برچسب: امام علی بن محمد الهادی

نقش امام هادی علیه السلام در جهت‌دهی به مباحث فکری و عقیدتی پیرامون قرآن کریم

مقاله حاضر مهم‌ترین مباحث فکری و عقیدتی درباره قرآن کریم در عصر امام هادی (ع) را بررسی می‌کند. اقدامات و تدابیر حکیمانه این امام همام در مقابل این مکاتب و مباحث می‌باشد. این تحقیق با تکیه بر جمع آوری مطالب با روش کتابخانه‌ای و ضمن بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی بخصوص روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام، سعی شده است مهم‌ترین مباحث مذکور مورد بررسی قرار گرفته و مواضع و تدابیر حکیمانه ابوالحسن امام هادی (ع) در برابر این مباحث بیان شود. این تحقیق سه مبحث و جریان فکری تحریف، حدوث و قدم قرآن و همچنین تفسیر این کتاب مقدس را به عنوان بارزترین مباحث پیرامون قرآن کریم در این دوره ذکر می‌نماید که امام هادی (ع) با طرح محورهای اصالت قرآن، عدم پیروی از بدعت‌ها و تبیین و توضیح دقیق مفاهیم ثقل اکبر که همان قرآن کریم می‌باشد به موضع‌گیری حکیمانه در این دوره پرداخته‌اند که این تدابیر، آگاه‌سازی جامعه اسلامی بخصوص پیروان مذهب تشیع و مصونیت این مذهب در مقابل جریان‌های سوء فکری عقیدتی در این عصر را موجب شد.

همسر و فرزندان امام هادی (ع)

همسر امام هادی علیه السلام «سوسن» نام داشت. وی کنیزی از اهالی نوبه بود.دست تقدیر او را به مدینه و خانه امام هادی علیه السلام رساند و پس از مدتی امام حسن عسکری علیه السلام از او متولد شد. وی از زنان عارف و فاضل عصر خود و به نام های «سلیل، حدیثه، حربیه» معروف و مشهور بود.

کتابشناسی «زیارت جامعه کبیره»

زیارت جامعه کبیره، معروف ترین زیارت ائمه اطهار است که اختصاص به زمان و مکان ویژه ای ندارد و در هر زمان و جایگاهی می توان امام را بدان زیارت نمود. جامعه کبیره که به فرموده علامه مجلسی: از جهت سند، صحیح ترین زیارات و از نظر موارد، جامعترین آن ها و از دیدگاه الفاظ، فصیح ترین آن ها و از نظر مفهوم، بلیغ ترین آنها و از نظر مرتبه، والاترین آن ها است.

پژوهشی درباره زیارت‌های جامعه

زيارت پيشوايان معصوم (ع) آدابي دارد. ازجمله آن آداب، خواندن زیارت‌نامه‌ها و اذكار مخصوصي است كه از ائمه (ع) به دست ما رسيده است. عالمان امامي اين زیارت‌نامه‌ها و اذكار را در مطاوي كتابهاي حديث يا در مؤلفاتی مستقل ثبت کرده‌اند. در ميان زیارت‌نامه‌هاي مأثور، زیارت‌هایی هست كه با عنوان (زيارت جامعه) شناخته می‌شود. از ميان زیارت‌های جامعه، دو زيارت جامعه كبيره و جامعه صغيره از شهرتي ويژه برخوردار است. نگارنده در اين مقاله پس از توصيف زیارت‌های جامعه، با مراجعه به كتب اهل‌فن مقدار اعتبار و ضعف و قوت اين دو زيارت را بررسي كرده و به اين نتيجه رسيده است كه با صرف‌نظر از صحت مضامين اين دو زيارت، سند زيارت جامعه صغيره از زيارت جامعه كبيره از قوت و استحكامي بيشتر برخوردار است.

نگرشى موضوعى بر زيارت جامعه كبيره

زیارت جامعه کبیره از مهم‌ترین متون در جهت امام‌شناسی است که از امام هادی (ع) روایت شده است. نگارنده در این گفتار، پس از مقدمه‌ای کوتاه در باب امامت و معرفی مختصر زیارت جامعه، عبارات آن را در هفت موضوع تقسیم کرده است: سلام، شهادت، ابراز علایق، دلیل عرض ارادت، دعا و توسل، معرفی امام و مقام امامت، شئون ائمه.

بررسی محتوایی زیارت جامعه کبیره

زیارت جامعه کبیره دارای مضامین عالیه و معارف بلند دینی است که در این معارف، اهل‌البیت (ع) واسطه فیض الهی معرفی‌شده و مقام‌ها و فضایلی برای ایشان بیان شده است. برخی با توجه به این مقام‌ها پرسش‌هایی را مطرح کرده‌اند از جمله: منافات ظاهری عبارت «و ایاب الخلق الیکم و حسابهم علیکم» و ظواهر آیات قرآن. در این مقاله، نظریه جسم انگاری مطرح و مباحث بطلان آن، مباحث مرتبط با صفات الهی، تجلی صفات الهی از طریق مخلوقات برتر، نفی تعطیل و نفی تشبیه و پیامدهای نفی تعطیل و ارتباط نفی تشبیه و پیامدهای نفی تعطیل مطرح و ارتباط نفی تشبیه به بحث معاد و حسابرسی اعمال در معاد تبیین شده است. تفاوت دیدگاه مکتب اهل‌بیت (ع) با سایر مکاتب در صفات الهی نیز بیان شده است. نویسنده پس از تقسیم‌بندی صفات الهی، مخلوقات شریف و کریم را واسطه افعال الهی بر شمرده است.

بررسی سندی زیارت جامعه کبیره

زیارت جامعه کبیره از امام هادی (ع) روایت شده است و در شناخت ویژگی‌های امامان معصوم (ع) مضامین بلندی را در بر دارد. درباره سند این زیارت، بحث‌هایی مطرح شده است. نگارنده در این گفتار، ابتدا از ضوابطی که در ارزیابی حدیث بر مبنای طریق روایتی آن آورده است، نتیجه می‌گیرد که کلام دانشمندان رجالی پیشین، آخرین کلام در باب وضع راویان نیست. آنگاه درباره موسی‏ بن عمران نخعی بحث می‏‌کند و بر اساس مشایخ و راویان، وثاقت او را نشان می‏‌دهد. سپس درباره صحّت سند زیارت جامعه، از چند دیدگاه دیگر سخن می‏‌گوید.

نگاهی به دیدگاه‌های سیاسی امام هادی علیه السلام

هدف این مقاله، تبیین دیدگاه‌های سیاسی امام هادی (ع) است. با توجه به شرایط بسیار سخت و فضای ملتهب سیاسی دوره امام هادی (ع) آن حضرت، مجالی برای ارائه دیدگاه‌های سیاسی در دوره امامتشان نداشتند؛ اما در این مقاله سعی شده است که برخی از دیدگاه‌های ایشان از منظر سیاسی، مورد بحث و تحلیل قرار گیرد. ابتدا به رویکرد کلان آن حضرت، نسبت به سیاست و حکومت از جمله نوع نگاه امام به قدرت و دنیا و همکاری با حکومت‌های ظالم اشاره شده و در ادامه نیز به ویژگی‌های بازیگران و نخبگان عرصه سیاست پرداخته شده است. سپس جایگاه مردم و وظایف و تکالیفی که متوجه ایشان است از منظر آن حضرت، مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه از اندیشه سیاسی آن امام در بحث اوصاف بازیگران و نخبگان سیاسی به دست می‌آید اینکه آن حضرت، رعایت تقوای الهی، صداقت و یکرنگی با مردم، بردباری و تحمل، رعایت شایسته‌سالاری و تمهید بستر برای نقد را برای حاکمان و نخبگان عرصه سیاست، لازم و ضروری می‌دانند. در مقابل، مردم نیز باید اطاعت آگاهانه و به دور از تعصب از حاکمان، داشتن روحیه نصیحت و خیرخواهی و دانش و معرفت در فهم امور را پیشه خود سازند.

فعالیت‌های علمی و فکری امام هادی (ع)

امام هادی (ع) هرچند ازنظر سیاسی در محدودیتی بسیار شدید به سر می‌برد و فعالیت سیاسی برای وی مقدور نبود، اما از نظر علمی و پاسداری از مرزهای عقیده و ایمان امت اسلامی گام‌های بزرگی برداشت. مبارزه آن حضرت با فرقه‌های مختلف گمراه مانند گروه مجسمه، غالیان، صوفیان و … از نمونه‌های بارز جهاد علمی و عقیدتی آن حضرت بود. در این مقاله مروری بر فعالیت‌های امام هادی (ع) در این زمینه داریم.

سفرها و ارتباطات امام هادی علیه السلام

این مقاله تحقیقی هر چند کوتاه، ولی مفید در مورد سفر ها و ارتباطات امام هادی علیه السلام است. امید است که این مقاله شروعی باشد برای بررسی بیشتر و شایسته تر از نوع ارتباطات و علت و اهداف سفر های امام علی بن محمد علیه السلام .باشد که قدر منزلت آن امام همام بیشتر و بیشتر روشن گردد.