آداب معاشرت در كلام امام حسن مجتبى (ع)

ازآن‌رو كه توجه و بررسى در زندگى ائمّه اطهار (ع) به‌عنوان پيشتازان مسير كمال و سالكان حقيقى راه دوست، براى شيعيان متأسى بسيار حائز اهميت است و نيز به دليل آنكه انسان موجودى اجتماعى است و علم به آداب معاشرت در حسن معاشرت او بی‌تأثیر نمی‌باشد، بررسى كلام آن بزرگواران پيرامون اين مبحث لازم و ضرورى به نظر می‌رسد. تحليل مجموعه گفتار امام حسن مجتبى (ع)، به‌عنوان نمونه تمام‌عیار انسان كامل در باب آداب معاشرت، به‌طورقطع چراغ فروزانى براى دوست داران وصول به صراط مستقيم می‌باشد. هدف پژوهش، آشنايى با آداب معاشرت و سازوكارهاى آن در متون دينى با تأكيد بر كلام امام مجتبى (ع) است. تلاش در جهت كاربردى كردن آثار و دستاوردهاى حاصل اين تحقيق براى نسل جوان و آگاهى ايشان از «انديشه ناب امام حسن (ع)» به‌عنوان دومين راهبر دينى اين مقاله می‌باشد.

کارنامه ده‌ساله امام حسن مجتبی (ع) در مدینه منوره

کتاب «حقایق پنهان» نوشته محقق ارجمند احمد زمانی زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی علیه السلام را مورد بررسی قرار داده است. این کتاب که با مقدمه ای از حضرت آیت الله سبحانی و یک پیشگفتار آغاز می شود، مطالب متنوعی را در اختیار خواننده محترم قرار می دهد.

چرا معاویه امام حسن علیه السلام را مسموم کرد؟

ممکن است این پرسش ها به ذهن ها خطور کند که بعد از صلح امام حسن علیه السلام با معاویه، زمینه خلافت و ریاست او بر مسلمانان هموار شد. پس چه ضرورتی داشت که دست خود را به خون پاک سید جوانان بهشتی حسن بن علی علیه السلام آغشته کند و به توطئه ای ناجوانمردانه دست بزند؟

نقدی بر تردیدهای سلفیان در باب شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام

امام حسن مجتبی (ع) یکی از مصادیق آیه تطهیر و اهلبیت پیامبر اکرم نزد تمام مسلمانان به شمار می‌آید. آن حضرت در طول زندگی با مشکلاتی روبرو شدند که یکی از آن‌ها معاویه بود که در برابر حضرت قرار داشت. پس از شهادت حضرت علی (ع) معاویه که امام حسن (ع) را مانعی عمده بر سر راه نقشه‌های خود می‌دید، برای هموار کردن خلافت فرزندش، درصدد از بین بردن حضرت برآمد تا این‌که ایشان را به شهادت رساند. جریان شهادت امام مجتبی (ع) با سمی که معاویه آماده کرده بود، از قضایایی است که اندیشمندان اهل سنت به‌طور فراوان به آن پرداخته و این ماجرا را نقل کرده‌اند، اما برخی برای تبرئه معاویه از این جنایت، آن را انکار و شبهاتی دراین‌باره مطرح کرده‌اند که در این نوشتار به بررسی آن‌ها پرداخته می‌شود.

نقد و بررسي زندگي امام حسن (ع) از ديدگاه دونالدسن

تاریخ شاهد، وقايع و رخدادهاي مناقشه برانگیزی در دوران حيـات و امامت امام حسن (ع) بود. اين رخدادها از دیدگاه‌های گونـاگون بـه اشـكال متفاوتي تفسير شده است. ديدگاه مستشـرقان دربـاره وقـايع زنـدگي امـام حسن (ع) از آن جمله است. دونالدسـن مستشـرق انگليسـي در بخشـي از کتاب خود با عنوان «مذهب تشيع» به تحليل زندگي امام حسن (ع) پرداخته است. وي در اين بخش، ازدواج‌های امام و نيز صلح او بـا معاويـه را مورد هجمه قــرار داده، ايشــان را بــه پایین بودن قــوه اخلاقــي، شــجاعت، خویشتن‌داری و توانايي عقلاني متهم كرده است؛ ولي با بررسـي روشـمند سير وقايع می‌توان به اين نتيجه رسيد كـه موضـع امـام در قبـال معاويـه، حذف وي بود و صلح امام فقط زماني اتفاق افتاد كه امام راه ديگـري جز آن نداشت. روايات مربوط به ازدواج و طلاق‌های مكرر امـام نيـز ازلحاظ سندی مغشوش و ازلحاظ محتوايي دچار اشكالات جدي هستند.

بررسی و نقد گزارش‌های تاریخ شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام

گزارش‌های متفاوتي درباره تاريخ شهادت امام حسن مجتبي (ع) ارائه شده است كه تاریخ‌های هفتم و بيست و هشتم صفر در ميان شيعيان مشهورتر از ساير گزارش‌ها هستند. اين پژوهش براي پي بردن به زمان دقيق شهادت امام حسن مجتبي (ع)، ابتدا گزارش‌های منابع شيعه و اهل سنت را درباره تاريخ شهادت آن حضرت (ع) بررسي می‌کند. سپس به‌نقد ابعاد مختلف گزارش هفتم صفر، مانند شخصيت راوي، صحت انتساب گزارش به وي، فاصله زماني ميان وقوع رخداد و راوي و اشتباه در نسخه‌برداری می‌پردازد؛ و پس از بررسي گزارش بيست و هشتم صفر به روشي مشابه آن را بر گزارش هفتم صفر ترجيح می‌دهد.

امام حسن (ع) و پاسداری از ارزش‌ها

ابعاد صلح شجاعانه امام حسن علیه السلام با معاویة بن ابی سفیان که یگانه عامل بقای اقلیّت شیعه در آن عصر بود، چنان با عظمت است که تا کنون محققان زیادی را به تحلیل و تبیین آن واداشته است. بدون اغراق می توان گفت اکثر مقالات و تحقیقات پیرامون آن حضرت در اطراف این رویداد دور می زند. در این مقاله با دوران امامت حضرت بعد از صلح آشنا می شویم.

معیت قرآن و امام حسن (ع)

قرآن و عترت دو اصل جدایی ناپذیر هستند که هر یک نیمه کامل کننده دیگری است. این دو یادگار و میراث عزیز پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حقیقت پایه های اصلی دین مبین اسلام می باشند که از آغاز تولد این دین آسمانی با هم بوده و معرفت هریک منوط به دیگری و بقای هریک شرط بقای دیگری است. در این مقاله اهمیت این دو در کنار یکدیگر را می خوانید.

شخصیت قرآنی و کریمانه امام حسن مجتبی علیه السلام

مقاله حاضر با عنوان شخصيت قرآني و كريمانه امام حسن (ع)، به توضيح و تبيين شخصيت و فضايل امام حسن (ع) در آيات و روايات فرقاني و توصيف شخصيت کریمانه آن حضرت می‌پردازد. امام حسن (ع) از شخصیت‌ها، اسوه‌اي مشهور اخلاقي است كه شخصيت انسان كريم و رفتار كريمانه را بر اساس سيره رفتاري آن حضرت می‌توان ترسيم كرد. شخصيت كريمانه تجلي خلق عظيم قرآني در سیره اجتماعي نسبت به دوست و دشمن نمايان می‌گردد كه مبتني بر حلم و عقل سليم است و مفهوم حلم حسني از شيوه رفتاري امام مجتبي (ع) با دوستان و دشمنان اهل‌بیت (ع) به دست می‌آید. عقل سليم و طهارت تكويني و نفساني و شرافت نسب و نفاست ذاتي از عوامل مؤثر برگزيدگي امام مجتبي (ع) در بين برگزيدگان الهي است. زيرا وي شبیه‌ترین مردم در خلق‌وخوی و خلقت، به پيامبر اعظم (ص) و نخستين ثمره شجره بوستان نبوي است.

سیربرخی روایات تفسیری امام حسن علیه السلام

پس از شهادت امام علی علیه السلام، امامت و ولایت به امام حسن علیه السلام انتقال یافت. در این زمانه معاویه که حکومت شام را در دست داشت، توانسته بود با دروغ و فریب به نام دین بر مردم حکومت کند. مردم هر آنچه را که او می گفت جزء دین می شمردند، و تبعیت می کردند. تا آنجا که او نماز جمعه را در روز چهارشنبه خواند و احدی به او اعتراض نکرد. به واسطه سیاست های معاویه در ادامه سیاست های خلفای ثلاث، انحرافات فراوانی در دین به وجود آمد، که امام حسن علیه السلام عمر شریف خود را صرف مبارزه با این انحرافات کرد. برخی از این اقدامات که در تفسیر نقش مهمی داشته، در این مقاله بررسی می گردد.

اهل‌بیت در قرآن و کلام امام حسن (ع)

در قرآن آیات بسیاری در رابطه با شناخت اهل بیت و مقامات آنها وارد شده است. در این مقاله در صدد آن هستیم که به این پیوند میان قرآن و اهل بیت توجه بیشتری کرده و نکات آموزنده ای پیرامون اهل بیت و حقایق ولایت آنها از زبان قرآن و کلام امام حسن مجتبی علیه السلام بیان کنیم. امید که مقبول اهل نظر افتد.