جريان نفاق و سر آغاز آن در تاریخ اسلام

جريان نفاق چگونه در جامعه اسلامى آغاز گرديد؟ و آيا اين جريان در جايى از تاريخ زندگى مسلمانان پايان پذيرفته است؟
يك نظريه مشهور مى گويد: «جريان نفاق با مهاجرت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به مدينه و تشكيل دولت اسلامى در اين شهر آغاز شد.»؛ و اين جريان تا واپسين روزهاى زندگى پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم ادامه يافت.