غیبت صغری و وضعیت علمی، فرهنگی شیعه – قسمت دوم – حسن حسین زاده شانه چی
در قسمت اول مقاله حاضر، سابقه بحث از غیبت در كلام معصومین (علیهم السلام) زمینه هاى اجتماعى و سیاسى غیبت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه)، تاریخ غیبت صغرى و وضعیت سیاسى جامعه اسلامى در این عصر مورد بررسى قرار گرفت. در این قسمت، نویسنده جغرافیاى انسانى شیعه و تركیب جمعیتى مهمترین شهرهاى اسلامى در عصر غیبت صغرى را به اجمال مرور خواهد كرد.
در دوران غیبت صغرى شیعیان در شهرهاى مختلفى در بلاد اسلامى مى زیستند. تراكم جمعیتى شیعیان در برخى شهرها به گونه اى بود كه قشر غالب جمعیتى را تشكیل مى دادند و به واسطه كثرت جمعیت شیعى و غلبه این مذهب، آن شهر به عنوان شهرى شیعه مذهب و یا داراى گرایش هاى شیعى، شناخته و معروف مى شد، مانند شهرهاى قم و كوفه. در بسیارى از شهرها جمعیت شیعیان به صورت اقلیت وجود داشتند. در گزارش هاى تاریخى پراكنده اى كه نقل شده به وجود شیعیان در شهرهاى مختلف اشاره شده است. این جا به طور مختصر پراكندگى شیعیان در سرزمین هاى اسلامى را در این عصر بررسى مى كنیم.