مدخل «الباقر» از دانشنامه جهان اسلام
الباقر، امام محمدبن علی علیه السّلام ، ابوجعفر محمّد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب علیهم السّلام ، امام پنجم از ائمّة اثناعشر و یکی از چهارده معصوم .
جابر بن یزید جُعْفی
فقیه، مفسر، محدّث و از اصحاب نامدار امام باقر و امام صادق علیهماالسلام . کنیة او در منابع، ابوعبداللّه (رجوع کنید به نجاشی ، ص 128)، ابومحمد (همانجا) و ابویزید (بخاری ، ج 1، قسم 2، ص 210) آمده اما چون در حدیثی از او با کنیة ابومحمد یاد شده ( رجوع کنید به کشی ، ج 2، ص 444) این کنیه پذیرفتنی تر می نماید و کنیة ابوعبداللّه مستندی ندارد (تستری ، ج 2، ص 543).
امام باقر علیه السلام چگونه با جریان انحرافی غالی مبارزه کرد؟
دوران امامت امام باقر (ع)، عصر گسترش جریان غلات و نفوذ غالیان بوده است. گروهی که با دادن نسبت هایی غلو آمیز به ائمه، بیشترین آسیب را به مذهب تشیع رساند.
امام باقر(علیه السلام) و هويت بخشي به فرهنگ شيعه
چشمه جاري شکافنده علوم در بيابان تفتيده دانش جوشيدن گرفت و جان جويندگان علم و معرفت را از زلال پر برکت خود سيراب ساخت و بدين سان بود که شيعه نشان افتخار ديگري بر گردن آويخت و بر اين پيشواي معصوم خود باليد.
در تفاسیر اهل سنت چه آیاتی بر امام زمان علیه السلام تفسیر شده است؟
آیاتی از قرآن کریم در باره حضرت مهدی‌علیه‌السلام است و روایات فراوانی نیز تفسیر آن آیات را بر عهده دارند و اکنون، برخی از آن آیات را – که از منظر مفسران اهل سنت به حضرت مهدی علیه السلام اختصاص دارند – تقدیمتان می‌کنیم.
سیره عملی امام باقر علیهم السلام
نام شریفش محمد، کنیه اش ابوجعفر و لقبش باقر بود. از آن روی باقر نامیده شد، که شکافنده علم، پرچمدار دانش و آشکار کننده گنجهای نهان علوم و معارف بود.
پاسخ به چرایی تشکیل جبهه فرهنگی امام باقر علیه السلام
داشتن الگوی فکری از جمله مسایل مهم در تعلیم و تربیت می باشد. اگر کسانی باشند که هم به لحاظ فکری و هم به لحاظ عملی این توانایی برای الگو واقع شدن را داشته باشند، یادگیری و درس آموزی از محضر آنان می تواند از مهمترین راه های رسیدن به سعادت باشد. پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) از این نمونه های عالی الگو یا به تعبیر قرآنی اسوه می باشند. شناخت بهتر سیره اهل بیت پیامبر(ص) سبب شد تا به بهانه سالروز میلاد خجسته امام محمدباقر(ع) از دیدگاههای دکتر محمد الله اکبری مدیر پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بهره مند شویم.
ویژگی های نامه های رسول خدا به پادشاهان
رسول خدا صلّی الله علیه و آله در جهت دعوت جهانی خود به پادشاهان و رؤسای کشورها و اقوام مختلف در داخل و خارج سرزمین‌های اسلامی نامه نوشت و آن ها را به دین اسلام دعوت می نمود. وقتی در نامه ها و مکتوب های مربوط به پیامبرخدا، حضرت محمد صلّی الله علیه و آله دقت و تأمل می کنیم، به نکات ظریف و دقیقی در لابه لای آنها برمی خوریم که در نوع خود، کم نظیر یا بی نظیر است. در این نوشتار به برخی از این ویژگی ها اشاره ای می کنیم.
علی علیه السلام و خلفا در فتح دژهای خیبر 5
خيبر، منطقه اي است وسيع و حاصلخيز در ۳۲ فرسنگي شمال مدينه منوره و در عصر رسول خدا صلّی الله علیه و آله اين ناحيه در اختيار يهوديان قرار داشت. يهوديان خيبر با پناه دادن به يهوديان فتنه جوي مدينه و همكاري و همدستي با ساير دشمنان اسلام، خطري براي مسلمانان بودند. بدين جهت، پيامبر اكرم صلّی الله علیه و آله متوجه يهوديان ساكن خيبر گرديد. قابل ذكر است خيبر هفت قلعه داشت كه يهوديان براي حفاظت و كنترل خارج دژها، در كنار هر دژي، برج مراقبت ساخته و با گماشتن نگهباناني در آن، جريان خارج دژ را به داخل گزارش مي‌كردند. پيامبر صلّی الله علیه و آله براي نشان دادن مقام و موقعيت حضرت علي علیه السّلام نزد خداوند متعال و اثبات جانشيني حضرت بعد از خودش و رد غاصبان خلافت، ابوبكر و عمر را به قصد باز كردن قلعه‌ها فرستاد اما هر دوي آنها بدون فتح بازگشتند.
در این نوشتار به رشادت های علی علیه السلام و پاسخ به شبهات مربوط به آن می پردازیم.
عکس العمل نجاشی به نامه پیامبر صلّی الله علیه و آله
«نجاشی» لقب پادشاه حبشه بود. اسم وی اضحم بن ابجر بود. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نامه‌ای برای او نگاشتند که برخورد ایشان با نامه پیامبر جالب و مایه پند برای تمام سلاطین و پادشاهان عالم است. نجاشي، پادشاهي عادل و سلطاني دانشمند و فاضل بوده، هميشه دست معدلتش به سوي ستمديدگان دراز بوده و چشم پرعطوفتش به جانب مستمندان نگران. در این نوشتار به اختصار به چگونگی برخورد نجاشی با نامه و دعوت پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله به اسلام اشاره می کنیم.
علمای اهل سنت و امام زمان علیه السلام – سید اسد الله هاشمی شهیدی
بیشتر دانشمندان بزرگ اهل سنّت و بلکه اکثریت قریب به اتّفاق آنان، عقیده دارند که «مهدی موعود» واقعیت دارد و می گویند: او از دودمان پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و فاطمی و علوی و از نسل امام حسین علیه السلام است؛ ولی در آخر الزمان متولّد می گردد و در سنین جوانی دنیا را پر از عدل و داد می نماید.
در میان این عدّه که حضرت مهدی علیه السلام را از نسل امام حسین علیه السلام می دانند، کسانی بوده و هستند که با وجدانی پاک و بیدار یا به ملاحظه رعایت امانت در نقل حدیث و تاریخ، در کمال صراحت گفته اند: این مهدی موعودی که از دودمان پاک پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم و از نسل امام حسین علیه السلام است، کسی جز فرزند برومند امام حسن عسکری علیه السلام نیست.
این عدّه، بدون توجّه به وابستگی هایی که معمولاً علمای عامّه به حکومت های طاغوتی بنی اُمیه وبنی عباس داشته اند و به دور از هرگونه تعصّب، صریحاً اعلام داشته اند که: ابوالقاسم، محمّد بن الحسن العسکری علیه السلام همان که در سال 255 هجری(یا سنوات دیگر به قول آنها) در شهر «سامرا» و در خانه امام حسن عسکری علیه السلام متولّد شد و به عقیده شیعه، امام دوازدهم است، همان «مهدی موعود» است؛ زیرا مجموع روایات صحیح و معتبری که بزرگان اهل سنّت درباره «مهدی منتظر» نقل کرده اند تنها با او قابل تطبیق است، ونمی تواند شخصی غیر از او باشد.
تاریخ ولادت امام محمد باقر علیه السّلام
سال منابع تاریخی درباره سال تولد ابوجعفر باقر (علیه السّلام) همچون بسیاری از حوادث تاریخی، یکدست نیستند و میان سال‌های 46 تا 65، هفت سال را به نام سال میلاد آن گرامی گزارش کرده‌اند که تفصیل آن در قسمت آخر همین گزینه می‌آید؛ اما بر مبنای این پژوهش، سخن درست، سال 57 هجرت است. این […]
منظور از «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ»
خداوند متعال در آیه 43 سوره رعد می فرماید: «وَ یَقَولُ الَّذینِ کفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلاً قَلْ کفی بِاللهِ شَهیداً بَیْنِ و بَیْنَکمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلمُ الْکتابِ، و کسانی که کافر شدند می‌گویند: تو فرستاده نیستی. بگو: کافی است خدا و آن کس که نزد او علم کتاب است، میان من و شما گواه باشد.» شیعه ادعای تواتر دارد که این «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ» مراد حضرت علی علیه السّلام می باشد و البته در برخی از کتب اهل سنّت هم به این روایات اشاره ای شده است.
در این نوشتار در ابتدا به ادله اهل سنّت اشاره و سپس با رد آن تنها احتمال صحیح را امیرالمومنین علی علیه السلام می دانیم، می پردازیم.
اقدامات مخالفان (ابلاغ جانشینی پیامبر) در حجة الوداع 1
لید: پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم در حجة الوداع از ابتدا قصد داشت در اولین فرصت موضوع جانشینی خود را به مردم اعلام کند و این کار را ابتدا در عرفه اعلام نمود اما به علت ایجاد آشوب و داد و بیداد عمدی دسته ای از مردم (قریش) نتوانست سخنان خود را به پایان برساند. ولی بالاخره پس از آن که خداوند اعلام کرد او را در پناه خویش می‌گیرد،( وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ) این امر مهم را در غدیرخم با موفقیت به همه اعلام نمود.
در این نوشتار به شرح اقدامات این مخالفان و تدبیر پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم در 2 نوشتار می پردازیم.