العالم بزمانه …
آیت‌الله حاج شیخ مهدی مازندرانی، خاطره‌ی عجیب زیر را از یک ژنرال انگلیسی در اوایل جنگ جهانی (سال 1914 میلادی) نقل می‌کند: دستور رسید که شیعیان نجف را با ما خوب کنید و برای این کار، توجّه عالم بزرگ نجف، آیت‌الله سیّد محمّد کاظم یزدی، را به [سوی] ما جلب کنید. ژنرال انگلیسی که برخورد […]
مرجع عام شیعیان جهان
مرحوم حاج سیّد عبدالعزیز طباطبایی، ضمن اشاره به فقر و مناعت عجیب سیّد در دوران تحصیل در یزد، اظهار داشتند: یکی از روحانیون کهنسال یزد که در ایام طلبگی سیّد در مدارس آن شهر را (به مباحثه یا صِرفِ معاشرت) درک کرده بود برای آقا سیّد حسین طباطبایی (متوفی 1386 ق)، فرزند حاج سیّد محمود […]
زبانزد زهد و قداست در حوزه نجف
آیت‌الله حاج آقا موسی شبیری، مرجع بزرگ معاصر، در گفتگو با حقیر (مورخ 11 مهر 79)، یکی از خصوصیات مثبت صاحب عروه را «تقوا»ی ایشان شمرده و اظهار داشتند: آقای سیّد علی لواسانی می‌گفت: آقا سیّد احمد خوانساری[1] خیلی به تقوای مرحوم سیّد معتقد بود. آقای خوانساری، که خود در زهد و تقوا، مسلّم روزگار […]
تقدّس سیّد
آیت‌الله العظمی بهجت رحمه الله، داستان عجیبی را راجع به سیّد نقل می‌کند که گویای حرمت شگرف آن بزرگمرد به ائمّه‌ی دین (علیهم السلام) و میراث علمی گرانقدر ایشان است: طلبه‌ای پس از پایان تحصیلات می‌خواست از حوزهی علمیه‌ی نجف به ایران مسافرت کند. نزد آقا سیّد محمّد کاظم یزدی ـ رحمه الله ـ رفت […]
نیست پیغمبر ولی دارد کتاب
از بین تألیفات سیّد، مهم‌ترین و معروف‌ترین آن‌ها کتاب «العروة الوثقی» است که تمامی فقیهان قلّه‌پوی شیعه در سده‌ی اخیر بر آن حاشیه زده‌اند و نیز شخصیّت‌های بزرگ، به گونه‌های مختلف، به شرح و تفصیل آن همّت گماشته‌اند. اقبال صاحب نظران به نگارش شرح بر عروة الوثقی تا آن‌جا است که به گفته‌ی برخی از […]
فهرست بلند شاگردان سیّد
در فهرست بلند شاگردان سیّد، که فوقاً گذشت، با سرآمدان رشته‌های گوناگون دانش روبرو می‌شویم. از مراجع بزرگواری چون سیّد ابوالحسن اصفهانی و حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی، که زعامت عامّ جهان تشیع به نام آنان رقم خورد، تا فقیهانی چون حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و یارانش سیّد محمد حجّت کوهکمری، سیّد محمّد تقی […]
تفاوت درس صاحب عروه و صاحب کفایة
آقای آخوند، اصولش خوب بود، فقهش هم خوب بود. منتها دأب ایشان غالباً این بود که به نحو موجَز درس داده و قواعد کلی را بیان کنند، ولی سیّد بحث را گسترش می‌داد و تشقیق شقوق و تفریع فروع می‌کرد. آقای آسیّد عبدالهادی شیرازی، مرجع مشهور[1]، از من پرسیدند که: شما بحث «وقف» آخوند را […]
شناگر قهّار
مرحوم آیت‌الله حاج شیخ حسین لنکرانی نیز داستانی از ذهن جوّال صاحب عروه نقل می‌کرد که زمانی که این بنده (علی ابوالحسنی) آن را برای مرحوم حاج سیّد عبدالعزیز طباطبایی (حفید سیّد) نقل کردم، ضمن تصریح به مهارت بسیار سید در کار شنا، صحت آن را تأیید کردند. لنکرانی می‌فرمود: مرحوم سیّد روزی با جمعی […]
گواهی مراجع عصر به برتری رسید
آیت‌الله حاج سیّد موسی شبیری به نقل از مرحوم حاج سیّد عبدالعزیز طباطبایی اظهار داشتند که: آقا ضیاء عراقی، با آن‌که شاگرد آخوند بود، سیّد را بر ایشان ترجیح می‌داده و در پاسخ به سؤال دیگران که: «از سیّد و آخوند، کدام یک مقدم‌اند»؟ می‌گفته است: آسیّد محمّد کاظم، مقدّم ( یا اعلم) است. به […]
کار کردن هم لازم دارد
در گفتگویی که این بنده راقم سطور در مهر ماه 1379 شمسی با حضرت آیت‌الله حاج آقا موسوی شبیری زنجانی (مرجع بزرگ معاصر) پیرامون خصال و خصوصیات مرحوم صاحب عروه داشتم، ایشان فرمودند: مرحوم آقا سیّد محمّد کاظم یزدی چند خصوصیت مثبت داشته است، از جمله آن‌که: از نوابغ فقه بوده و علمیّتش قابل انکار […]
حدّت ذهن و جولان اندیشه
داستان زیر نیز نمونه‌ای از جولان ذهن و گستره‌ی اطلاعات سیّد در حوزهی گسترده‌ی دانش فقه را به نمایش می‌گذارد. مرحوم آیت‌الله حاج سیّد مهدی اخوان مرعشی ( از شاگردان برجسته‌ی آیات عظام: حجّت کوهکمری، سیّد احمد خوانساری، بروجردی، حکیم و خویی، و از اعلام مقیم قم) در گفتگو با این جانب ( مورخ 22 […]
آخر قدری علم معقول هم بخوانید
قرائن نشان می‌دهد که سیّد، با فلسفه هم ناآشنا نبوده است. مرحوم آقا نجفی قوچانی، که به دلایلی (از جمله، تعصب نسبت به مشروطه) با صاحب عروه سرگران بوده، مدّعی است که سیّد وی را از تحصیل فلسفه بر حذر داشته است: فلسفه «نباید بخوانی که مطالبشان ناحق و باطل صرف است و لااقل اگر […]