شکل گیرى دولتهاى خارجى مذهب در شمال افریقا
در دوران اوج گیرى نهضت هاى فکرى و سیاسى در تاریخ صدر اسلام و به خصوص دوران انتقال قدرت از بنى امیه به بنى عباس یکى از فرقه هاى تأثیرگذار در تاریخ این دوره – که معمولاً با نام «خوارج» شناخته مىشود – توانست در برخى از نقاط حاشیهاى یا دور دست جهان اسلام گوش هایى شنوا و دلهایى پذیرا براى اندیشه هاى خود به دست آورد. یکى از این سرزمینها افریقاى شمالى بود که در آن، خوارج عرب و موالى خارجى مذهب توانستند بخشى از بربرها را با خود همراه سازند و پس از گذار از سه مرحله: دعوتگرى، انجام شورش هاى مقطعى و گستراندن دامنه شورش ها حکومت هایى براى خود به وجود آورند.