برچسب: امام رضا

قدرت تبلیغی و عظمت امام رضا علیه السلام

مراسم شب شهادت امام رضا علیه السلام روز شنبه مورخ 27 آبان 1396 در هیات بیت الرضا مسعودیه تهران با سخنرانی «حجت الاسلام کاشانی» برگزار گردید که مشروح آن تقدیم می گردد.

پژوهشی در جایگاه کلامی بزنطی و منزلت وی نزد امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام

بررسی حیات فرهنگی و اجتماعی اصحاب امامان شیعه:، نظر تاریخ‌پژوهان دهه‌های اخیر را به خود جلب کرده است. اغلب پژوهش‌های جدید، احمد بن محمد بن عمرو بن ابی‌نصر بزنطی (م221هـ‌.ق) را به عنوان یکی از اصحاب امام رضا(ع) مورد توجه قرار داده‌اند اما به همراهی او با امام جواد(ع) و نیز جایگاه کلامی او به صورت بایسته نپرداخته‌اند. این نوشتار پس از مروری بر زندگی‌نامه بزنطی، آرای کلامی او را موضوع بررسی خود قرار داده است و پس از ارائه تحلیلی درباره جایگاه او در بین جریان‌های کلامی آن روزگار، روایات کلامی او را با تکیه بر محتوا و قالب بیان آن، گزارش کرده است؛ در ادامه، میزان و چگونگی ارتباط او با این دو امام را با استناد به شواهد تاریخی، مقایسه کرده و با اثبات این مدعا که پاره‌ای از روایات بزنظی از امام رضا(ع)، در حقیقت منقول از امام جواد(ع) است، به این نتیجه رسیده است که وی، با وجود فاصله جغرافیایی که با اصحاب امام رضا(ع) داشت، توانست در عهد امام جواد(ع) هم جایگاه ویژه خود را در بین آنان حفظ کند.

تعامل امام رضا (علیه السّلام) با فرقه زیدیه

زیدیه یکی از فرقه­های مهم شیعی، از قیام زیدبن علی سرچشمه می­گیرد. زیدیان درباره امام و امامت آراء و عقاید خاصی داشتند و یکی از مهم­ترین شرایط امام از نظر آنان، دعوت مردم به امامت خویش و قیام با شمشیر بود. در طول تاریخ حضور ائمه: شاهد برخوردهایی میان زیدیه و امامیه شیعه هستیم. شناخت چگونگی تعامل هر کدام از ائمه: از جمله امام هشتم˜ با آنان، علاوه بر افزودن بر آگاهی­های تاریخی در این زمینه و آشنا شدن با پاره­ای از مشکلات ائمه: به چگونگی برخورد با گروه­های مختلف در جوامع کنونی کمک می­کند. در تعامل امام رضا˜ با زیدیان، مشاهده می­شود که آن حضرت˜ در مواردی قیام کنندگان را از قیام نهی می­کردند ولی در رفتار کلی ایشان، نوعی بی­اعتنایی همراه با مدارا دیده می­شود و امام˜ فقط در برخورد با برادر خود، زید النار به شدت از او انتقاد کردند. دقت در انتقادات امام˜ نشان می­دهد که افکار و رفتار نامناسب زید مورد نکوهش آن حضرت˜ قرار گرفته است.

جریان شناسی کلامی – سیاسی عصر امامت امام رضا علیه السلام(183-203 ق)

در پژوهشی با عنوان «جریان‌شناسی کلامی- سیاسی» باید جریان‌هایی شناسایی شوند که هم‌، پشتوانه کلامی و هم، کنش سیاسی داشته و چشم به قدرت دوخته باشند. هر دوره‌ای را که برای تاریخ اسلام فرض بگیریم، می‌توان جریان‌های کلامی- سیاسی را در آن دوره رصد نمود. شناخت این جریان‌ها از آن رو که فضایی از شرایط سیاسی آن دوره را ترسیم می‌کنند، بسیار موجه است. تمرکز این نوشتار، بر مقطعی از تاریخ اسلام است که در آن به مدت بیست سال، امام رضا˜ هدایت معنوی و سیاسی جریان موسوم به شیعیان اثنا‌عشری را بر عهده داشتند. در حقیقت، بررسی کنش‌های سیاسی این جریان در کنار سایر جریان‌های آن روزگار که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: «جریان عباسی»، «جریان‌های علوی»، «جریان‌های نژادپرستانه» و «جریان خوارج»، فضای بازتری را در شناخت خاستگاه، بسترها، رویکردها و کنش‌های سیاسی هر یک از جریان‌های موجود می‌گشاید. این نوشتار خاستگاه، مبانی کلامی و عمل‌کرد سیاسی جریان‌های کلامی- سیاسی دوران امامت امام رضا˜ (183-203ق) را بررسی و تحلیل می‌نماید.

فقه در مذهب شیعه: ترجمه‌ای نویافته از شرایع ‌الدین، منسوب به امام رضا علیه السلام

این گفتار، ترجمه‌ای است کهن، متعلّق به دوره تیموریان، سدة علیه السلام یا 8 هجری، از رسالة شرایع الدین که امام رضا علیه السلام در پاسخ به مأمون بیان فرمود. اصل رساله در منابع حدیثی شیعی آمده و ترجمه به صورت نسخه خطی در کتابخانه ملی انگلستان بوده که برای نخستین بار منتشر می‌شود.

کتابشناسی تحلیلی پایان‌نامه های رضوی حوزوی

پایان نامه‌ها، از منابع مهم اطلاعاتی و پژوهشی به شمار می‌روند که در نسخه‌های محدود تولید می‌شوند و باید در پژوهش‌های بعدی از آنها استفاده شود. نویسندگان در ‌این گفتار، 9 علیه السلام پایان نامه را شناسانده‌اند که در حوزه‌های علمیه ‌ایران در مورد امام رضا علیه السلام نوشته شده است. بیشتر ‌اینان همراه با چکیده عرضه شده‌اند. براساس این گفتار، بیشترین موضوعی که در پایان‌نامه‌ها بررسی شده، سیره اخلافی – سیاسی امام رضا علیه السلام است، که 39 عنوان (نزدیک به چهل درصد) را به خود اختصاص داده، و کمترین عدد، از آنِ موضوعهای حدیث و جلوه‌های تربیتی است که هر کدام 2 پایان‌نامه بدان پرداخته‌اند.

کتابشناسی پایان نامه‌های رضوی دانشگاهی

نگارندگان در این گفتار، بیش از هفتاد پایان‌نامه دانشگاهی در مورد امام رضا علیه السلام شناسانده‌اند، که از سال 1323 تاکنون در دانشگاه‌های ایران ارائه شده است. این پایان‌نامه‌ها در حوزه‌های: پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، عقاید و فلسفه و کلام، تحلیل‌های تاریخی، شرح حال، اخلاق و تربیت، ادبیات و هنر است. در تقسیم موضوعی، بیشترین تعداد پایان‌نامه‌ها مربوط به حوزة عقاید، فلسفه و کلام با 18 پایان نامه و کمترین مورد، مربوط به حوزة ادبیات و هنر رضوی با علیه السلام پایان‌نامه است.

بررسی ادلة قرآنی وجوب انتصاب الهی امام از منظر امام رضا علیه السلام

یکی از موضوعاتی که شیعه و اهل سنت در مورد آن با هم اختلاف دارند، انتصابی بودن امام است. اهل سنت امامت و خلافت را انتخابي می‌دانند، ولي شيعيان بر اين باورند كه امام و خليفه را خداوند بايد نصب و پيامبر بايد اعلام كند.

شیعه ـ براساس تعالیم معصومینedfr ـ امام را صاحب ویژگی‌های خاصی می‌داند که اندیشة انسانی از درک و شناخت آن عاجز است و تشخیص فردی با چنین ویژگی‌های خاص، تنها در حیطة قدرت خداوند است.

امام رضا علیه السلام در خطبه خود در مرو به عصمت، علم، افضلیت و افتراض طاعت اشاره دارد، و به برخی از آیات قرآن استناد می‌فرماید، که نگارنده در اینجا تنها به بررسی سه آیه پرداخته است: 124 بقره، علیه السلام 3 انبیاء و 68 قصص.

در این مقاله همچنین روشن می‌شود که چنین جایگاهی نمی‌تواند حاصل سیر طبیعی پیشرفت معنوی بشر باشد که در نظریة علمای ابرار مطرح می شود.

بررسی مستندات حدیث امامت امام رضا علیه السلام

‌این مقاله، بررسی 31‌ آیه از مستندات قرآنی خطبه جامع امام رضا علیه السلام در باب امامت را در بر دارد.‌این آیات، در موضوعهایی همچون: شرایط امامت، علل انحراف معاندان از خط ولایت و سرزنش آنان می‌باشد. نگارندگان دربارة ‌این ‌آیات، توضیحاتی آورده‌اند.