دوستی و تعامل با همنوعان در سیره امام جواد علیه السلام
نهمین ستاره فروزان آسمان امامت و ولایت حضرت امام محمد تقی(ع) معروف به جوادالائمه(ع) در روز دهم ماه رجب سال 195 ه.ق در مدینه دیده به جهان گشود.[1] پدر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و مادر مکرّمه اش بانویی مصری تبار به نام سبیکه از خاندان ماریه قبطیّه همسر پیامبر اسلام(ص) بود، به طوری که امام رضا(ع) از او به عنوان بانویی قدسیه و پاکیزه یاد می کرد.[2]
مدخل امام «جواد» علیه السلام از دانشنامه جهان اسلام
جواد، امام، ابوجعفر محمدبن علی‌بن موسی‌بن جعفربن محمدبن علی‌بن الحسین‌بن علی‌بن ابی‌طالب علیهم‌السلام، امام‌نهم از امامان دوازده‌گانه و یكی از چهارده‌معصوم. به دلیل اشتراك كنیه آن‌حضرت با كنیه امام محمدباقر علیه‌السلام، در منابع رجال و حدیث شیعه از وی با كنیه ابوجعفر ثانی یاد شده‌است (رجوع کنید به فضل‌بن‌حسن‌طبرسی، 1417، ج2، ص91؛ ابن‌شهر آشوب، ج4، ص379؛ نصیبی، ج2، ص140). كنیه خاص آن حضرت ابوعلی است ( دلائل الامامه، ص396؛ خصیبی، ص295؛ ابن‌شهر آشوب، همانجا؛ قس سبط ابن‌جوزی، ص 321: ابوعبداللّه).
نگاهی به سیره ی تبلیغی امام جواد علیه السلام
زندگانی سراسر افتخار پیامبر اسلام و ائمه ی هدی – صلوات الله علیهم اجمعین – از زوایای مختلف قابل بررسی است. روش تبلیغی معصومان علیهم السلام نیز مانند دیگر ابعاد زندگی شان اسوه و الگو به شمار می آید.
سیره اخلاقی امام جواد علیه السلام
انسان به طور فطری دوستدار کمال و فضیلت های انسانی است. او به افراد کمال یافته و آراسته به فضائل و زیبایی های معنوی و حقیقی، عشق می ورزد و بی اختیار آنان را تحسین می کند. رمز توفیق امامان شیعه را در صید دلهای پاک و مستعد می توان در همین نکته جستجو کرد. چرا که امامان معصوم علیهم السلام جامع فضائل و مناقب و شایسته ترین انسان های عصر خود بوده اند و حقیقت جویان و سعادت طلبان عالم که وجدانی آگاه و عقلی پویا دارند – بدون در نظر گرفتن آئین و اعتقادات خود – با مطالعه زندگی، رفتار و سیره ائمّه اطهارعلیهم السلام از عمق جان شیفته آنان می شوند و در موارد بسیاری مطالعه همین سیره و اخلاق، آنان را به سوی حق و حقیقت راهنمون می شود. دقیقاً قرآن کریم مهم ترین راز موفقیت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم را در همین زمینه می داند و می فرماید: اِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیم[1]؛ ای رسول ما! تو یقیناً دارای اخلاق عظیم و برجسته ای هستی.
به همین مناسبت در این فرصت برای آشنایی بیشتر با پیشوای نهم علیه السلام فرازهائی زرّین از سیره تربیتی و ویژگی های اخلاقی آن بزرگوار را نقل می کنیم:
تاملي بر دوران امامت امام جواد علیه السلام
امامت امام جواد(ع) از سال 203 هجري پس از شهادت امام رضا(ع) شروع و تا سال 220 هجري كه آن حضرت به شهادت رسيد حدود 17 سال و چند ماه و چند روز به طول انجاميد. دوران امامت امام جواد(ع) از حدود 8سالگي شروع شد. در بين ائمه اطهار(ع) امام جواد(ع) تنها امامي بود كه […]
امامت امام جواد علیه السلام
یکی از مسائلی که در مباحث کلامی مربوط به امامت، جایگاه ویژه‌ای یافت این بود که آیا ممکن است کسی پیش از بلوغ به مقام امامت برسد؟ این مسئله از آن هنگام که امام جواد (ع) در سال 203 به امامت رسیدبه صورت جدّی‌تری در محافل علمی ـ کلامی مطرح می‌شد تا بعدها در سال 220 در رابطه با امامت امام هادی علیه‌السلام و پس از آن حضرت مهدی (عج) حدّت آن به اوج خود رسید.
معرفي كتاب محمدبن علی امام جواد علیه السلام
دكتر مرضيه محمد زاده کارشناس ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی و دارای دکترای مردم شناسی است. وي در دانشنامه جهان اسلام و دائره المعارف تشيع نيز به نگارش مدخل مي پردازد. كتاب او با عنوان «محمدبن علی علیه السلام امام جواد» كه در پنجمین جشنواره انتخاب کتاب سال رضوی حائز رتبه اول در بخش خاندان امام رضا (ع) شد با مقدمه دكتر احمد مهدوي دامغاني مزين شده است.
معرفي كتاب حيات فكري و سياسي ائمه، بخش امام جواد عليه السلام
رسول جعفریان نويسنده كتاب حيات فكري و سياسي ائمه عليهم السلام يكي از پيشگامان ورود حوزويان به مباحث تاريخي محسوب مي‌شود. او نويسنده پركاري است كه تاليفات و تصحيحات و ترجمه هاي علمي او تا كنون به حدود 142 اثر مي‌رسد. در اين ميان علاقه او به كارهاي مربوط به تاريخ تشيع و امامان شيعه از برجستگي و شهرت بيشتري برخوردار است.
مثلا كتاب تاريخ تشيع در ايران او كه افق‌هاي جديدي در تاريخ تشيع فراروي خواننده قرار مي‌دهد بارها تجديد چاپ شده است. كتابخانه تخصصي تاريخ اسلام كه در سال 1374 به دست او تاسيس شد از يادگارهاي ارزشمند او محسوب مي‌شود.
كتاب حيات سياسي ائمه از اين جهت داراي اهميت بيشتري است كه به نوعي از معدود كارهاي سيره‌اي است كه به تحليل‌هاي تاريخي سيره امامان شيعه پرداخته است. موضوع و محتواي اين كتاب به گونه اي است كه اكنون دست كم در ايران كمتر پژوهشگري در حوزه سيره ائمه خود را بي‌نياز از اين كتاب مي‌داند. دليل اين امر در نوع تحليل‌ها و نگاهِ نسبت به گذشته روشمندتري نهفته است كه رسول جعفريان به مباحث سيره‌اي داشته است. بنابراين اهميت اين كتاب از اين منظر قابل توجه به نظر مي‌رسد.
بررسی ادله ولادت امام زمان عجل الله تعالی فرجه 19
بحث ما راجع به روایت بشر نخاس در ارتباط با جریان اسارت مادر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه و خریداری شدن ایشان توسط بشر به امر امام هادی علیه السلام است. روایت بشر نخاس، از روایاتی است که اشکالات سندی و دلالی به آن وارد شده است. در این نوشتار به بررسی برخی شبهات و اشکالات وارد شده می پردازیم.
بررسی ادله ولادت امام زمان عجل الله تعالی فرجه 14
موضوع بحث ما، بررسی دلالی روایت سعد بن عبدالله اشعری بود. این روایت، از روایاتی است که در قبول و رد بزرگان واقع شده است. از جمله اشکالاتی که به این روایت وارد شده، مسأله لعب و بازی حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه است که در این روایت بیان شده و با مقام امامت سازگاری ندارد. از معاصرین، مرحوم تستری در الاخبار الدخیله، چنین اشکالی را مطرح می‌کند. در این نوشتار به بررسی این اشکالات می پردازیم.
غیبت صغری و وضعیت علمی، فرهنگی شیعه – قسمت دوم – حسن حسین زاده شانه چی
در قسمت اول مقاله حاضر، سابقه بحث از غیبت در كلام معصومین (علیهم السلام) زمینه هاى اجتماعى و سیاسى غیبت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه)، تاریخ غیبت صغرى و وضعیت سیاسى جامعه اسلامى در این عصر مورد بررسى قرار گرفت. در این قسمت، نویسنده جغرافیاى انسانى شیعه و تركیب جمعیتى مهمترین شهرهاى اسلامى در عصر غیبت صغرى را به اجمال مرور خواهد كرد.
در دوران غیبت صغرى شیعیان در شهرهاى مختلفى در بلاد اسلامى مى زیستند. تراكم جمعیتى شیعیان در برخى شهرها به گونه اى بود كه قشر غالب جمعیتى را تشكیل مى دادند و به واسطه كثرت جمعیت شیعى و غلبه این مذهب، آن شهر به عنوان شهرى شیعه مذهب و یا داراى گرایش هاى شیعى، شناخته و معروف مى شد، مانند شهرهاى قم و كوفه. در بسیارى از شهرها جمعیت شیعیان به صورت اقلیت وجود داشتند. در گزارش هاى تاریخى پراكنده اى كه نقل شده به وجود شیعیان در شهرهاى مختلف اشاره شده است. این جا به طور مختصر پراكندگى شیعیان در سرزمین هاى اسلامى را در این عصر بررسى مى كنیم.
تاریخ شهادت امام جواد علیه السّلام
سال منابع کهن شیعیان و سنیان درباره سال شهادت امام جواد (علیه السّلام) متوازن‌اند. هر چند بخش زیادی از منابع سنیان بدین موضوع نپرداخته‌اند، ولی آن دسته که در این موضوع سخن گفته‌اند، با منابع شیعیان همسو هستند و همگی بر شهادت آن عزیز در سال 220 هجری تأکید دارند.[1] در این میان، چند گزارش […]
تاریخ ولادت امام جواد علیه السّلام
سال امام جواد (علیه السّلام) همان مولودی است که تولد او برکتی بزرگ نامیده شد؛[1] پس از شهادت امام کاظم (علیه السّلام) در سال 183 هجری، پیروان اهل بیت (علیهم السّلام)، به امام رضا (علیه السّلام) گرویده، از رهبری‌های او بهره جستند[2] در این میان گروهی از وکیلان مالی امام کاظم (علیه السّلام) فریفته دنیا […]
وصیت های امام حسین علیه السلام 5
شیخ صدوق با سند خویش از احمد بن ابراهیم چنین نقل کرده است: در سال 262 خدمت حکیمه، دختر امام جواد (ع) رسیدم و از پشت پرده با او سخن گفتم. از مذهبش پرسیدم. او امامان خود را نام برد تا به امام دوازدهم رسید و نام او را نیز گفت. گفتم: فدایت شوم! او […]