انسان – برگه 7

انسان در عالم ذرّ: آراء و اقوال قرن 11-13

معرفت خدا در عالم ذر و اقوار بر معرفت از مباحثى است كه در آيات و روايات مطرح شده و انديشمندان بزرگ پيرامون معرفت و ميثاق در عالم ذر آراء و اقوال خود را بيان كرده‏اند.در اين نوشتار، نظريه‏هاى 15 نفر از دانشمندان قرن‏هاى يازده تا سيزده از شيخ بهايى (م. 1030 ق.) تا سيد عبداللَّه شبر (م. 1242 ق.) نقل شده و در ذيل اين نظريه‏هاى مباحثى همچون تفاوت عالم ذر با عالم ارواح، اخذ ميثاق ربوبيت و ولايت، تقدم خلقت روح بر بدن، مثل افلاطونى، شبهه‏هاى مرتبط با عالم ذر، اخذ ميثاق از همه موجودات نقد و بررسى شده است.

انسان در عالم ذرّ: آراء و اقوال دانشمندان قرن 4 تا 8

عالم ذرّ يكي از مراحلي است كه انسان قبل از ورود به اين دنيا پيموده است. انسان در عالم ذرّ، خداي خود را شناخته و به وحدانيّت او شهادت داده است. در اين گفتار، ديدگاه‌هاي هفت تن از بزرگان شيعه از قرن چهارم تا هشتم بررسي و نقد شده است.

انسان در عالم ذرّ: نتایج و تواتر روایات

نويسنده در اين مقاله، نتايج به دست آمده از آيات و روايات عالم ذرّ را در بيست عنوان، عرضه مىكند. وى سپس خاطرنشان مىكند كه براى فهم ارتباط برخى از روايات به عالم ذرّ، بايد آنها را در كنار يكديگر نهاد و به آنها به شكل يك مجموعه نگريست.
توجّه به ساختار منظّم روايى درباره چگونگى خلقت انسان، به عنوان شرط لازم فهم درست آيات و روايات خلقت، نكته ديگرى است كه نويسنده بدان اشاره مىكند. وى در پايان، تواتر روايات عالم ذرّ را براساس بيان هفت تن از فقهاء و محدّثان، نشان مي‌دهد.

انسان در عالم ذرّ: روایات اهل بیت (علیه السّلام)

عالم ذرّ يكي از مراحلي است كه انسان قبل از ورود به اين دنيا، پيموده است. انسان در عالم ذرّ، خداي خود را شناخته و به وحدانيّت او شهادت داده است. در اين گفتار، روايات مربوط به عالم ذرّ مورد بحث قرار گرفته و نكات آنها استخراج شده است.

انسان در عالم ذرّ: حقیقت و جایگاه قرآنی آن

انسان در عالم ذرّ ـ كه پيش از اين دنيا بوده ـ خداى خود را شناخته و در آزمونى بزرگ، به وحدانيّت او شهادت داده است. در اين گفتار درباره حقيقت اين عالم و تعدّد عوالم ذرّ سخن مي‌رود. همچنين شش آيه قرآن كه به عالم ذرّ اشاره دارد، مورد بحث قرار می گيرد.

انسان در عالم اظلّه و ارواح

خلقت روح قبل از بدن، از مباحث مهمّى است كه بسيارى از دانشمندان بزرگ شيعى درباره آن به بحث و بررسى پرداخته‌اند. آراء و نظريّههاى 12 نفر از انديشمندان شيعه از قرن 11 (ميرداماد 1041ق) تا قرن 13 (ملّا هادى سبزوارى) با استناد به احاديث خلقت ارواح قبل از ابدان، بيان و در مواردى نيز به اجمال، بررسى شده است.

حقيقت نفسى كه انسان با «أنا» به آن اشاره مىكند، جسمانيّة الحدوث بودن نفس و جهت نورانى و روحانى داشتن آن، ميثاق بر ولايت، ازلى بودن ارواح، تقدّم ذاتى نفس بر بدن و حدوث نفس با حدوث بدن، از جمله مباحثى است كه با توجّه به نظريّات دانشمندان، مطرح و بررسى شده است.÷

انسان سالم از دیدگاه قرآن و حدیث

نويسنده در اين مقاله، مىكوشد تا بر مبناى تعاليم قرآن و عترت، از انسان سالم، تصوير روشنى ارائه كند. محور استنادات نويسنده، سخن ارزشمند امام صادق (ع) درباره لشكريان عقل و جهل، منقول در كتاب كافى است.
هدف از نگارش اين نوشتار، جلب توجّه هر چه بيشتر هدايت جويان به ويژگيهاى انسان سالم، معرّفى جايگاه عقل در رابطه با انسان سالم از منظر اسلام، رهنمودى براى به كارگيرى و بهره ورى افزونتر از گوهر الاهىِ عقل و سرانجام، بيانِ آثارى است كه به كار بستن عقل در آدمى، پديد مي آورد. از اين رهگذر، نشانه هاى حقّانيّت و درستى تعاليم كتاب و سنّت به خوانندگان يادآورى می شود.

انسان در عالم اظلّه و ارواح: آيات و احاديث

خداوند معرفت خود را به صورت فطرى، به انسان و بلكه به همه حيوانات عطا فرموده است. اين معرفت در عالم ذرّ و عالم ارواح به انسان عطا شده است. خلقت ارواح قبل از اجساد، با استناد به روايت بررسى شده و پس از بيان تواتر روايات، نكتههايى به عنوان نتيجه بررسى روايات، ذكر شده است.فرقه فرقه بودن ارواح با توجّه به عبارت «الأرواح جنود مجنّدة» تبيين و معناى جنود مجنّده بررسى شده است، نظريّات استاد مصباح درباره اين روايات، بيان و نقد و بررسى شده، به تواتر روايات و نكات حاصله اشاره و روايات متفرّقه در اين باب نيز ذكر شده است.