بررسی بن مایه های تاریخی نمایش مذهبی در ایران

نمایش مذهبی یکی از مؤلفه‌های فرهنگی دیرینه تاریخ ایران است. در فرهنگ تشیع، نمایش مذهبی یا به عبارت مصطلح آن، تعزیه به عنوان یکی از مراسم عزاداری برای شهادت سیدالشهدا ابی عبدالله الحسین(ع) شناخته می‌شود. پس از شهادت مظلومانه امام حسین(ع)، مسلمانان به خصوص شیعیان با برپا کردن مراسم سوگواری برای زنده نگه داشتن فلسفه قیام امام حسین(ع) کوشیده‌اند. در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه‌ای، قدمت نمایش مذهبی در ایران، تاریخ پیدایش تعزیه در ایران و چگونگی کاربری تکیه‌ها و حسینیه‌ها در ایّام سوگواری بررسی می‌شود.

تشکل هاى مذهبى:مجالس روضه خوانى به روایت تاج واعظ

روضه خوانى و انعقاد مجالس روضه میان شیعیان ایران از جایگاه خاصى برخوردار است که در روزگار حکمرانى قاجاریان و به ویژه دوران زمامدارى ناصرالدین شاه رونق به سزایى یافت و بیش از پیش مرسوم شد. از اوان مشروطیت بر اثر آشنایى با افکار نو و توجه بیشتر به امور سیاسى و اجتماعى از درون مجالس روضه خوانى, تشکل هاى مذهبى ـ سیاسى شکفته شد و پس از وقایع شهریور 1320 به بار نشست. با این همه به نقش اجتماعى روضه خوان ها و واعظان که مجرى مجالس روضه خوانى بوده و با عامه مردم ارتباط تنگاتنگ داشته اند کمتر توجه شده است.
در این نوشتار کوشش شده با سیرى در کتاب دره التاج و مرقاه المعراج, تإلیف یکى از روضه خوانان بنام, ضمن آشنایى با آرا و افکار مولف, تصویرى از مجالس روضه خوانى ارائه گردد.