیرد. قتل گروه‌های مختلفی از صاحبان قدرت مانند خلیفه، سلطان، وزیر، امیر و فقها یکی از مشخصه­های این نوع قتل‌ها در این دوره است. پژوهش حاضر با بهره­گیری از منابع متقدم، همراه با روایتی دقیق و صحیح از قتل‌ها به دلایل و زمینه­های وقوع آن‌ها توجه می‌کند و در نهایت آمار و فراوانی آن را در جدول‌ها و نمودارهایی به تصویر می‌کشد.

کتب جغرافیاى عمومى و سفرنامه ها در جهان اسلام

در فاصله قرن هاى دوم تا چهارم هجرى, سیر و سفر در میان مسلمانان, رواج بسیارى یافت. فریضه حج و کنجکاوى علمى, از جمله انگیزه هاى آنان براى جهانگردى و سیر در آفاق بود. در این نوشتار سعى شده است تا با کندوکاو در نخستین منابع جغرافیایى اسلامى, توصیفى اجمالى از مهم ترین سفرهاى جغرافیادانان و سفیران مسلمان, به دست داده شود.

خدمات امام علی علیه السلام

اميرمؤمنان(عليه السلام) در دوره خلافت خلفاي سه گانه و در طول دوره 25 ساله، چه خدماتي را به جهان اسلام ارائه نمودند؟

جاهلیت در نگاه سلفیه جهادی و اثرات سوء آن بر جهان اسلام

واژه «جاهلیت» یکی از مهم‌ترین مبانی به کار گرفته‌شده در سلفیه جهادی است. اوج بار معنایی این واژه در دوره زمانی پس از سید قطب است که بر آن، اثراتی همچون گسترش گروه‌های تکفیری، جنگ‌های مذهبی، اسلام‌هراسی در غرب – که باعث تنزل اسلام در چشم مردم جهان و نشان‌دادن اسلام به ‌عنوان دین خشونت است- بار شده است. از جمله مهم‌ترین این گروه‌ها، گروه تروریستی جماعة المسلمین، جماعة الجهاد، القاعده و داعش است که هر یک از مفهوم جاهلیت برای رسیدن به اهداف خود استفاده، و احکام خاص خود از جمله تکفیر را بر آن مترتب کرده‌اند. جاهلیتی را که گروه سلفیه جهادی مطرح و درنتیجه احکامی بر آن مترتب کرد باعث لطمات جبران‌ناپذیری، همچون کشتار مسلمانان بی‌گناه، ویرانی و عقب‌افتادگی جوامع اسلامی، جنگ‌های داخلی، اسلام‌هراسی، بر جهان اسلام شد که باید سالیان متمادی بگذرد تا بتوان گوشه‌ای از آن را ترمیم کرد.

جریان شناسی سلفیان و وهابیت و نقش آنان در جهان اسلام (مصاحبه)

هر چند مبانی اندیشه سلفی به گذشته برمیگردد اما در یک قرن گذشته نقش مهمی در تحولات جهان اسلام داشته است. در این حال در این راستا برای شناخت بیشتری جریان شناسی سلفیان و نقش آنان در جهان اسلام و همچنین آینده آن گفتگویی با دکتر سید مهدی علیزاده موسوی کارشناس اندیشه های اسلامی و وهابیت انجام داده ایم که بخش نخست آن تقدیم میگردد. دکتر موسوی رئیس پژوهشکده حج و زیارت و صاحب کتاب هایی همانند سلفی گری و تبارشناسی وهابیت است. واژگان کلیدی: جریان شناسی سلفیان، جریان شناسی وهابیت، نقش سلفیان در جهان اسلام، رابطه سلفی گری با وهابیت، اندیشه سیاسی سلفی ها، آینده جایگاه سلفی ها در جهان اسلام، تقسیم بندی های سلفیان.

وحدت؛ راه‌حل برون‌رفت جهان اسلام از معضلات

وحدت نسخه اصلی و دوای شفابخش امروز جهان اسلام است که در آتش تفرقه و کینه‌توزی‌ها می‌سوزد و دشمنان اسلام، این آتش را شعله‌ورتر می‌کنند و مال و جان مسلمانان در این معرکه در حال از بین رفتن است.

سازمان کنفرانس اسلامی و نقش آن در گسترش وهابیت

سازمان کنفرانس اسلامی بزرگترین سازمان، بعد از سازمان ملل متحد است که 57 کشور عضو آن اند و بیش از 40 سال از تأسیس این سازمان از می گذرد. با توجه به نفوذ عربستان در این سازمان و سرمایه گذاری این کشور در کشورهای اسلامی این فرصت برای آل سعود به وجود آمد به عنوان حامی اسلام و منادی وحدت زیر لوای اسلام، از راه انتشار وهابیت، نفوذ خود را بین کشورهای اسلامی گسترش دهد.