امام کاظم از منظر امام رضا (علیهما السلام)

روز شنبه مورخ ۶ بهمن ماه ۱۴۰۳ و مصادف با شب شهادت هفتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام) مراسم عزاداری در رواق امام خمینی (ره) حرم مطهر رضوی با حضور چهارتن از شهیدان مدافع وطن و زائرین حرم رضوی و با سخنرانی «آیت الله کاظم صدیقی» با موضوع «امام کاظم از منظر امام رضا علیهما السلام» برگزار شد؛ مشروح این جلسه تقدیم حضورتان می گردد.

امام کاظم علیه السلام و هدایت و مراقبت از افکار شیعیان

حجت الاسلام کاشانی روز جمعه مورخ 01 فروردین 1399 بمناسبت شهادت امام کاظم علیه السلام در جلسه ای (که این جلسه بخاطر جلوگیری از شیوع بیماری کرونا بصورت خیلی محدود (چند نفر) برگزار شد که هدفِ آن انتشار بصورت اینترنتی بوده است) به سخترانی با موضوع «امام کاظم علیه السلام و هدایت و مراقبت از افکار شیعیان» پرداختند که مشروح این جلسه تقدیم می شود.

مصاحبه با هفته نامه حرم درباره «امام کاظم علیه السلام و فرقه واقفه»

رویدادهای دردناک و فجایع خونین بر ضد علویان، سال ها نگهداری امام کاظم علیه السلام در زندان های هولناک هارون الرشید و پیدایش فرقه واقفیه انواع رن جهایی بود که زندگانی امام رضا علیه السلام را توأم با اندوه و مصیبت را درک کرد. پس از شهادت «غریب الغربا» کرده بودند. اینجاست که می توان معنای لقب ایشان به عنوان هفتمین امام شیعیان موسی بن جعفر علیه السلام در سال 183 قمری بزرگترین شکاف توسط فرقه واقفیه بین شیعیان این امام همام ایجاد شد و به دلیل مدت طولانی و ابعاد جدی اش یکی از رویدادهای مهم در تاریخ امامیه به شمار می رود. در آستانه شهادت امام موسی کاظم علیه السلام گوشه هایی از ظهور و رشد فرقه واقفیه را با بیان حجت الاسام والمسلمین حامد کاشانی؛ استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام مورد بررسی قرار دادیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.

تاریخ شهادت امام حسن و امام کاظم علیهما السلام

شهادت امام حسن مجتبی(ع) 7 صفر است یا 28 صفر؟ در مورد این‌که یکی از پادشاهان صفوی، روز شهادت امام حسن(ع) و تولد امام کاظم(ع) را جا به جا کرده، توضیح دهید و این‌که، کدام پادشاه بوده، در چه زمانی و چرا این کار را کرده است؟ تاریخ حقیقی میلاد امام کاظم(ع) چه روزی است؟

اجداد داعش

برگرفته از کتاب «الکامل فی التاریخ» جزء 8 ص 96

بررسی تأثیر روایات کتاب «تاریخ بغداد» درباره امام کاظم علیه السلام در منابع پسینی

«تاریخ بغداد» نوشته خطیب بغدادی (م. 463)، یکی از منابع مهم اهل سنت در شرح حال نگاری است که زندگانی امام کاظم علیه السلام را نیز در بر دارد. آن­چه این کتاب در باب زندگانی امام کاظم علیه السلام درج کرده، در منابع پسینی بسامد بسیاری یافته و منابع بسیاری از شیعه و سنی با اتکای «تاریخ بغداد» گزارش­هایی را از زندگانی امام کاظم علیه السلام نقل کرده­اند. این نوشتار، با بررسی نُه روایت اختصاصی «تاریخ بغداد» در زمینه زندگانی امام کاظم علیه السلام، ضمن بررسی منابع خطیب بغدادی در ارائه گزارش­های مربوط به زندگانی امام، به نحو راه­یابی و ادامه حیات این روایات در منابع نگارش یافته پس از «تاریخ بغداد» می­پردازد و سیر تطور این اخبار و نحوه راه­یابی آن به منابع شیعه و سنی، و میزان گسترش آن تا قرن یازدهم را پی می­گیرد. بررسی­های صورت گرفته نشان می­دهد که اکثر منابعی که احادیث مختص به زندگانی امام کاظم علیه السلام را از «تاریخ بغداد» اقتباس نموده­اند، با توجه به گرایش­های مذهبی خود به تغییراتی در آن دست زده­اند و گاه یک روایت را به صورت کامل کنار گذاشته اند.

بررسی انتقادی آثار خاورشناسان درباره امام کاظم علیه السلام

دیر زمانی است که خاورشناسان، مطالعات درباره اسلام را، با انگیزه‌های مختلفی انجام می­دهند، اما پژوهش دانشگاهی و روشمند غربیان درباره شیعه، به کم­تر از یک قرن می­رسد. شیعه­پژوهی غربیان، در دهه­های اخیر رشد چشم­گیری داشته، اما امامت­پژوهی آن­ها چندان رونقی نداشته و به چند مقاله دائره­المعارفی و برخی کتاب­­ها درباره تاریخ تشیع منحصر است که به مناسبت از ائمه شیعه: بحث نموده­اند. بررسی و تبیین مقاله «امام کاظم علیه السلام » در دایرة المعارف اسلام لیدن که اتان کلبرگ آن را تألیف کرده و هم­چنین بخش مربوط به امام کاظم علیه السلام از کتاب «مذهب شیعه»­ دونالدسون و کتاب «تشیع» هاینس هالم، محور اصلی مقاله حاضر را شکل می­دهد. بررسی مطالب این سه شیعه­پژوه غربی، تصویری نسبتاً جامع از دوران زندگی امام از تولد تا شهادت را نشان می­دهد. مسأله جانشینی امام و پیدایش اختلاف میان شیعیان و شکل­گیری فرقه­های متعدد، مشکلات اجتماعی و سیاسی عصر امام، تقابل امام با خلفا و دستگیری­های متعدد امام، بررسی اقوال متعدد درباره شهادت امام و پیامدهای آن و بررسی علل پیدایش فرقه واقفیه بعد از شهادت امام، از نکات مثبت پژوهش­­های غربیان درباره امام است. از سوی دیگر نحوه تعامل امام با فرقه­ها، مواضع امام دربارة قیام­های علویان در این دوره، مواضع سیاسی- اجتماعی امام به ویژه در تعامل با خلفا، چگونگی ارتباط شیعیان با امام به ویژه در عرصه علمی- فرهنگی از جمله نکاتی است که خاورشناسان درباره زندگی امام کاظم علیه السلام به آن توجه نکرده­اند.

بررسی تاریخی زمینه‌های اعتقادی پیدایش واقفیه

توقف بر شخصی از اهل بیت: به عنوان آخرین امام و مهدی منتظر، مسأله بی سابقه و جدیدی نبوده است. گروهی از شیعیان که امام کاظم7 را مهدی و قائم منتظر می‌دانستند با نام واقفیه یا واقفه شناخته شد­ه­اند. این گروه ضمن اینکه بخش وسیعی از توان و فرصت حضرت رضا7 را مصروف خود ساخته بودند، از جهات متعدد تهدیدی جدی برای تفکر اصیل شیعی به حساب می‌آمدند. به همین مناسبت واکاوی ماهیت و شخصیت‌های جریان مذکور، از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهش‌گران و تحلیل‌گران مطالعات اسلامی قرار گرفته است. این پژوهشگران اغلب، انگیزه­ها و باورهای شخصی پایه گذاران واقفیه را عامل اصلی پیدایش این جریان برشمرده­اند. اما نوشتار حاضر با روش سند پژوهی ضمن بررسی باورهای دینی و آموزه‌های اعتقادی جامعه شیعی آن روز، در پی اثبات این مدعاست که اندیشه واقفیه معاصر امام رضا7، استمرار و نسخة تکامل یافته‌ای از انحراف‌ نخستینی است که در حاشیه دو اصل شیعی «امامت» و «مهدویت» شکل گرفته و در مقاطع مختلف ظهوری اقتضایی داشته است.