جایگاه علمی و دینی مردم نجد در دوران محمد بن‌عبدالوهاب

محمد بن‌عبدالوهاب با کمک محمد بن‌سعود جنبش وهابیت را در منطقه نجد عربستان بنا نهاد. او با تکفیر مسلمین راه را برای قتل و غارت‌ها و جنگ‌های ابن‌سعود علیه مسلمانان نجد باز کرد. موافقان محمد بن‌عبدالوهاب به پیروی از او و برای توجیه اقدامات جنگ جویانه اش، قائل به مشرک و جاهل بودن مرم نجد در دوران او می باشند. در مقابل، مخالفان ابن‌عبدالوهاب این فکر را زیربنای مشروعیت بخشیدن به قتل و غارت‌های وهابیون می دانند و با شواهدی که ذکر می-کنند، فهمیده می شود که حکم به کفر و جهل مردم نجد وسیله‌ای برای دستیابی به قدرت سیاسی و اجتماعی و دستاویزی برای انتقام از مردمی بود که زیر بار سخنان او نرفتند. در این مقاله به بررسی وضع علمی دوران محمد بن‌عبدالوهاب از منظر موافقان و مخالفانش می پردازیم.

تناقضات ابن عبدالوهاب در مسئله تکفیر مسلمین

ابن­ عبدالوهاب برای تکفیر مسلمین ادله ای را اقامه کرده است که در این مقاله بعد از بیان ادله ابن­عبدالوهاب، تناقضات موجود در آنها بیان شده و در نهایت اثبات گردیده است که این ادله با وجود هزینه های جانی و مالی برای اسلام، دچار فاحش ترین اشکال یعنی تناقض است. این تناقضات با سه عنوان مختلف (1. مقلد یا مجتهد؛ 2. جواز استغاثه به مخلوق فیما یقدر علیه؛ 3. تکفیر اجماعی یا اجتهادی) به اثبات رسیده است. مراد از تناقض این است که محمد بن عبدالوهاب در اصل معتقدات خود گرفتار تناقض شده است.