برچسب: جزیرة العرب

تفاوت قشربندی اجتماعی در مناطق شمالی و جنوبی جزیرة العرب و منطقه حجاز در آستانه ظهور اسلام

قشربندی اجتماعی در جزیرة العرب قبل از اسلام، متأثر از نظام قبیله‌ای و سنت‌های حاکم بر آن، سلسله مراتبی پلکانی داشت. این قشربندی در مناطق شمالی و جنوبی، با توجه به توسعه سازمان اجتماعی و همچنین رشد سیاسی و اقتصادی این مناطق، تفاوت‌هایی با قشربندی منطقه حجاز یافت. این مقاله می‌کوشد با رویکردی توصیفی ـ تبیینی و با بهره‌گیری از منابع مربوط به دوره جاهلیت، تاریخ‌های عمومی، تاریخ‌های محلی، کتب رجالی و جغرافیایی این تفاوت را بررسی کند. بر اساس این پژوهش، توسعه نظام قبیله‌ای و سیاسی مناطق شمالی و جنوبی و رشد اقتصادی آن‌ها، بر نحوه توزیع ثروت، قدرت و منزلت مؤثر بوده و سبب شده است که اقشار اجتماعی این مناطق در لایه‌های بالایی و میانی، متفاوت از قشربندی اجتماعی در منطقه حجاز باشد.

مسیحیت درحجاز و غرب جزیرة العرب مقارن ظهوراسلام

سه دین اسلام، مسیحیت و یهود از یک خانواده بوده و به عنوان آیین‌های سامی خوانده شده اند، ولی در متون اسلامی تأکید شده است که دین اسلام کامل کننده دو دین پیش از خود است. از این رو بررسی موقعیت مسیحیت و دامنه نفوذ آن در جزیرة العرب به ویژه بخش غربی آن و حجاز مقارن ظهور اسلام ازاهمیت خاصی برخوردار است. زیرا آگاهی از آن به درک بهتر بسیاری از حوادث صدر اسلام، خاصه تعامل مسیحیان با پیامبراکرم(ص) و مسیحیت شناسی قرآن کریم کمک می‌کند. ازاین رو نگارنده دراین مقاله بر آن است تا اطلاعاتی از نحوه نفوذ مسیحیت و موقعیت آن در حجاز به دست دهد. هرچند برای گسترش مسیحیت در حجاز راه‌های متعددی وجود داشته، اما دراین مقاله به ورود مسیحیت به حجاز از نواحی شمال غربی (بصری)، غرب (حبشه) و جنوب غربی (نجران) پرداخته شده و ثابت شده است که مسیحیت در سده ششم میلادی و مقارن ظهوراسلام در حجاز حضوری به نسبت قوی داشته است.

جغرافیای تاریخی کوفه 

در دوره خلافت خلیفه دوم، مسلمانان که هدف فتح ایران را در سر داشتند، به دنبال محلی بودند که علاوه بر نزدیکی به مرز ایران، از نظر آب و هوایی، مطلوب ساکنین جزیرة العرب باشد؛ از این رو سعدبن ابی وقاص پس از مکاتبه با خلیفه دوم، به سلمان فارسی و حذیفة بن الیمان ماموریت […]

ماجرای اخراج یهودیان خیبر از جزیرة العرب

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله پس از فتح خیبر، به درخواست یهودیان آنجا به آنان اجازه داد در اراضی خیبر به کار پرورش نخل که در آن مهارت داشتند، ادامه دهند و در عوض، نیمی از محصول خرما و زراعت خیبر را برای خود بردارند و با آنان معاهده ای بست و به ایشان درباره جان و مال و اراضی‌شان امان داد. در دوره خلیفه دوم، عمر با استناد به حدیثی که به پیامبر صلّی الله علیه و آله منسوب می‌کرد، مبنی بر اینکه «دو دین با هم در جزیرة العرب جمع نمی‎شوند»، یهودیان حجاز، از جمله اهالی خیبر را به شام تبعید کرد و اراضی و نخلستان‌های خیبر را بار دیگر تقسیم نمود.

در این نوشتار در ابتدا به نقل این ماجرا از کتب اهل سنّت و به نقد و تحلیل آن می پردازیم.