برچسب: بلاغت

کارگاه فلسفه بلاغت

روز چهارشنبه مورخ 13 آذر 1398، «نشست های پیش همایش علامه میرداماد» در مدرسه علمیه امام خمینی(ره) تهران برگزار گردید؛ در یکی از جلسات این نشست موضوع «کارگاه فلسفه بلاغت» برگزار گردید که مشروح این جلسه تقدیم حضورتان می گردد.

تعریف فصاحت و بلاغت

لطفاً به همراه تعریف فصاحت و بلاغت، نمونه‌هایی از رعایت این قوانین را در قرآن نشان دهید.

جلوه های بلاغت در کلام پیام آور عاشورا، حضرت زینب (سلام اللّه علیها)

بخشي از كمالات و سجاياي زينب كبري(س) در بلاغت و فصاحت سخن او قرار دارد هدف از آن، روشني و همه‌فهمي سخن، سلاست در آن، انتخاب لفظ و معناي درست است. سخن زينب نثري است چون نظم؛ براي شنوندگان مفهوم است و براي نكته‌سنجان در مرحله عالي ارزش؛
از نظر تأليف و تركيب كلام بسيار فنّي و ادبي و از نظر ظاهر بسيار ساده است و در عين حال، توان ابداع شبيه آن بسيار سخت است. او فصيحه و بليغه است و نمونه سخنان موجود او بهترين گواه بر اين مدّعاست.سخنان او شورانگيز، در نهايت فصاحت و بلاغت، با احاطه به آيات قرآن و با نگاه ژرف به حقايق ديني بود و از نظر برهان و استدلال، همگان را حيرت‌زده كرد. آثار بعدي اين سخنان بيداري مردم غفلت‌زده و هوشيار كردن جامعه خفقان‌زده بود.

نقش فنون بلاغت در فهم متون دینی

شناخت فنون بلاغت در فهم متون ديني، از اهمّيّت خاصّي برخوردار است. معصومان: سخنوران زبردستي بودند كه با تكيه بر اصول و قواعد بلاغت، مقاصد خود را ايراد فرموده‌اند. غفلت از شناخت قواعد معاني و بيان در آموزه‌هاي ديني، موجب كج‌فهمي مقاصد حقيقي و راويان معصوم خواهد شد.
در اين نوشتار، مطابقت با مقتضاي حال و علوّ مضمون، از ميان قواعد علم معاني، گلچين شده و در روايات به بحث نهاده شده است. همچنين از قوانين فنّ بيان، به استعاره و تشبيه و نيز كنايه و تعريض پرداخته شده است.

جلوه های بلاغت علوی در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید

شرح ابن ابى الحديد معتزلى از جمله شروح نهج‌البلاغه است كه به جنبه ادبى و بلاغى نهج‌البلاغه توجه ويژه كرده است. مؤلف آن می كوشد تا با اتّكاء به منطق ادبى، علاوه بر اثبات اصالت نهج‌البلاغه، جلوه هاى گوناگون بلاغت را در سخنان اميرالمؤمنين (ع) نشان دهد و از اين طريق، تفوّق كلام امام(ع) را بر سخنان ديگر خطبا و بلغاء مبرهن سازد.

تحقیق در وجه اعجاز قرآن کریم

اغلب مفسّران و دانشمندان علوم قرآنى در وجه اعجاز قرآن كريم بحث كرده‌اند. برخى از ايشان بر جنبه هاى بلاغى و لفظى تأكيد كرده‌اند و برخى ديگر بر جنبه هاى معنوى و محتوايى. اشكالاتى كه در بحث اعجاز بلاغى وجود دارد، يكى اين است كه چرا لفظ اعجاز در قرآن كريم استعمال نشده است و آيا اطلاق اين لفظ بر آيه و بيّنه رواست ؟ ديگر آنكه چرا در قرآن كريم و احاديث ائمه طاهرين :به وجه فصاحت و بلاغت اشاره‌اى نشده و بجاى آن از اوصافى مانند هدايت و نور و آيه و بينه و برهان و حجت و سلطان استفاده شده است؟ جنبه هاى معنوى و محتوايىِ اعجاز قرآن كريم، نسبت به جنبه هاى بلاغى و لفظى، از اهميت بيشترى برخوردار است و بعضى از علماى شيعه بر آن تأكيد فراوان كرده‌اند.